SIBO – objawy, leczenie, dieta

SIBO (ang. Syndrom Intestinal Bacterial Overgrowth) to inaczej Zespół Rozrostu Bakteryjnego Jelita Cienkiego. Osoby z syndromem SIBO odczuwają wiele dolegliwości – biegunki, wzdęcia, zaparcia, dyskomfort w żołądku.

Bardzo często zostają one rozpoznane jako Zespół Jelita Drażliwego, bez szukania przyczyn tego stanu. Tymczasem okazuje się, że za ZJD aż w 80% przypadków odpowiada SIBO – patologiczny przerost bakterii w jelicie cienkim. Może polegać też na tym, że do jelita cienkiego przenikają bakterie, których być tam nie powinno.

Jak działa SIBO?

Niepożądane bakterie po przedostaniu się do jelita cienkiego żywią się cząstki jedzenia, które nie zostały jeszcze strawione. Produkują przez to gaz, który – niegroźny w jelicie grubym, w cienkim może być przyczyną wielu dolegliwości. Bakterie te wytwarzają też wodór, który sprzyja wydzielaniu się gazu – metanu.

SIBO – objawy

Szacuje się, że SIBO występuje u ok. 22% dorosłych. Mikroorganizmy rozrastające się w jelicie cienkim powodują wiele nieprzyjemności dla osoby chorej. Szczególnie dotyczą one przewodu pokarmowego. Pojawiają się bóle brzucha, wymioty, nudności, gazy, wzdęcia, zaparcia, skurcze jelit, biegunki i uczucie dyskomfortu w żołądku. Oprócz tego mogą wystąpić zgaga, refluks lub ogólny stan zapalny śluzówki żołądka. U niektórych chorych zaobserwować można niedobór witaminy B12, wysypki skórne, stłuszczenie wątroby i nerek a także ich zapalenie.

Objawy SIBO nie występują jedynie w układzie pokarmowym. Mogą obejmować także bóle stawów, problemy ze skórą, stany depresyjne  oraz wywoływać przewlekłe zmęczenie.

Niektóre choroby są powiązane z SIBO – jako podłoże choroby, stan towarzyszący lub efekt. Do takich chorób należą astma, autyzm, trądzik, anemia, celiakia, nietolerancja laktozy, otyłość, cukrzyca, zespół Parkinsona, marskość wątroby, zespół niespokojnych nóg. Dlatego też w przypadku wystąpienia którejś z powyższych chorób w połączeniu z dolegliwościami układu pokarmowego należy rozważyć wykonanie testów diagnostycznych w kierunku SIBO.

Przed badaniem

Badanie SIBO wykonuje się na czczo i już 12h przed jego rozpoczęciem pacjent nie powinien palić papierosów, pić alkoholu, ani żuć gumy. W dniu poprzedzającym badanie należy przestrzegać lekkostrawnej diety – nie jeść smażonych ani tłustych posiłków. Trzeba też unikać potraw wzdymających, a także zawierających laktozę i fruktozę – wykluczone są owoce, słodycze i nabiał. Na chwilę przed badaniem należy też umyć zęby, po to by bakterie znajdujące się w jamie ustnej nie zafałszowały wyników.

Diagnostyka SIBO

Brak specyficznych objawów powoduje, że jest to choroba względnie trudna do wykrycia. Badanie na SIBO poleca się przede wszystkim osobom, u których zdiagnozowano Zespół Jelita Drażliwego. Wiedza lekarzy i dostępne środki diagnostyczne pozostawiają wiele do życzenia. Obecnie w naszym kraju dostępny jest jeden test na SIBO – Wodorowy Test Oddechowy (WTO). Badanie polega na pomiarze stężenia wodoru w wydychanym powietrzu.

Badanie wykonuje się na urządzeniu przypominającym działaniem alkomat. Jego nazwa to gastrolyser. Rozpoczyna się wypiciem przez pacjenta roztworu glukozy lub laktulozy. Następnie co każde 20 minut mierzony jest poziom gazów w wydychanym powietrzu. Łączny czas badanie to 3 godziny. Dokonuje się 10 pomiarów, przy czym pierwszy pomiar następuje jeszcze przed wypiciem roztworu. U zdrowej osoby wynik na czczo nie powinien przekroczyć 10 ppm (parts per milion). SIBO rozpoznaje się gdy poziom glukozy przekracza wartość wyjściową o 20ppm. Pomiar ten dokonywany jest 1.5-2h po rozpoczęciu testu. Lekarz stwierdza chorobę po analizę wykresu wydalanych gazów.

Antybiotyk – tak czy nie?

Leczenie SIBO

Głównym celem leczenia SIBO jest zmniejszenie rozrostu bakteryjnego w jelicie cienkim a także usunięcie przyczyny, która go wywołała.

Leczenie trwa zwykle od 2 do 4 tygodni i polega na podawaniu pacjentowi antybiotyków zwalczających niechciane bakterie. W przypadku nawrotu choroby terapia antybiotykowa jest powtarzana i trwa od 4 do 8 tygodni. Najczęściej stosowane leki to metronidazol, doksycyklina, tetracyklina i amoksycylina. W przypadku stwierdzenia niedoboru witamin A, B12, E i D zaleca się ich uzupełnienie farmakologiczne.

SIBO – dieta

W przypadku stwierdzenia SIBO lekarz zaleci stosowanie odpowiedniej diety. Obecnie polecane są diety FODMAP, SCD, GAPS Protokół dr Siebecker.

FODMAP:

• Polega na usunięciu z diety wszystkich pokarmów fermentujących
• Można spożywać m.in.: mięso, jaja, ryby, produkty ryżowe i owsiane, kaszę jaglaną, produkty bezglutenowe, sałatę, pomidory, świeże zioła, paprykę, pomarańcze, banany, truskawki, twarde sery żółte, mleko bezlaktozowe, migdały, orzechy włoskie, herbatę, kawę, cukier, wino
• Nie należy spożywać: roślin strączkowych, kapusty, cebuli, pora, kukurydzy, mleka i jogurtów, lodów, śmietany, pieczywa z pszenicy, makaronów, jabłek, gruszek, owoców z puszki, pistacji, a także miodu, gumy do żucia, i piwa

SCD:

• Polega na całkowitej eliminacji z diety węglowodanów złożonych – zawierających laktozę, sacharozę i skrobię
• Zastępuje się je węglowodanami prostymi, białkiem i tłuszczami
• Można spożywać m.in.: mięso i ryby, warzywa, owoce, nabiał bez zawartości laktozy, orzechy, miód, kawę, herbatę, niesłodzony alkohol
• Nie można spożywać: warzyw skrobiowych (ziemniaków), niedojrzałych owoców, zbóż, wędlin, konserw, pasztetów, parówek, owoców i warzyw z puszki, fasoli, mleka i laktozy, kawy rozpuszczalnej, likierów i cukrów

GAPS:

• Dieta podobna do SCD, zaleca się jednak przy niej spożywanie domowego rosołu a także probiotyków. Najlepiej, gdy pochodzą one z własnoręcznie wykonanych kiszonek, jogurtów i kefirów.
• Dieta ma 6 etapów, w każdym etapie dodajemy do jadłospisu nową kategorię produktów.

Protokół dr Siebecker:

• Polega na rozpoczęciu diety od SCD lub GAPS i stopniowym wprowadzaniem produktów dozwolonych z diety FODMAP
• Charakterystyczne dla tej diety jest obieranie pokarmów, ich rozdrabnianie i gotowanie
• Nowe produkty z diety FODMAP wprowadzamy krok po kroku, obserwując reakcję organizmu.

SIBO to dość trudna w leczeniu choroba, najważniejsze jest rozpoznanie objawów i udanie się do lekarza, który zaleci antybiotykoterapię. Po zdiagnozowaniu choroby pamiętać należy o przestrzeganiu diety, gdyż choroba lubi powracać.