Udar mózgu
Udar mózgu to jedna z najczęstszych i najgroźniejszych chorób śmiertelnych na świecie. Udar następuje w skutek zablokowania naczyń krwionośnych transportujących krew do mózgu. To stan realnego zagrożenia życia, który wymaga natychmiastowej opieki medycznej. Wyróżniamy uda niedokrwienny, krwotoczny i przejściowy atak niedokrwienny – wszystkie związane z trudnościami w zaopatrzeniu mózgu w krew. Sprawdź przyczyny, objawy i leczenie udaru mózgu a także sposoby rehabilitacji chorego, by mógł wrócić do stanu umożliwiającego podejmowanie codziennych zadań.
Przyczyny udaru
Podczas udaru mózg nie otrzymuje wystarczającej ilości krwi a wraz z nią tlenu i substancji odżywczych, co powoduje nieuchronną śmierć komórek mózgu.
Udar niedokrwienny jest wywoływany przez zwężenie lub blokowanie tętnic dochodzących do mózgu.
Udar krwotoczny jest spowodowany przez pękniecie naczyń krwionośnych w okolicy mózgu, co powoduje wyciek krwi.
Prawdopodobieństwo udaru wzrasta u osób z nadwagą i po 55 roku życia, z historią tej choroby w rodzinie, nadużywających alkoholu i narkotyków. Najbardziej rozpowszechnioną formą schorzenia jest udar niedokrwienny, dlatego to na nim skupimy się w tym artykule. Ich główną przyczyną są zatkanie i zwężenie tętnic dochodzących do mózgu, co powoduje obniżony przepływ krwi. Odpowiedzialne za to są skrzepy krwi, które mogą występować bezpośrednio w tętnicach przy mózgu, ale także dalej, skąd przedostają się do krwioobiegu i wędrują do węższych naczyń w mózgu. Skrzepy zbudowane są z tłuszczów odłożonych przez niewłaściwą dietę, nadwagę i brak ruchu. Inna prawdopodobna przyczyna to nadciśnienie tętnicze, które prowadzi do rozrywania naczyń krwionośnych i wylewania się krwi do mózgu. Krew nacieka na zdrowe komórki i powoduje ich uszkodzenie. Krew może objąć środek mózgu lub obszar bliższy czaszki. Za pękanie naczyń krwionośnych odpowiada ponownie nadciśnienie tętnicze, ale także leki rozrzedzające krew i tętniaki i urazy. Przemijający napad niedokrwienny różni się od wymienionych powyżej rodzajów udaru, ponieważ przepływ krwi do mózgu jest przerwany tylko tymczasowo i na krótki czas. Są one pod tym względem podobne do udarów niedokrwiennych i często powodują je skrzepy krwi. Choć takie napady wydają się być mniej groźne, to służą jako znaki ostrzegawcze przed przyszłymi zatorami i skrzeplinami. Co trzecia osoba z przemijającym napadem niedokrwiennym może mieć ponowne ataki w przeciągu roku. Jeżeli w porę nie wdroży się leczenia, prawdopodobieństwo pełnego udaru wzrasta.
Wymienione wyżej czynniki są tylko wyrwanymi z kontekstu, jeśli nie zagłębimy się w dalsze poszukiwanie przyczyn udarów. Środowisko lekarskie zwraca dużą uwagę na styl życia jako główny czynnik zwiększający ryzyko udaru mózgu i często poprzedzających go ataków. Przewlekły stres, chowana złość i urazy psychiczne mogą rozwinąć choroby naczyń mózgowych, zwiększać poziom cholesterolu we krwi i prowadzić do utraty kontroli nad wagą. Picie alkoholu i palenie papierosów to kolejne ważne czynniki ryzyka, ponieważ wpływają na rozwój cukrzycy, a ta jak wiadomo zwiększa prawdopodobieństwo udaru.
Co ciekawe nasza sprawność umysłowa i cechy takie jak kojarzenie faktów, planowanie i rozumowanie, jeśli są rozwinięte, zmniejszają ryzyko udaru mózgu.
Objawy udaru mózgu
Udar mózgu jest procesem tak szybkim, że nie można mu zapobiec (chyba że w dłuższej perspektywie czasu). Objawy następują bez ostrzeżenia, ale i tak każdy z nas powinien się z nimi zaznajomić, by w razie potrzeby pomóc sobie lub osobom w naszym otoczeniu. Taka świadomość może uratować czyjeś życie.
Objawy udaru mózgu to:
- Kłopoty z porozumiewaniem się – spowolniona, niezrozumiała mowa, trudności w myśleniu
- Ból głowy, zawroty głowy, zaburzenia świadomości, kłopoty z widzeniem
- Drętwienie części ciała zależnie od strony, po której nastąpił udar
- Kłopoty z poruszaniem się, brak koordynacji ruchowej
Jak rozpoznać udar?
- Opadanie kącika ust
- Słabość rąk
- Niewyraźna mowa, bełkot
Konsekwencje udaru mózgu
Stan chorego po udarze zależy od bardzo wielu czynników, m.in. jego zdrowia sprzed choroby i czasu w jakim została mu udzielona fachowa pomoc. Im szybciej zostanie zdiagnozowany udar i podjęte leczenie, tym mniejsze komplikacje wystąpią u pacjenta. Niestety charakter udaru zwiększa predyspozycję do długoterminowych problemów ze zdrowiem. Trudności mogą być tymczasowe i zanikać wraz z rehabilitacją lub utrwalić się i zadecydować o znacznym pogorszeniu stanu życia pacjenta. Typowe problemy, z jakimi zmagają się osoby po udarze mózgu to:
- Ból rąk i nóg
- Paraliż lub osłabienie jednej strony ciała
- Choroby psychiczne – depresja, mniejsza empatia
- Kłopoty z jelitem grubym i pęcherzem moczowym
Leczenie udaru mózgu
Oba udary niedokrwienne i udary krwotoczne wymagają różnego rodzaju leczenia. Leczenie udaru niedokrwiennego ma za zadanie przywrócić optymalny przepływ krwi w mózgu. Można rozbić skrzepy i zapobiegać powstawaniu nowych. Popularny lek to aspiryna. Udary krwotoczne mogą być leczone chirurgicznie, które ma na celu kontrolować krwawienie i zmniejszać ciśnienie w mózgu. Udar mózgu zmienia całe życie, dlatego zawczasu warto zadbać o odpowiednią profilaktykę. Najbardziej skutecznym sposobem zapobiegania chorobie jest prowadzenie zdrowego stylu życia. Przyczyny, objawy i leczenie udaru mózgu warto znać dla zwiększenia własnej świadomości, by nieść pomoc osobom, które tego potrzebują.