ADM – Zwyrodnienie plamki żółtej

By Karolina Kulesza Last updated wrz 7, 2017 0

Zwyrodnienie plami żółtej postępuje powoli wraz z upływem lat. Najczęściej jej objawy dostrzegane są u osób po 50 roku życia. Na chorobę cierpi wiele milionów Polaków, a z powodu postępującego starzenia się społeczeństwa liczba ta stale rośnie. Dlatego też prowadzone są intensywne badania nad prewencją i metodami jej leczenia.

Wolne rodniki obecne w środowisku odgrywają znaczącą rolę w procesie starzenia. Spośród wszystkich organów naszego ciała najbardziej podatny na ich oddziaływanie jest wbrew pozorom wzrok, a dokładniej plamka żółta położona na siatkówce oczu. Bardzo szybko się o tym dowiadujemy, gdy widziany przez nas obraz pod wpływem różnych czynników zaczyna tracić na ostrości, staje się rozmyty i mniej wyraźny. Światło i tlen docierające do oczu zwiększają podatność na działanie wolnych rodników. Dochodzi wtedy d stresu oksydacyjnego, w którym system obronny nie jest w stanie poradzić sobie ze wszystkimi zagrożeniami napływającymi z zewnątrz. Liczba wolnych rodników wzrasta, a obronnych antyoksydantów spada. Plamka żółta jest najlepiej ukrwionym miejscem w naszym organizmie. W jej komórkach zachodzą intensywne procesy przemiany materii. Dlatego zapotrzebowanie plamki żółtej w dostawy energii jest bardzo wysokie.

Objawy zwyrodnienia plamki żółtej

Choroba postępuje stopniowo, przez długi czas nie dając o sobie znać. Pogorszenie widzenia z wiekiem odbieramy często jako naturalne i nie zgłaszamy się z tym do lekarza, często decydując się w zamian na okulary do czytania kupowane w sklepach czy przez Internet. Poważne problemy z widzeniem pojawiają się w dość zaawansowanym stadium choroby, która wymaga podjęcia wzmożonych środków leczniczych i zaradczych.

Gdyby o wzrok dbało się regularnie zawczasu, wielu dolegliwościom można by zapobiec i odwlec je w czasie. Rozpoznanie choroby przynosi test Amslera, który można wykonać samemu. Do typowych objawów zwyrodnienia plamki żółtej należą: widzenie prostych linii jako linii falistych lub zniekształconych oraz postępujące trudności w czytaniu, zamglenie widzenia, pogorszenie widzenia przy słabym oświetleniu (np. wieczorem), potrzeba korzystania z silniejszego światła przy czytaniu, dwojenie obrazu w jednym oku, matowe widzenie barw, konieczność częstej zmiany okularów, rozszczepianie świateł. W wyniku ADM dochodzi do uszkodzenia siatkówki (a zwłaszcza jej części centralnej – plamki żółtej), co prowadzi do pogorszenia widzenia, ubytków, a nawet do całkowitej utraty wzroku. Dlatego, gdy po wykonanym teście widzimy zniekształcone linie proste, a towarzyszą temu takie objawy, jak:

Nadwrażliwość na światło
Trudności w czytaniu
Problemy z widzeniem środka obrazu
Rozmycie krawędzi oglądanych przedmiotów
Poszarzenie barw

Należy niezwłocznie udać się do lekarza. Należy także pamiętać, że ADM sprzyja wiele czynników, do których predysponuje głównie wiek. Po 50 roku życia powinniśmy regularnie odwiedzać okulistę i poddawać się prewencyjnym badaniom. Najczęstsze czynniki ryzyka to:

Wiek powyżej 75 lat
Płeć – częściej chorują kobiety
Występowanie choroby w rodzinie. Do rozwoju choroby przyczyniają się prawdopodobnie 2 mutacje w obrębie kodu genetycznego, które powodują osłabienie reakcji układu immunologicznego na infekcje bakteryjne i wirusowe, co prowadzi do niebezpiecznego dla zdrowia utrzymywania się stanów zapalnych w organizmie.
Nadciśnienie tętnicze – nie tylko w organizmie, ale w oku
Palenie papierosów, otyłość, miażdżyca, wysoki poziom cholesterolu
Niedobory witaminy E, C, beta-karotenu, selenu, luteiny i i zeaksantyny
Jasny kolor tęczówki spotykany u rasy białej. Wiąże się to z ochronnym działaniem melaniny. Z powodu jej mniejszej ilości w oku z jasną tęczówką, na AMD częściej zapadają osoby z niebieską tęczówką.

