Układ krwionośnyUkład odpornościowy

Leukocyty – rola w organizmie.

By Karolina Kulesza 0
Kolejny raz wykonujesz morfologię. Udajesz się do krwiodawstwa, otrzymujesz wyniki i widzisz po raz kolejny magiczną nazwę „krwinki białe”. Leukocyty (czyli wyżej wymienione krwinki) grają olbrzymią rolę w obronie naszego organizmu. Czym są, oraz jakie spełniają funkcję? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie.

Czym są leukocyty?

 Głównymi składnikami krwi są krwinki czerwone, płytki krwi oraz białe krwinki, czyli leukocyty. Tworzą one z narządami limfatycznymi (węzły chłonne, grasica, szpik kostny oraz śledziona) i białkami układ immunologiczny. Całość odpowiada za odporność organizmu, zabezpiecza przed zarazkami i niebezpiecznymi substancjami. Białe krwinki odpowiadają za odporność i likwidowanie chorobotwórczych drobnoustrojów w naszym organizmie.
Leukocyty są większe niż krwinki czerwone, jednakże jest ich znacznie mniej. Granica normy białych krwinek to od czterech do jedenastu tysięcy na milimetr sześcienny. Przeciętnie jeden leukocyt wypada na sześćset krwinek czerwonych.
Białe krwinki w organizmie są magazynowane i przechowywane na wypadek dostania się do organizmu zarazków. Wtedy zostają szybko przetransportowane do krwi gdzie pełnią swoją funkcję i chronią nasze ciała. Leukocyty przetrzymywane są w szpiku kostnym, śledzionie oraz węzłach chłonnych.

Podział leukocytów oraz ich funkcje.

Białe krwinki dzielimy ze względu na funkcje, które pełnią. Na podstawie badań, naukowcy byli w stanie wyodrębnić dwie podstawowe grupy leukocytów:
  • Granulocyty – posiadają charakterystyczne ziarnistości:
    • obojętnochłonne – czyli tak zwane neutrofile. Stanowią około 60% wszystkich leukocytów. Ich głównym zdaniem jest ochrona organizmu przed bakteriami. Dzieje się tak dzięki fagocytozy, czyli umiejętności komórki do wchłaniania i rozkładania drobnoustrojów dostarczonych do organizmu z zewnątrz. Dodatkowo neutrofile wytwarzają substancje bakteriobójcze – defenzymy oraz wolne rodniki.
    • kwasochłonne – czyli eozynofile (stanowią około 3% wszystkich leukocytów). Posiadają białka, które służą do niszczenia pasożytów, które wniknęły do organizmu. Pośrednio biorą też udział w reakcjach alergicznych organizmu.
    • zasadochłonne – czyli bazofile (około 1%). Zawierają histaminę, heparynę i enzymy proteolityczne – biorą udział w reakcjach alergicznych.
  • Agranulocyty – brak występowania ziarnistości charakterystycznej dla granulocytów. Podział wygląda następująco:
    • Limfocyty B – odpowiadają za reakcje organizmu na czynnik chorobotwórczy. Specjalne białka (antygeny) rozpoznają wirusy, następnie wyzwalają białe krwinki. Po aktywacji zamieniają się w komórki pamięci, które zapamiętują chorobę i przy następnym wniknięciu drobnoustrojów wywołują reakcje układu odpornościowego (na tej podstawie działają szczepionki). Limfocyty B powstają w szpiku kostnym.
    • Limfocyty T – ich produkcja zaczyna się w szpiku, lecz ostatecznie kończy wgrasicy. Odpowiadają za likwidację mikroorganizmów, które rozpoznają antygeny. Wydzielają cytokin – substancję regulującą pracę pozostałych komórek w obronie organizmu.
    • Limfocyty NK – to komórki, które niszczą uszkodzone (chemicznie lub fizycznie) komórki naszego ciała, które nie mogą już pełnić swojej funkcji. Dodatkowo niszczą komórki nowotworowe.

Niedomiar oraz nadmiar leukocytów.

Przy morfologii sprawdza się ilość białych krwinek znajdujących się w naczyniach krwionośnych. Norma to 4-11 tysięcy na milimetr sześcienny. Oczywiście warto pamiętać, że w różnych laboratoriach podaje się inne granice, więc liczba zbliżona do 4 lub 11 nie świadczy jeszcze o chorobie.

Nieprawidłowa ilość leukocytów może oznaczać leukocytozę. Powstaje ona gdy liczba leukocytów jest wyższa niż 11X103/μl. Dzieje się tak przez zakażenia lub choroby rozrostowe krwinek białych. Jest to wynikiem takich chorób jak:

  • przewlekłe lub ostre choroby zapalne;
  • zakażenia bakteryjne (ropień);
  • zakażenia wirusowe (półpasiec);
  • zakażenia pasożytnicze;
  • zakażenia grzybicze;
  • nowotwory;
  • choroby rozrostowe (białaczka szpikowa, czerwienica);
  • uszkodzenia tkanek (zawał serca, urazy, oparzenia);
  • patologiczne zmiany w metabolizmie (kwasica cukrzycowa, mocznica).

Z drugiej strony zbyt mała ilość leukocytów, może świadczyć o Leukopenii.  Dzieje się tak, gdy ilość białych krwinek spada poniżej 4×103/μl. Zazwyczaj jest to wynikiem nieprawidłowości w pracy szpiku, który tworzy zbyt małą ilość leukocytów. Powodowane jest to przez:

Oczywiście ilość białych krwinek może różnić się od normy ze względu na inne czynniki takie jak poród, ciąża, duży posiłek lub duży wysiłek.

