Zapalenie trzustki – przyczyny, objawy, leczenie

Trzustka jest narządem gruczołowym umiejscowionym w górnej części jamy brzusznej w sąsiedztwie dwunastnicy. Przybiera kształt przypominający literę s, podłużny i nieco spłaszczony. Pokrywają ją liczne guzki, a otacza tkanka tłuszczowa nadając charakterystycznego, żółtego zabarwienia. Ten niewielkich rozmiarów narząd ma do spełnienia niebywale ważne zadanie, o czym możemy się przekonać, gdy jego praca zawodzi. Składa się z części wewnątrzwydzielniczej odpowiedzialnej za wytwarzanie hormonu insuliny oraz zewnątrzwydzielniczej produkującej sok trzustkowy. Gdy trzustka zaczyna chorować jej funkcje zostają zaburzone, a efektywność znacząco spada. Zarówno ostre zapalenie trzustki jak i przewlekłe zapalenie trzustki prowadzą do uszkodzenia jej powierzchni i niedoboru niezbędnych do życia hormonów i enzymów. Dowiedz jakie są przyczyny i rodzaje zapalenia trzustki oraz czym grożą.

Przyczyny zapalenia trzustki

Etiologia choroby nie jest do końca poznana i wyjaśniona, ponieważ do dziś nie wiadomo czy przewlekłe zapalenie trzustki jest wynikiem ostrych stanów zapalnych czy odrębną jednostką chorobową. Wiadomo jednak, że obie postacie choroby powodują uszkodzenie narządu, który nie jest w stanie funkcjonować i pod wpływem produkowanych przez siebie enzymów trzustkowych sam się unicestwia. Enzymy przedostają się do krwioobiegu i sieją spustoszenie w ciele. Cierpi na tym nie tylko konkretny organ objęty stanem zapalnym, ale układ trawienny i w konsekwencji cały organizm. Sam przebieg choroby jest bardzo przykry, bolesny i wykańczający dla chorego. Za główną przyczynę zapalenia trzustki podaje się chorobę alkoholową. Pamiętajmy jednak, że nie jest to regułą i określanie jej jako skutków alkoholizmu może być krzywdzące dla pozostałych pacjentów.

Drugim możliwym przypadkiem uszkodzenia trzustki jest zator przewodu żółciowego spowodowane kamieniem żółciowym. Enzym trzustkowy cofa się do organu i powoduje jego rozkład. Inne możliwe przyczyny to infekcja wirusowa, rak trzustki, leki. W stosunkowo wielu przypadkach ciężko dociec przyczyny nagłego zapalenia.

Zapaleniu trzustki sprzyjają także pewne czynniki zwiększające ryzyko jego wystąpienia. Jak już zostało wspomniane powoduje je nadużywanie alkoholu, ale także kamica żółciowa, niedożywienie szczególnie częste u osób starszych, otyłość i przyjmowanie leków, w tym groźnych sterydów. Nie można także zapominać o predyspozycji genetycznej do wad rozwojowych trzustki lub mutacji genowej, które prowadzą do choroby z autoagresji.

Doustne enzymy trzustkowe bez recepty
Kliknij i znajdź najniższe ceny!

Objawy zapalenia trzustki

Ostre zapalenie trzustki ma przebieg dużo bardziej dramatyczny niż wersja przewlekła, ale obie wywołują trudne do zniesienia dolegliwości. Symptomy wynikają z toczącego się procesu zapalnego i przedostających się do krwioobiegu enzymów trzustkowych. Objawy zapalenia trzustki to:

• Intensywne bóle brzucha zlokalizowane w położeniu trzustki, a więc w górnej, środkowej części brzucha promieniujące do pleców
• Skąpe wymioty
• Wzdęty brzuch, gazy jelitowe, zaparcia
• Bóle mięśni, gorączka
• W krańcowych etapach choroby zapalenie trzustki grozi śmiercią

Symptomy towarzyszące przewlekłemu zapaleniu trzustki są delikatniejsze, ale wciąż zauważalne, a należą do nich:

• Długotrwałe bóle zlokalizowane po stronie trzustki, uczucie pieczenia i ściskania w brzuchu. Dolegliwość może się utrzymywać tygodniami i nasilać po jedzeniu
• Spadek wagi
• Rozwój cukrzycy i towarzyszący jej świąd skóry
• Powtarzające się biegunki
• Problemy z trawieniem pokarmów
• Żółtaczka będąca wynikiem utrudnienia w odpływie żółci na skutek obrzęku narządu, który uciska drogi żółciowe lub ugrzęźnięciem złogu żółciowego

Jak zapobiegać zapaleniu trzustki

• Unikać spożywania alkoholu, a w przypadku osób uzależnionych specjalistyczne leczenie odwykowe
• Utrzymywać zdrową wagę ciała
• Leczyć kamicę żółciową
• Przeprowadzać regularne badania kontrolne, szczególnie w przypadku choroby w rodzinie
• Nie lekceważyć symptomów
• Unikać przyjmowania podrażniających leków
• Prowadzić zdrową, lekkostrawną dietę

Domowe leczenie zapalenia trzustki

Zapalenia trzustki nie można zahamować, ale bardzo ważne jest łagodzenie objawów i ogranicznie negatywnego wpływu enzymów na organizm pacjenta. Niezwykle ważne dla zapewnenia prawidłowych funkcji pozostałych organów ciała jest dostarczenie insuliny i brakujących enzymów trzustkowych. Jeżeli przyczyna została rozpoznana, należy ją jak najszybciej usunąć, by nie dopuścić do pogorszenia stanu czynności życiowych. Ostre zapalenie trzustki zawsze wymaga leczenia szpitalnego, gdzie choremu zostaną udzielone warunki umożliwiające rekonwalescencję.

Oprócz diety wprowadza się także silne środki przeciwbólowe, ewentualnie antybiotyki, jeżeli doszło do zakażenia. Uzupełnia się niedobory insuliny i podaje leki hamujące wydzielanie soków trawiennych. Postać przewlekła upoważnia chorego do pozostawania w domu i udziału w codziennej aktywności. W jego codziennej diecie powinny znaleźć się insulina w razie rozpoznania cukrzycy oraz doustne enzymy trzustkowe dostępne bez recepty, np. