Mimo, że protezy zębowe są ratunkiem dla milionów osób cierpiących na braki w uzębieniu, w dalszym ciągu noszenie protez jest dla niektórych powodem do wstydu. Używanie protez stałych czy ruchomych jest dość sporą zmianą w życiu i pewnie stąd biorą się pewne obawy. Uczucie wstydu może zaś wiązać się z mylnym przekonaniem, że noszenie protezy jest czymś uwłaczającym, swego rodzaju oznaką poddania się procesowi starzenia. Tymczasem, posiadanie uszczerbków w zębach (często na skutek przebytych chorób lub wypadków losowych) może wywołać poważne problemy zdrowotne. W takiej sytuacji koniecznie trzeba zaopatrzyć się w protezę do zębów, by móc normalnie funkcjonować.
Konsekwencje ubytków w zębach
Nawet jeden utracony ząb może spowodować poważne szkodliwe skutki dla stanu całej jamy ustnej oraz ogólnego zdrowia człowieka. Gdy pojawiają się braki w uzębieniu, inne zęby zaczynają się przemieszczać. Mogą się przechylić, przesunąć w kierunku pustej przestrzeni, wysunąć się do przodu. Jeśli zaniecha się szybkiej reakcji na ubytki zębowe, później może być jeszcze trudniej naprawić sytuację i dopasować odpowiednią protezę. Może też pojawić się konieczność wykonania dodatkowych zabiegów z zakresu stomatologii, ortodoncji czy protetyki.
Jak zaradzić ubytkom zębowym?
Protetyka jest współcześnie na bardzo zaawansowanym stadium rozwoju i dzięki temu nie trzeba żyć z ubytkami i męczyć się podczas spożywania posiłków. Do wyboru jest wiele opcji odbudowy utraconego uzębienia. Można zdecydować się na wstawienie protezy opartej na implantach, czyli rodzaju śruby tytanowej, która zastępuje korzeń zęba i jest wszczepiona w kość. Inną metodą mocowania protezy jest adhezja, która pozwala zapobiegać spadaniu protezy dzięki umiejętnemu przygotowaniu zębów. Kolejnym sposobem uzupełniania uzębienia jest zastąpienie brakujących zębów lub ich części koronkami czy licówkami z porcelany.
Rodzaje protez
Protezy z zasady dzielą się na stałe i ruchome. Stałe protezy są mocowane do posiadanych zębów lub chociażby jednego zęba. Brak własnego uzębienia (nawet w szczątkowym stanie) uniemożliwia umocowanie protezy stałej, na których opierają się kończyny czy mosty będące elementami protezy. Zęby te mogą podlegać leczeniu kanałowemu lecz idealną sytuacją jest stan, w którym są one żywe i zdrowe. Protetyk ocenia stan zębów przed mocowaniem protezy, bo niestety nie wszystkie nadają się jako baza pod implant. Jeśli nastąpiła utrata tkanki poniżej poziomu kości, to bez ortodontycznego lub chirurgicznego przedłużenia korony, nie będzie można założyć stałej protezy. Jeśli zęby są „rozchwiane” lub występuje u nich stan zapalny miazgi, to przed montażem protezy trzeba je kanałowo wyleczyć. Protezy stałe można też mocować na implantach, które są wszczepiane w kość. Nie ma wtedy konieczności posiadania zębów, ale w szczęce muszą pozostać tkanki zęba, tak by była możliwość zamontowania śruby tytanowej. Ewentualną opcją jest wykonanie wkładu koronowo-korzeniowego, będącego samym w sobie rodzajem protezy, która uzupełnia braki w kanałach zęba leczonego kanałowo. Na takiej podbudowie można zamontować koronę protetyczna.
Gdy pacjent nie ma żadnego swojego zęba lub jego pozostałe zęby nie nadają się do zamontowania stałej protezy, konieczne jest użycie protezy ruchomej. To proteza wyjmowana z jamy ustnej.
