Nadciśnienie tętnicze – przyczyny, objawy, leczenie

Skąd się bierze nadciśnienie, jaka jest przyczyna tej dolegliwości? Okazuje się, że pacjenci, którzy zgłaszają się do lekarza najczęściej zmagają się z nadciśnieniem tętniczym pierwotnym (nazywanym również nadciśnieniem samoistnym). Powód tej choroby nie do końca jest znany. Szacuje się, że około 95% ludzi, którzy mają podwyższone ciśnienie krwi ma właśnie nadciśnienie tętnicze pierwotne. Pojawia się ono najczęściej u osób z nadwagą oraz u tych, gdzie ta choroba pojawiła się już wcześniej w rodzinie. Badania wykazują, że pojawieniu się nadciśnienia sprzyja częste spożywanie alkoholu, zbyt duża ilość soli kuchennej w potrawach oraz niektóre leki (m.in. pigułki antykoncepcyjne) oraz preparaty ze sterydami. Specjaliści twierdzą, że u zaledwie 5% pacjentów nadciśnienie jest spowodowane schorzeniem organicznym. Do nadciśnienia tętniczego mogą doprowadzić choroby nerek oraz nadnerczy. Wtedy mówi się o wystąpieniu nadciśnienia tętniczego wtórnego. Ustalenie powodu wystąpienia nadciśnienia jest ważne w celu podjęcia odpowiedniego leczenia.

Czym jest nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze  to inaczej choroba nadciśnieniowa lub hipertensja , która charakteryzuje się przewlekłym charakterem choroby. W przypadku choroby ciśnienie tętnicze jest podwyższone znacznie ponad normę i tendencja ta zauważalna jest przy minimum trzech pomiarach. Podczas nadciśnienia tętniczego serce wkłada w pompowanie krwi więcej siły niż to potrzebne. Istnieją dwa rodzaje zawyżonych wyników: kiedy górne ciśnienie jest zbyt wysokie oznacza to, ze serce  bije zbyt silnie, a jeśli dolne jest zbyt wysokie oznacza to, że naczynia krwionośne są zwężone i hamują przepływ krwi do góry.

O nadciśnieniu tętniczym mówimy, gdy ciśnienie skurczowe i rozkurczowe przyjmują wartości odpowiednio większe niż: 140 i 90 mm Hg. Im wyższe wartości tych ciśnień, tym wyższy stopień nadciśnienia wg klasyfikacji  stosowanej w Polsce opartej na wytycznych European Society of Hypertension i European Society of Cardiology.

Przyczyny nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie dzielimy na nadciśnienie tętnicze pierwotne i nadciśnienie tętnicze wtórne. Pierwsze z nich jest samoistne i dotyczy 95% chorych. U tej grupy osób nie stwierdza się zaburzeń w funkcjonowaniu układu nerwowego, a ich choroba wynika z dziedziczenia, menopauzy, niewłaściwej diety, otyłości, stresu i stanów nerwicowych, picie alkoholu w zbyt dużych ilościach i zbyt często a także antykoncepcja hormonalna i branie sterydów.

Nadciśnienie wtórne jest spotykane o wiele rzadziej, ponieważ dotyczy tylko 5 osób na 100. W tym wypadku nadciśnienie tętnicze jest symptomem innej, groźniejszej choroby. W rozpoznaniu często diagnozuje się choroby nerek, wady serca oraz dolegliwości związane z naczyniami krwionośnymi. Ponadto nadciśnienie często towarzyszy  schorzeniom gruczołów wydzielniczych: tarczycy, nerek a także w zmianach w układzie nerwowych obejmujących mózg, np.: uda, rak mózgu. Inne stany, przy których może pojawić się nadciśnienie tętnicze to ciąża, stres i zażywanie twardych narkotyków.

Ponadto istnieje duże prawdopodobieństwo, że będziemy zmagali się z dolegliwością jaką jest nadciśnienie, jeśli nasi rodzice (oboje, bądź jedno) mają to schorzenie. Częste jest bowiem dziedziczone pojawienie się nadciśnienia. Spowodowane jest to wielokrotnie błędami w żywieniu i sposobem w jaki spędzamy czas wolny, co głównie wynosi się właśnie z domu.

