Trzustka to narząd gruczołowy położony w górnej części jamy brzusznej. Pełni ona w naszym organizmie wiele bardzo ważnych funkcji, dlatego też jej dobre funkcjonowanie jest tak ważne. Najczęściej spotykaną dolegliwością na jaką skarżą się pacjenci jest ból trzustki. To charakterystyczny objaw związany z jakąkolwiek nieprawidłowością w pracy tego organu. Odczuwany jest zarówno przy lekkich, chwilowych zaburzeniach jak i przy poważnych chorobach trzustki. Jak rozpoznać ból trzustki? Jakie mogą być przyczyny tego bólu oraz jak zwalczyć ból trzustki- tego wszystkiego dowiecie się z naszego artykułu!
Jak rozpoznać ból trzustki?
Ból pojawia się za żołądkiem oraz w górnej części brzucha. Należy pamiętać, że problemy z trzustką sygnalizuje palący ból po lewej stroni ciała i pod żebrami. Oto inne cechy bólu trzustki:
- Ból staje się bardziej dokuczliwy od razu po jedzeniu lub piciu. Zdecydowanie ostrzejszy staje się natomiast po spożyciu tłustych, ciężkostrawnych potraw.
- Ból może rozpocząć może utrzymywać się nawet przez kilka dni i nasilać się.
- Ból staje się bardziej intensywny gdy pacjent leży na wznak. W takiej pozycji trzustka jest ściśnięta, co niestety potęguje odczuwany ból.
- Ból może promieniować na cały tył pleców aż do łopatki po lewej stronie ciała.
Przyczyny chorób trzustki
Według przeprowadzonych badania głównymi przyczynami chorób trzustki (uwaga- aż 80% wszystkich zapaleń trzustki!), są kamienie woreczka żółciowego oraz złe nawyki żywieniowe. Kamienie woreczka żółciowego uniemożliwiają poprawne wypełnianie funkcji trzustki ponieważ blokują kanały. Z kolei zła dieta- nadużywanie alkoholu oraz spożywanie zbyt dużej ilości tłuszczy może doprowadzić do trwałego uszkodzenia trzustki. Warto pamiętać o tym przygotowując kolejny posiłek. Inne przyczyny chorób trzustki to:
- toczeń rumieniowaty,
- niewydolność nerek,
- mukowiscydoza,
- nadużywanie leków.
Przyczyny bólu trzustki
Ból trzustki spowodowany jest jej niewydolnością lub schorzeniami. Najczęstsze choroby powodujące ból trzustki to:
Przewlekłe zapalenie trzustki
Przebieg zapalenia trzustki jest dość powolny. Charakterystycznymi objawami tej choroby jest zlokalizowany w nadbrzuszu ból, który może promieniować aż do pleców. Najczęściej występuje (lub nasila się) po posiłkach oraz po spożyciu alkoholu. Zależnie od przypadku, może trwać kilka godzin lub nawet kilka dni. Bywa że ból występuje stale z trwa od kilku godzin do kilku dni, może nawracać z różną częstotliwością albo występować stale z okresami zaostrzenia. innymi objawami zapalenia trzustki są uczucie pełności w nadbrzuszu, uczucie wzdęcia, a także wymioty i przewlekła biegunka. Jak już zostało wspomniane, ból, ale też inne dolegliwości nasilają się po posiłkach, dlatego też często chorzy ograniczają ilość spożywanego pokarmu. To niestety nie pomaga, ponieważ może prowadzić do niedożywienia i wyniszczenia organizmu, a samej choroby niejedzenie nie wyleczy. W zaawansowanym stadium przewlekłego zapalenia trzustki może pojawić się nietolerancja glukozy, a w konsekwencji- cukrzyca.
Przyczyny zapalenia trzustki
Spożywanie zbyt dużej ilości alkoholu jest bezsprzecznie najczęstszą przyczyną przewlekłego zapalenia trzustki. Inne czynniki mające wpływ na postanie i rozwój tej przypadłości to: uwarunkowanie genetyczne, palenie tytoniu, przewlekła niewydolność nerek, nadczynność przytarczyc czy zapalenie idiopatyczne.
Leczenie przewlekłego zapalenia trzustki
Leczenie zawsze rozpoczyna się od eliminacji czynników wywołujących chorobę. Oznacza to całkowite wykluczenie spożywania alkoholu oraz palenia tytoniu. Obowiązkowa staje się wysokobiałkowa i wysokokaloryczna dieta. Lekarz zaleca najczęściej przyjmowanie środków przeciwbólowych oraz koktajli witaminowych aby uzupełnić niedobory spowodowane głodówką. Wyrównywany jest też poziom glukozy. Niestety dość często niezbędne jest leczenie operacyjne.
