Lipogram – wskazania, badanie, wyniki

Lipogram jest badaniem, które polega na analizie wyników badania poziomu cholesterolu we krwi oraz poziomu trójglicerydów. Ponadto wykonuje się także współczynniki aterogenności, indeks Castelleigo oraz indeks API. Wyniki lipogramu określają poziom cholesterolu i stan gospodarki lipidowej. Wyniki pozwalają na ewentualne zdiagnozowanie chorób takich jak: miażdżyca oraz niedokrwienna choroba serca.

Lipidogram – wskazania i przygotowanie przed badaniem

                Badanie poziomu cholesterolu we krwi powinna przeprowadzić każda kobieta powyżej 45 roku życia oraz każdy mężczyzna w wieku powyżej 35 lat. Najczęściej na początku oznaczane jest stężenie cholesterolu LDL i cholesterolu całkowitego. Warto wiedzieć, że nie istnieją żadne przeciwwskazania, by wykonać lipidogram we wcześniejszym wieku, nawet po ukończeniu dwudziestego roku życia, gdyż przyspieszy to wykrycie ewentualnych problemów i będzie można szybciej zacząć im zapobiegać. To z kolei spowoduje, że naczynia krwionośne będą mniej przeciążone.

                Stan gospodarki tłuszczowej powinny badać szczególnie osoby, u których podejrzewa się możliwość wystąpienia chorób związanych z układem krążenia. Osoby będące w grupie podwyższonego ryzyka to osoby, które:

• Chorują na cukrzycę
• Palą papierosy
• Zmagają się z nadciśnieniem tętniczym
• Są genetycznie obciążone chorobami układu krążenia

Warto pamiętać, że przed badaniem nie wolno jeść.  Poleca się, by ostatni posiłek przed badaniem zjęść przynajmniej 12 godzin wcześniej. Nie należy również zmieniać nadto swojego jadłospisu – nie przejadać się i nie głodzić oraz nie wprowadzać dużych ilości nowych pokarmów.

Lipogram – wyznaczanie

        Lipogram polega na analizie poziomu frakcji lipidowych we krwi. Należy on do podstawowych badań diagnostycznych. Na stężenie każdej frakcji cholesterolu we krwi wpływają różnorodne czynniki. Dlatego wyniki czasem trudno zinterpretować. Parametry, które oznacza się podczas lipogramu to na przykład:

• Poziom cholesterolu całkowitego – TChol
• Poziom funkcji HDL – HDL-Chol
• Poziom LDL – LDL-Chol
• Poziom trójglicerydów – TRG

Lipogram pomaga odkryć ewentualne problemy związane ze stanem gospodarki lipidowej w organizmie.  Wyniki lipogramu bywają czasem trudne do interpretacji, dlatego lekarze zalecają czasem dodatkowe wykonanie wskaźników aterogennych, takich jak:

• Wskaźnik Castelliego
• Wskaźnik osoczowy API
• Stosunek LDL do HDL
• Stosunek apolipoproteiny B do apolipoproteiny A-I,- ApoB/ApoA-I
• Stodunek LDL do ApoB – LDL/ApoB

Aby wyliczyć indeks Castelliego wystarczy podzielić całkowitą wartość cholesterolu przez poziom frakcji HDL. Wykonuje się go szczególnie podczas wystąpienia ryzyka zachorowania na miażdżycę. Stosuje się go w szczególności, gdy wartości lipidogramu są bliskie granicom.

                Obliczanie wskaźnika API jest trochę bardziej skomplikowane, ale jego wyniki pozwolą określić stosunki LDL,IDI i VLDL, a HDI. Przydaje się w wypadkach, gdy lekarze chcą sprawdzić ryzyko możliwości zapadnięcia na choroby układu krążenia, a w szczególności niedokrwiennej choroby serca.  Współczynnik API jest pomocny w monitorowaniu dyslipidemii, a także leczenia cukrzycy przez stosowanie doustnych leków przeciwcukrzycowych.

Lipogram – optymalne wyniki

                Lekarze nie określają sztywnych norm lipogramu dla wszystkich ludzi. Przed dokonaniem interpretacji wyników lekarz powinien przeanalizować, w jakim stopniu dana osoba może zachorować na choroby związane z układem sercowo – naczyniowym.

Uważa się, że prawidłowe wyniki zawarte są w przedziałach:

HDL – u kobiet >45 mg/dl, u mężczyzn>50 mg/dl

TG – stężenie powinno być wyższe niż 150 mg/dl

Wskaźnik Castelliego – optymalny wynik to 2,5

API – nie powinno przekraczać 0,5

Przyczyny podwyższonego poziomu cholesterolu i trójglicerydów

                Istnieją różne przyczyny podwyższonego stężenia cholesterolu i trójglicerydów w organizmie. Należą do nich między innymi:

• Nieprawidłowy styl życia
• Nieprawidłowa dieta – zbyt wysoka zawartość tłuszczów zwierzęcych oraz węglowodanów prostych przy zbyt małej ilości aktywności fizycznej.
• Genetyczne predyspozycje – odchylenia stwierdza się w takim przypadku u wielu członków rodziny.
• Niedoczynność tarczycy
• Problemy z nerkami – w tym przewlekła choroba nerek.
• Choroby wątroby
• Terapia niektórymi lekami – antykoncepcja hormonalna, glikokortykosteroidy lub leki stosowane przy leczeniu wirusa HIV.

Stężenie trójglicerydów może wiązać się na przykład z:

• Cukrzycą
• Niewłaściwą dietą
• Niską aktywnością fizyczną
• Zapaleniem trzustki
• Niedoczynnością tarczycy
• Niewydolnością nerek
• Czynnikami genetycznymi

Niższe wartości cholesterolu całkowitego, złego cholesterolu, czyli LDL oraz trójglicerydów oznaczają, że jesteśmy zdrowsi. Zdarzają się jednak przypadki, że wartości są zbyt niskie i mogą oznaczać występowanie pewnych chorób. Należą do nich między innymi:

• Nadczynność tarczycy
• Marskość wątroby
• Niedożywienie
• Wyniszczenie organizmu spowodowane przejściem ciężkich, przewlekłych chorób.

Z kolei obniżone wartości dobrego cholesterolu, czyli HDL niekorzystnie wpływa na układ krążenia. Jego obniżone wartości mogą wiązać się z niehigienicznym trubem życia, w innych wypadkach mogą mieć również podłoże genetyczne.