Jak dbać o protezę?
Proteza nie będzie spełniała swoich funkcji, jeśli dobrze się o nią nie zadba. Brak właściwej higieny może spowodować poważne problemy zdrowotne w jamie ustnej. Jak dbać o protezę stałą czy ruchomą? Należy myć co najmniej dwa razy dziennie jamę ustną. Dziąsła szczotkować miękką szmatką nasączona ciepłą wodą. Jeśli używa się protez ruchomych, dziąsła trzeba przemyć przed włożeniem protezy lub po jej wyjęciu. Po każdym posiłku konieczne jest płukanie jamy ustnej. Protezy stałe szczotkuje się miękką szczoteczką do protez. Czego używać do czyszczenia protez? Specjalnych past do mycia protez zębowych. Protezę ruchomą należy wyjąć z ust, opłukać w wodzie, a następnie przemyć specjalną szczoteczką z pastą do protez. Przed założeniem trzeba ponownie opłukać protezę, a jeśli odkłada się ją na noc, dodatkowo umieścić także w specjalnym, przewiewnym pojemniku.
Protezy ruchome są bardzo delikatne, a stałe wymagają dokładnej higieny, praktycznie takiej samej jak dbanie o zęby własne. Poczytaj więcej o zasadach pielęgnacji protez na: https://www.protefix.pl/wiedza-i-porady/czyszczenie-protezy-zebowej/.
Protezy stałe
Jeśli chodzi o protezy stałe, w zakładach protetycznych znajdziemy korony, mosty, wkłady koronowe, wkłady koronowo-korzeniowe, mosty adhezyjne, licówki, korony częściowe. Korona protetyczna, czyli uzupełnienie zamocowanych na wkładzie koronowo-korzeniowym lub na tkankach zęba, jeśli takie pacjent jeszcze ma. Wykonuje się ją z porcelany w całości lub z podbudowy metalowej, na której montuje się porcelanowe zęby. Czasem konieczne jest zamontowanie korony tymczasowej, wykonanej z akrylu, która ma za zadanie zabezpieczyć zęby przez pewien czas – do momentu przygotowania protezy stałej. Licówki to rodzaj korony częściowej, która pokrywa powierzchnie wargowe lub policzkowe zębów – tylko te fragmenty widoczne na zewnątrz. Mosty odbudowują braki między zębami, ale muszą mieć co najmniej dwa filary, czyli żywe zęby. Wkłady koronowe wykonuje się z porcelany i mają one za zadanie uzupełniać ubytki zębowe.
Protezy ruchome
Ruchome protezy występują jako protezy szkieletowe, całkowite czy acetalowe. Opierają się ona samych dziąsłach lub pozostałościach zębów. Proteza szkieletowa złożona jest z części metalowej i plastikowej, świetnie dopasowuje się do panujących w jamie ustnej warunków, co pozwala jej trzymać się mocno podczas jedzenia. Niestety wadą szkieletowej protezy jest to, że im więcej zębów brakuje, tym jest ona mniej stabilna. Protezę całkowitą wykonuje się z akrylu, a kluczem do jej idealnego dopasowania do jamy ustnej jest idealne przyleganie i odpowiednie ukształtowanie brzegów protezy. Bardzo ważne jest właściwe wykonanie protezy przez protetyka. Aby proteza dobrze przylegała, można przymocować ją specjalnym kremem. Protezy acetalowe są zrobione z elastycznego materiału, który pozwala na duży komfort noszenia. Z drugiej strony, giętkość materiału może powodować problemy ze znoszeniem obciążeń.
Źródła:
- https://portal.abczdrowie.pl/proteza-zebowa-czym-jest-rodzaje-ceny
- https://www.doz.pl/czytelnia/a1958-Protezy_zebowe_8211_koniecznosc_czy_zbytek
● https://www1.nyc.gov/assets/doh/downloads/pdf/hca/sdc-denture-care-pol.pdf