Ostre zapalnie trzustki (OZT)
Ból trzustki często związany jest również z OZT, czyli ostrym zapaleniem trzustki. Charakterystycznymi objawami tej choroby są nagłe, bardzo silne bóle brzucha ulokowane w lewym górnym kwadracie brzucha lub po prostu w nadbrzuszu. Zazwyczaj tej chorobie towarzyszą nudności i wymioty oraz wysoka gorączka. W palpacyjnym badaniu brzucha wyczuwalny jest bolesny opór w nadbrzuszu oraz wzmożone napięcie powłok brzusznych. Kolejnym charakterystycznym objawem ostrego zapalenia trzustki jest osłabienie perystaltyki (a nawet zupełny jej zanik!). Skutkiem tego jest niedrożność porażeniowa jelit.
Przyczyny ostrego zapalenia trzustki
Jako przyczyny powstania ostrego zapalenia trzustki najczęściej podaje się choroby dróg żółciowych, choroby pęcherzyka żółciowego oraz nadmierne spożywanie alkoholu. Jednak nie są to jedyne przyczyny. Zdarza się, że OZT ma charakter idiopatyczny- oznacza to, że przyczyny powstania choroby są nieznane. Podwyższony poziom triglicerydów czy nadczynność przytarczy to kolejne przyczyny ostrego zapalenia trzustki. OZT może też być spowodowane przyjmowaniem niektórych leków, chorobą autoimmunologiczną lub wadą wrodzoną.
Leczenie ostrego zapalenia trzustki
Leczenie ostrego zapalenia trzustki uzależnione jest w głównej mierze od stanu pacjenta- od stopnia ciężkości choroby. Uwzględniane są również ewentualne powikłania. Podstawa leczenie OZT jest bardzo intensywne nawadnianie dożylne pacjenta. Główny nacisk stawia się na zwalczenie bólu. Wchodzi tu również leczenie żywieniowe. Należy pamiętać, że przy ostrym zapaleniu trzustki zawsze konieczna jest hospitalizacja.
Torbiel trzustki
Ból trzustki może również być wołany torbielą trzustki. Torbiel zazwyczaj powoduje uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej (może być to delikatne pobolewanie lub ostry ból brzucha). Towarzyszą jej również nudności, wymioty czy gorączka. Są to objawy typowe dla dużej, rozwiniętej torbieli, małe natomiast mogą nie powodować absolutnie żadnych objawów. Torbiele dzielimy na kilka grup:
- zastoinowe,
- skórzaste,
- nowotworowe,
- pasożytnicze,
- potworniaki.
Jeżeli objawy torbieli nasilają się lekarz może zastosować dre1naż torbieli lub jej operacyjne usunięcie.
Nowotwór
Ból trzustki może być też objawem nowotworu. Niestety rak trzustki bardzo długo rozwija się bezobjawowo więc ból trzustki wywołany chorobą nowotworową świadczy o wysokim stadium rozwinięcia raka. Oczywiście należy udać się do lekarza w celu ustalenia przyczyn bólu oraz podjęcia prawidłowego leczenia.
Jak zadbać o zdrowie trzustki?
Jeżeli chcesz zadbać o zdrowie trzustki powinieneś:
- ograniczyć ilość spożywanych cukrów rafinowanych oraz mąki;
- rzucić palenie;
- unikaj czerwonego mięsa;
- spożywaj produkty bogate w błonnik;
- unikać napojów alkoholowych- oczywiście jeden kieliszek wina do obiadu nie zaszkodzi, chodzi tu o nadużywanie napoi wysokoprocentowych;
- wprowadzić do diety warzywa kapustne, takie jak: kapusta, kalafior, brokuł, brukselka czy rzeżucha- wspomagają one pracę trzustki oraz przeciwdziałają nowotworom;
- wprowadzić dietę wysokobiałkową- wspomaga ona leczenie chorób trzustki oraz przeciwdziała ich powstawaniu. Jedz ryby, mięso z indyka i rośliny strączkowe;
- starać się nie utrzymać prawidłową wagę ciała.
Podsumowanie:
Trzustka jest ważnym organem naszego ciała. Znajduje się za żołądkiem i jest odpowiedzialna między innymi za wytwarzanie enzymów, takich jak glukagon czy insulina. Oba te enzymy są niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia wszelkich procesów trawiennych. Łatwo więc wywnioskować, że nieprawidłowe funkcjonowanie trzustki może nieść za sobą bardzo poważne konsekwencje. Warto zadbać o zdrowie tego organu ponieważ leczenie ostrego czy też zapalenia trzustki nie należy do przyjemnych. Sam ból trzustki jest jednym z najbardziej dokuczliwych- ostre migreny przy nim to przyjemność. Ból trzustki najczęściej oznacza poważne problemy zdrowotne dlatego nie należy zwlekać z wizytą u lekarza.