Bakłażan, psianka podłużna, oberżyna, gruszka miłości – w naszym kraju przechodził dość dziwną historię. Wiele lat temu może nie ceniony, ale z pewnością popularny na stołach, szczególnie tych mniej zamożnych. Potem na wiele lat zniknął ze sklepów i od jakiego czasu ponownie się pojawił a wraz z nim dziesiątki przepisów, szczególnie kuchni śródziemnomorskiej.
Bakłażan niezwykle urodziwy owoc
Bakłażan jest rośliną uprawną należącą do rodziny psiankowatych. Z botanicznego punktu widzenia jest owocem, nie warzywem a właściwie jagodą. Współczesne odmiany bakłażana mogą być w kolorach: fioletowym, żółtozielonym a nawet białym. Uprawia się go w parnych tropikach i subtropikach właściwie na całym świecie. Owoc bakłażana może ważyć nawet 0,5 kg i jest rośliną jednoroczną. Od zasiewów do plonów upływa min. 6 miesięcy.
Pierwsze wzmianki o tym owocu pochodzą ze starożytnych Chin. Do Europy owoc ten zawędrował razem z Maurami opanowującymi północną Afrykę i Hiszpanię. W hiszpańskim klimacie mogły swobodnie się rozrastać. W innych krajach Europy najczęściej bakłażana uprawia się w szklarniach.
W naszym kraju, mimo że właściwości odżywcze bakłażana znane są od dawna, uprawiany był przede wszystkim jako roślina ozdobna. Dopiero w XIX wieku owoc ten został ponownie doceniony jako źródło pożywienia, a resztę jak zwykle zrobili Włosi upowszechniając turystom bakłażana jako przysmak włoskiej kuchni.
Właściwości odżywcze bakłażana
Bakłażan jest doskonałym produktem spożywczym dla osób dbających o linię. Jest niskokaloryczny, zawiera bowiem aż 90% wody, mało cukru, bo zaledwie 2% i dużo błonnika, dwukrotnie więcej niż jabłko czy brzoskwinia. Bakłażan zawiera:
Magnez, potas oraz pektyny spowalniają wchłanianie glukozy, a także dają poczucie sytości. Błonnik natomiast zmniejsza wchłanianie cholesterolu i metali ciężkich z przewodu pokarmowego. 100 g bakłażana zawiera zaledwie 20 kcal.
Bakłażan zawiera też cenne witaminy, chociaż w niewielkich ilościach:
- witaminę C
- witaminę B6
- kwas foliowy
- witaminę A, E, K
Bakłażan zawiera antocyjany, silne przeciwutleniacze wspomagające syntezę kolagenu w organizmie i opóźniające proces starzenia, dlatego w krajach śródziemnomorskich traktowany jest jako roślina długowieczności i młodości. Docenia się także wpływ tej rośliny na włosy i paznokcie, a także wzrok.
Ponadto bakłażan zawiera:
- antocyjany odpowiadające za charakterystyczny kolor, składnik grupy fitoskładników hamujących powstawanie wolnych rodników
- flawonoidy poprawiają przyswajanie witaminy C i mają działanie przeciwalergiczne i przeciwgrzybicze
Właściwości zdrowotne bakłażana
Dzięki bogactwu składników bakłażan posiada wiele właściwości zdrowotnych, m.in.:
- posiada zdolności detoksykacyjne
- przeciwdziała chorobom nowotworowym
- poprawia przemianę materii i perystaltykę jelit
- zmniejsza ryzyko miażdżycy
- obniża poziom cholesterolu w organizmie
- pozytywnie oddziałuje na wzrok, włosy i paznokcie
- zapobiega powstawanie wrzodów
- działa przeciwgrzybiczo
Przeciwwskazania do jedzenia bakłażanów
Bakłażany są stosunkowo ciężkostrawne, dlatego nie powinno się ich podawać :
- dzieciom
- kobietom w ciąży
- osobom cierpiącym na reumatyzm i podagrę
- osobom cierpiącym na choroby nerek i układu pokarmowego
Bakłażan w kuchni
Bakłażan dla dużej grupy osób ma jedną wadę, lekki gorzki posmak. Jednak bardzo łatwo, prostą kucharską sztuczką można się go pozbyć. Wystarczy pokrojony na grube plastry bakłażan posypać solą i zostawić na kilka minut. Pod wpływem soli na powierzchni bakłażana pojawi się wilgoć, którą wystarczy zetrzeć ręcznikiem papierowym.
Bakłażana nie jada się na surowo, ponieważ surowy zawiera solaninę, szkodliwą dla zdrowia. Tę samą solaninę zawierają choćby ziemniaki jesienią, w widocznych na skórze małych zielonych kulkach lub zielonej części ziemniaka. Ale wystarcza obróbka termiczna, by substancji tej się pozbyć. Najpopularniejsze dania z bakłażana to grecka musaka czy włoskie ratatouille.
Z bakłażana można też zrobić wspaniałą pastę do chleba czy chipsów:
- bakłażan
- czarne oliwki
- pietruszka
- cytryna
- feta grecka opcjonalnie
- czosnek opcjonalnie
- oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia
Najważniejsza w tym przepisie jest obróbka samego bakłażana. Nakłuwamy go w kilku miejscach widelcem (inaczej mógłby wybuchnąć) i wkładamy do gorącego piekarnika, może być z nawiewem. Dokładnie tak jak przygotowuje się paprykę. Po min. 30 minutach bakłażana należy przeciąć wzdłuż i bezpośrednio na sitko wydrążyć miąższ. Musi wystygnąć i odsączyć się z wody. Następnie wszystkie składniki wrzucamy do blendera i miksujemy. Ostrożnie z przyprawami, ponieważ i oliwki, i feta jest słona. Fety nie dajemy dużo, można jej w ogóle nie dodawać. Można do pasty dodać upieczoną paprykę czy bardziej charakterystyczne zioła.Tego rodzaju pasta zależy od inwencji kucharza i dodatki są dość dowolne. Pasta smakuje wspaniale na grzance, do piwa a nawet do makaronu.