Przyczyny nadciśnienia można zwalczać. Są jednak takie pryzczyny, na które nie mamy wpływu. Do czynników ryzyka zaliczamy: obciążenie genetyczne, straszy wiek, płeć męska.  Czynniki ryzyka, które można wyeliminować z życia to z kolei: palenie tytoniu, nadwaga, siedzący tryb zycia, stres, upijanie się, spożywanie soli kuchennej, wysoki poziom cholesterolu.

Ciśnieniomierze

Objawy nadciśnienia tętniczego

Jeśli chodzi o nadciśnienie, to nie ma ono typowo charakterystycznych objawów. Najczęściej chory długo nie wie o tym, że ma nadciśnienie, gdyż czuje się dobrze. W momencie, kiedy pojawią się objawy, są to:

• bóle w okolicy serca,
• zawroty głowy,
• duszność,
• uczucie kołatania serca,
• pobudzenie, bądź uczucie senności, zmęczenia i znużenia,
• Zasłabnięcia,
• Szum w uszach,
• Zaburzeania widzenia,
• Nudności i wymioty,
• Zaczerwienienie,
• Potliwość,
• Krwawienie z nosa,
• Przekrwienie gałki ocznej i pękanie w niej drobnych naczyń,
• Przyspieszenie akcji serca,
• Uczucie ucisku w klatce piersiowej.

Objawy nierozpoznane i nieleczone mogą prowadzić do powikłań, do których zaliczamy: powstawanie tętniaków, nasilenie rozwoju miażdżycy, zawał mięśnia sercowego, niewydolność serca, choroba wieńcowa, niewydolność nerek czy uszkodzenia siatkówki oka.

Leczenie nadciśnienia tętniczego

Lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlatego pojawieniu się nadciśnienia tętniczego można zapobiegać w sposób niefarmakologiczny (bezlekowy). Najlepszą metodą jest zdrowy tryb życia. Potrafi on w znaczący sposób zapobiec pojawieniu się choroby. Dodatkowo zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób serca, nowotworów oraz osteoporozy. Kolejny sposób  to walka z nadwagą. Okazuje się bowiem, że osoby otyłe mają dwa razy częściej nadciśnienie tętnicze niż ludzie szczupli. Warto także zadbać o aktywność fizyczną. Uprawienia sportu, spacery aktywne spędzanie wolnego czasu to chyba najprostsza z metod zapobiegania wystąpieniu nadciśnienia.

Jeśli jednak istnieje podejrzenia nadciśnienia tętniczego na podstawie objawów wykonuje się procedurę diagnostyczną która polega przede wszystkim na wielokrotnych pomiarach ciśnienia tętniczego na obydwu kończynach górnych. Ciśnienie mierzy się co 10  minut odpoczynku i pół godziny po wypiciu kawy.  Po stwierdzeniu nadciśnienia określa się jego charakter: pierwotny lub wtórny oraz ustala czynniki ryzyka i możliwe przyczyny. Na tym etapie odbywa się wywioad z pacjentem i badanie fizykalne. Następnie wykonuje się podstawowe badania laboratotryjne takie jak: morfologia krwi, stężenie minerałów, stężenie glukozy, stężenie cholesterolu dobrego i złego. Takie wyniki pomogą w ustaleniu czy nadciśnieniu nie towarzyszą inne choroby. Nieodzowne jest wykonanie EKG, które uwidacznia cechy przerostu i przeciążenia lewej komory serca.

Dodatkowymi badaniami, wykonywanymi w celu ostatecznego potwierdzenia lub wykluczenia choroby są: zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej, badanie dna oka i usg nerek. Po ustaleniu nadciśnienia i jego rodzaju lekarz dobiera terapię mającą doprowadzić do obniżenia ciśnienia.  Przede wszystkim zaleca zbilansowanie diety, utratę wagi, ograniczenie spożywania soli, ograniczenie picia alkoholu, zwiększenie spożywania potasu oraz podjęcie aktywności fizycznej.  Leczenie farmakologiczne wprowadza się w zaawansowanym stadium nadciśnienia. Leki przepisywane między innymi na nadciśnienie to leki moczopędne, beta adrenolityki, antagoniści wapnia oraz antagoniści receptora AT1.