Pryzmin – borówka z luteiną oraz witaminą A+E

Wymienione czynniki ryzyka nie przesądzają o chorobie, tak samo osoby nie znajdujące się w grupie ryzyka mogą zachorować na ADM. Dzieje się tak, ponieważ w miarę starzenia organizmu u każdego z nas dochodzi do zaburzenia równowagi między czynnikami uszkadzającymi a naprawczymi. Procesy metaboliczne ulegają spowolnieniu, a reakcje naprawcze mniej sprawne. Stres oksydacyjny przynosi coraz większe szkody w tkankach i zapoczątkowuje proces chorobotwórczy.

Choroba przebiega w dwóch postaciach, tzw. suchej i wysiękowej, które różnią się przebiegiem, nasileniem i skutkami da naszego wzroku. Łagodniejsza postać sucha nie daje o sobie znać latami, ponieważ rozwija się powoli i stopniowo. Cechuje się występowaniem złogów w siatkówce i zanikiem nabłonka barwnikowego. Występuje u znacznej większości pacjentów ze zwyrodnieniem plamki żółtej. Postać wysiękowa jest dużo groźniejsza, także dlatego, że występuje u osób młodych, a postępuje tak szybko, że w ciągu kilku miesięcy może prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Dochodzi wtedy do powstania nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych, które przerastają siatkówkę i uszkadzają komórki. Wytwarzają się blizny, co prowadzi do dalszej degeneracji. Istnieje także ryzyko, że sucha postać zwyrodnienia plamki może przekształcić się w trwałą postać wysiękową. Należy pamiętać, że wczesne stadium AMD u większości osób nie wpływa na jakość widzenia. Gdy choroba dotyczy tylko jednego oka początkowo można nawet nie dostrzec różnicy w jakości widzenia.

Olimp – suplement diety z luteiną

Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej

ADM stwierdza się podczas badania okulistycznego, dlatego osoby po 50-tym roku życia powinny regularnie kontrolować wzrok u okulisty. Pomaga w tym test Amslera pozwalający określić stan plamki żółtej. Innym pomocnym badaniem jest kontrola dna oka i znajdujących się w jego obrębie żył.

Postęp nauki pozwala coraz skuteczniej leczyć i zapobiegać schorzeniu, ale niemożliwe jest jej całkowite wyleczenie. Eliminując czynniki ryzyka oddalamy moment pojawienia się pierwszych objawów ADM, dlatego największą szansą dla osób zagrożonych jest profilaktyka. Rzucenie palenia papierosów, ochrona oczu przed promieniowaniem słonecznym, redukcja nadwagi, ograniczenie alkoholu, odpowiednia dieta, a także jej suplementacja, to podstawowe zadania jakie powinniśmy podjąć, szczególnie gdy w naszej rodzinie były wypadki zdiagnozowanego zwyrodnienia plamki żółtej. Wczesna diagnoza zwiększa korzystne dla nas rokowanie, dlatego po każdym pogorszeniu widzenia warto udać się na konsultację z okulistą, który dobierze odpowiednie leczenie. Nie powinno się próbować zwiększyć ostrości widzenia z pomocą tanich okularów korekcyjnych niebezpiecznych dla naszych oczu.

Bardzo ważne jest utrzymanie odpowiedniej diety w ADM. Dysproporcję pomiędzy antyoskydantami i wolnymi rodnikami można wyrównać przyjmując koenzym Q10, taurynę, kwas alfaliponowy, luteinę i zeaksantynę jak również cynk, selen, mangan i miedź. Substancje te przyczyniają się do ochrony plamki żółtej, a znajdziemy je w preparatach, np. Maxiluten, Olimp Luteina, Pryzmin, Luteina Apteo.

W terapii suchej odmiany AMD stosuje się leki poprawiające ukrwienie, zaleca się również wzbogacenie diety o warzywa i owoce, i zmniejszenie udziału tłuszczy. Szczególnie cenne są warzywa żółte takie jak dynia lub kukurydza stanowiące źródło karotenoid. Jeśli dieta nie dostarcza nam wystarczającej ilości potrzebnych składników, należy przyjmować preparaty witaminowo-mineralne, które uzupełnią niedobory. Przebywając w słonecznym klimacie oczy należy chronić okularami. W przypadku AMD wysiękowego, leczenie polega na niszczeniu nieprawidłowych naczyń krwionośnych, jeżeli nie znajdują się bezpośrednio w plamce żółtej, leczenie farmakologiczne sterydami podawanymi do wnętrza gałki ocznej. Chorób związanych z wiekiem trudno uniknąć, jednakże można opóźnić ich wystąpienie, dlatego pamiętajmy o tym na co dzień.