Stan leukocytów a dieta

Jak wynika z informacji przytoczonych powyżej, wahania w stanie leukocytów same w sobie nie stanowią problemu. Kłopoty zaczynają się wtedy, gdy nadmiar lub niedobór krwinek białych podpowiada nam, że organizm walczy z poważną choroby. Wówczas poziom leukocytów jest jedynie ‘wskaźnikiem’, który ostrzega przed pogorszeniem stanu zdrowia. Rzecz jasna bardzo często okazuje się, że w rzeczywistości nie ma się czego bać, a problem wcale nie był tak poważny. Na przykład obniżony poziom leukocytów może wskazywać na zaburzenia odporności. W takiej sytuacji warto przeanalizować swoje nawyki żywieniowe oraz wprowadzić odpowiednie zmiany. Z pewnością pozytywnie odbije się to na poziomie odporności oraz przyczyni do wyrównania poziomu leukocytów do czasu kolejnego badania.

Na które produkty żywnościowe należy zwrócić szczególną uwagę przy obniżonym stanie krwinek białych?

  • Warzywa i owoce. Są one cennym źródłem witamin, antyoksydantów i innych życiodajnych związków. Warzywa i owoce to najzdrowsze produkty żywnościowe, na jakie tylko można się zdecydować.
  • Produkty będące źródłem składników mineralnych. Biorą one udział w regulowaniu pracy układu odpornościowego. Wśród nich należy wymienić
    • Cynk. Znajdziesz go w ciemnym pieczywie,  grubych kaszach, mięsie oraz serach podpuszczkowych.
    • Selen. Nie brakuje go w przetworach mlecznych, roślinach strączkowych, grzybach oraz mięsie ryb i owoców morza.
    • Żelazo. Znajdziesz go w mięsie, roślinach strączkowych, jajkach, ciemnym pieczywie oraz pietruszce.
  • Produkty będące źródłem kwasów tłuszczowych omega 3. Wśród nich należy wymienić ryby morskie, olej rzepakowy oraz sojowy, warzywa i orzechy włoskie.
  • Produkty żywnościowe zawierające probiotyki, między innymi jogurty naturalne.

Dbałość o odporność oraz regulacja poziomu leukocytów to także unikanie pewnych produktów żywnościowych. W takim wypadku należy pożegnać się z surowym mięsem oraz świeżym mlekiem. Poza tym dobrze postawić na odpowiednią suplementację. Szczególnie pomocna może okazać się przemyślana dawka witaminy D.

Leukocyty w ciąży

W czasie ciąży stan leukocytów może być lekko podwyższony. Jest to naturalna reakcja organizmu, która w zdecydowanej większości przypadków nie stanowi powodu do strachu. Tak czy inaczej w przypadku podwyższonego stanu leukocytów warto dokonać innych badań, które pozwolą ostatecznie rozwiać wszelkie wątpliwości.

Dlaczego kobiety w ciąży są bardziej podatne na wahania ilości krwinek białych we krwi? Rozważmy dwie skrajne możliwości.

Podwyższony poziom leukocytów w ciąży

Podwyższony poziom leukocytów w krwioobiegu brzemiennej bardzo często świadczy o rozwijaniu się zwykłej infekcji. Organizm kobiety w ciąży jest szczególnie podatny a dolegliwości takie jak przeziębienia, schorzenia nerek lub zakażenia układu moczowego. Każda z wyżej wymienionych infekcji może spowodować podwyższenie poziomu leukocytów. Jest to naturalny proces świadczący o obronie organizmu.

Rzecz jasna wzrost ilości krwinek białych u kobiety brzemiennej może być efektem rozwoju wielu innych dolegliwości, które omówiono wcześniej na łamach niniejszego artykułu.

Obniżony poziom leukocytów w ciąży

Obniżony poziom leukocytów nie ma zbytniego związku z ciążą. Dlatego też zauważenie tego stanu powinno zmotywować Cię do niezwłocznego wykonania dodatkowych badań. Niski poziom leukocytów może świadczyć o poważnych chorobach, takich jak wirusowe zapalenie wątroby, zakażenie HIV, uszkodzenie szpiku kostnego przez środki chemiczne, białaczka, przerzuty nowotworowe, posocznica, dur oraz wiele innych. W najłagodniejszych przypadkach spadek poziomu krwinek białych stanowi oznakę grypy, słabej odporności lub dolegliwości takich jak ospa, odra oraz różyczka.

Niski stan leukocytów z reguły towarzyszy zakażeniom wirusowym, choć – jak wynika z powyższych przykładów – nie jest to regułą.

Leukocyty u dzieci

Zdrowie dzieci zawsze leży na sercu kochających rodziców. Co należy więc zrobić, jeśli równowaga leukocytów w organizmie Twojej pociechy została zachwiana?

Wahania w ilości krwinek białych u dzieci mogą stanowić objaw wszystkich dolegliwości omówionych do tej pory na łamach niniejszego artykułu. W przypadku otrzymania niepokojących wyników morfologii krwi należy więc niezwłocznie udać się do odpowiedniego specjalisty. Tylko i wyłącznie z pomocą wykwalifikowanego lekarza można wykluczyć udział poważnych chorób towarzyszących wzrostowi poziomu krwinek białych. Należy do nich na przykład białaczka, która niestety zbiera ogromne żniwo w niskim przedziale wiekowym.

Na szczęście w większości przypadków wahania stanu leukocytów okazują się typowo dziecięcą dolegliwością uzależnioną od lekkich infekcji lub przyjmowanych leków. Rzecz jasna nie powinno to uśpić czujności rodziców, którzy są w pełni odpowiedzialni za troskę o zdrowie swoich pociech.

Może ci się spodobać również Więcej od autora
Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.