Biedrzeniec to roślina wieloletnia z rodziny baldaszkowatych. Należy do niej około 150 gatunków i podgatunków. W Polsce najbardziej rozpoznawalnymi są biedrzeniec mniejszy (Pimpinella saxifraga), biedrzeniec większy (Pimpinella major) oraz biedrzeniec anyż (Pimpinella anisum).
Biedrzeniec mniejszy jest dość rozpowszechnionym chwastem. Charakteryzuje się przenikającym i ostrym zapachem, a jego smak jest intensywny i palący. Pomimo swojego niepozornego wyglądu ma potężne działanie. Występuje w całej Europie oraz Azji. W Polsce jest dość powszechny. Rośnie w rowach, na nasypach kolejowych, przydrożach, polach i w zaroślach. jego duże skupiska można znaleźć na łąkach. Dojrzała roślina osiąga około 50 cm wysokości. Wyglądem przypomina kminek. Łodyga biedrzeńca jest prawie pozbawiona liści Jego kwiaty są drobne, białe, a czasem różowe, zebrane w duże baldachy.
Liście biedrzeńca mniejszego są pojedynczo pierzaste, a rzadziej podwójnie pierzaste. Medycyna ludowa od wieków wykorzystuje go do walki z chorobami dróg oddechowych oraz w leczeniu kobiecych dolegliwości. Biedrzeniec mniejszy ma bardzo szerokie zastosowanie. Używa się go nie tylko w medycynie. Sprawdza się on również w kuchni jako przyprawa do różnych dań. Elementami kulinarnymi tego rodzaju biedrzeńca są kłącza i korzenie. Używa się je do surówek, sosów, zup jarzynowych czy dekoracji ryb. Korzeniem biedrzeńca można również nacierać mięso przed smażeniem lub pieczeniem.
Surowce wykopuje się wczesną jesienią lub wiosną. Posiadają one właściwości moczopędne, przeciwzapalne, pobudzające trawienie, działające wykrztuśnie i przeciwskurczowo. Korzeń i ziele biedrzeńca mniejszego zawierają cukry, garbniki, kwasy wielofenolowe, białka, olejek eteryczny, pochodne kumaryny oraz żywice.
Stosowanie biedrzeńca mniejszego zaleca się przy wzdęciach, biegunce czy bólach żołądka. Preparaty z niego przyrządzone mogą służyć jako płyn do płukania ust przy stanach zapalnych gardła i dziąseł. Natomiast świeży sok może pomóc przy usuwaniu plam skórnych i leczeniu wyprysków na twarzy.
Biedrzeniec wielki
Biedrzeniec wielki ma podobne właściwości jak jego kuzyn biedrzeniec mniejszy. Wymieniany jest jeszcze pod nazwą birbenella. Jest to roślina wieloletnia, która osiąga wysokość nawet do 1 metra. Jego łodyga jest kanciasto bruzdkowana, wiotka oraz niemal cała pozbawiona liści. Liście odziomkowe są złożone z zaostrzonych ciemnych listków, które po zmiażdżeniu wydzielają nieprzyjemną woń. Kwiaty biedrzeńca wielkiego są bardzo podobne do kwiatów jego kuzyna. Są drobne, koloru białego, rzadziej różowego, zebrane w baldach złożony. Korzeń tego rodzaju biedrzeńca jest masywny, nieregularnie poskręcany. Ważną cechą, która odróżnia od biedrzeńca mniejszego jest szyjka słupka, dłuższa od zarodni w okresie kwitnienia. Występuje on przy brzegach lasów, na skalistych zboczach, moczarach, zaroślach i łąkach. Kwitnie od czerwca do września. Jego surowcem zielarskim jest oczyszczony i bardzo dobrze wysuszony korzeń. Zawarte w nim substancje mają lecznicze właściwości wykrztuśne i rozkurczające.
Biedrzeniec wielki to roślina jadalna. Jego młode liście można spożywać w postaci sałatek. W skład chemiczny biedrzeńca wchodzi skrobia, białko, olejek eteryczny, furanokumaryna, węglowodany i barwniki. Pomaga przy chorobach takich jak: anoreksja, biegunka, kaszel, odra, zapalenie oskrzeli, różyczka, zgaga czy chrypka. Ma on działanie moczopędne i przeciwkaszlowe. Stosowany jest głównie przy przewlekłych schorzeniach górnych dróg oddechowych gardła i krtani, w nieżytach oskrzeli, w kaszlu, astmie, a także w schorzeniach przewodu pokarmowego, jak przewlekłe nieżyty żołądka i jelit, dolegliwości wątrobowe, w schorzeniach pęcherza i dróg moczowych oraz kamienicy nerkowej. Wyciąg spirytusowy z korzeni powoduje zmniejszenie napięcia mięśni gładkich i rozszerzenie naczyń krwionośnych.
Biedrzeniec anyż – kliknij TUTAJ
Biedrzeniec anyż
Biedrzeniec anyż to gatunek rośliny jednorocznej. W Polsce spotykana jest na plantacjach i w uprawach ogrodowych. Kwitnie od lipca do sierpnia. Anyż jest światłolubną rośliną, która osiąga wysokość do 50 centymetrów. Jego łodyga jest rozgałęziona i owłosiona, a jego kwiaty mają barwę białą. Natomiast jego owoce są koloru szaro-żółtego lub zielono-brązowego. Zbiera się je w okresie dojrzewania i suszy w cieniu. Ten rodzaj biedrzeńca jest uważany za jedno z cenniejszych ziół, ponieważ posiada bogate zastosowanie. Kwiaty anyżu zawierają anetol, olejek eteryczny, składniki mineralne, cukry, białka i flawonoidy. Owoce biedrzeńca anyżu mają działanie wiatropędne, wykrztuśne, przeciwskurczowe, napotne, mlekopędne, uspokajające, wzmagają wytwarzanie soku żołądkowego oraz upłynniają zalegającą wydzielinę śluzową w drogach oddechowych. Przygotowuje się je w formie naparów i nalewek. Jest również polecany dla kobiet w ciąży bądź dzieci. Pomoże on w wytwarzaniu mleka i wspomoże trawienie. Biedrzeniec anyż jest powszechnie używany w kuchni. Ze względu na swój słodki smak i korzenny zapach, służy jako dodatek do ciast, pierników, miodowników i pieczywa. Można dodawać go do napojów oraz kompotów. Nadaje się on również jako przyprawa do słonych potraw. Dzięki charakterystycznemu zapachowi, anyż jest stosowany przy produkcji perfum, past do zębów, płynów do płukania ust, a także inhalacji.