CRP – na czym polega badanie i kiedy się je wykonuje? Normy CRP

CRP jest reaktywnym białkiem pojawiającym się w organizmie, kiedy ma on do czynienia ze stanem zapalnym. To białko ostrej fazy i ma strukturę aminokwasu. CRP produkuje się przez wątrobę i komórki tłuszczowe. Stamtąd wędruje ono do krwi.  Badanie na CRP wykonuje się, aby określić ilość tego białka w ustroju. Stężenie tego białka jest tym większe, im większa jest infekcja i zapalenie w układzie krwionośnym. Kontrola stężenia CRP często jest niezbędnym elementem leczenia nowotworów.  Badanie CRP należy do grona badań podstawowych.

Od czego zależy stężenie CRP w organizmie?

Stężenie CRP osiąga niepokojąca wartość w przypadku stanu zapalnego. O tym, jak organizm radzi sobie ze stanem zapalnym, a jednocześnie o tym, jaka ilość reaktywnego białka próbuje go zwalczyć decydują inne czynniki, do których należą głównie uwarunkowania indywidualne takie jak: masa, płeć, wiek i rasa. Wpływ ma również tryb życia, a między innymi spożywanie używek i palenie tytoniu. Badanie CRP zalecane jest i najczęściej się je wykonuje u osób, które mają problem z funkcjonowaniem układu krwionośnego. Takie badanie pozwala ułatwić diagnozę chorób układu krwionośnego, czyli: tocznia rumieniowatego, białaczki, kolagenozy czy oceny odrzutu przeszczepu.

Funkcja CRP

CRP jest białkiem bioreaktywnym. Wyprodukowane przez wątrobę czy komórki tłuszczowe pełni ogromną rolę w procesie fagocytozy. Fagocytoza to inaczej przyłączanie monocytów do patogenów, które próbują atakować układ odpornościowy. Białko CRP zwalcza infekcje bakteryjne i nowotwory. Ale nie tylko. CRP powstaje również jako ochrona po zawale serca  i stanie zapalnym oraz urazie mechanicznym. CRP jest  „wykonawcą” zadań zlecanym przez układ autoimmunologiczny. Białko CRP spełnia również rolę stymulatora ciałek odpornościowych. Po zwalczeniu patogenów przez CRP zostają one usunięte, a stężenie CRP we krwi spada do normalnego poziomu.

Niskie CRP we krwi mówi o problemach z funkcjonowaniem wątroby. Zbyt wysokie CRP świadczy o infekcji. Nie ma jednak powodu do przejmowania się wynikiem lekko przekraczającym normę. Dopiero 2krotne przekroczenie normy może zwiastować chorobę. Jeśli CRP już zwiększyło swoje stężenie, świadczy to o stanie zapalnym, który rozwija się błyskawicznie, a więc już w ciągu godziny stężenie białka może wzrosnąć o stokroć.  Odnotowuje się największe stężenia CRP u osób, które leczone są onkologicznie, a także u tych pacjentów, którzy są zakażeni bakteriami Gram-ujemnymi. Również choroby przewlekłe, takie jak reumatyzm lub choroby autoimmunologiczne powodują zauważalny wzrost stężenia CRP.

Badanie CRP – na czym polega?

Nie istnieją żadne przeciwwskazania do wykonania badania CRP, ponieważ polega ono jedynie na pobraniu niewielkiej ilości krwi do analizy. Badanie wykonuje się w odpowiedzi na konkretne wskazania : podejrzenie stanu zapalnego, ocena ryzyka chorób serca i naczyń krwionośnych, potrzeba oceny skuteczności leczenia onkologicznego lub innej choroby charakteryzującej się silnym stanem zapalnym.

W wykonywaniu badania ważne jest, aby pamiętać o tym, że celem oceny ryzyka choroby sercowo naczyniowej  powinno się przeprowadzać badanie w czasie wolnym od wszelkich chorób wywołujących reakcje zapalne. Taka sytuacja wpłynęłaby na zafałszowanie wyniku.

Badanie CRP  wykonuje się też u noworodków, a podwyższoną wartość uzasadnia się infekcją okołoporodową, w której przypadku podaje się noworodkowi antybiotyk, a po kilku dniach powtarza się badanie celem kontroli.  Badanie CRP wykonuje się też u starszych dzieci. Robi się to w przypadku  przeciągającej się infekcji, czy choroby. U dzieci próbkę do diagnozy pobiera się z palca.

Możliwe jest tez wykonanie testu CRP w warunkach domowych. Badanie CRP w laboratorium wykonuje się na skierowanie lekarza lub prywatnie, co kosztuje ok 20 zł.  Istnieją jednak testy dostępne do kupienia w aptekach, do których zalet wykonania niewątpliwie należą:

• Szybki czas wykonania badania i otrzymania wyniku,
• Bardzo dobra czułość i dokładność na poziomie badań laboratoryjnych,
• Brak potrzeby wykorzystywania dodatkowych sprzętów,
• Potrzeba niewielkiej ilość materiału badawczego do diagnozy,
• Możliwość wykonania badani i otrzymania wyniku w czasie rzeczywistym.

Norma CRP

Norma CRP nie jest jednakowa dla każdej osoby. Zależy ona od uwarunkowań indywidualnych. Istnieje bezpieczny poziom CRP, ale tak jak norma nie jest on jednakowy dla wszystkich. Norma uśredniona wynosi jednak poniżej 5 mg/L CRP. Najwyższe wyniki CRP odnotowuje się dla pacjentów szpitali onkologicznych, przy czym najbardziej niebezpieczny poziom osiąga CRP zwalczające nowotwory złośliwe osadzające się w układzie wytwarzającym krew. Wartość CRP osiąga wówczas nawet 3 rzędy wielkości.  Choroby wywołane przez bakterie, np. salmonella, charakteryzują się osiąganiem poziomu CRP  ok 500 mg/l, a przy gronkowcach  ok 100 mg/l. Produkcję CRP najmniej wzmagają zakażenia wirusowe – powodują jego wzrost do najwyżej 50 mg/l.

Badanie CRP pokazuje ryzyko wystąpienia chorób serca. Aby to uczynić, przeprowadza się testy o wysokiej czułości. Zakres CRP poniżej 1 mg/l mówi o niskim ryzyku, zakres między 1  a 3 mg/l oznacza umiarkowane ryzyko, a wynik powyżej 3 mg/l może wskazywać na wysokie ryzyko chorób naczyniowych.

Warto wiedzieć, że przyjmowanie leków takich jak aspiryna nie wpływa na zafałszowanie wyniku, ale z drugiej strony stan, jakim jest ciąża charakteryzuje się naturalnie podwyższonym poziomem białka.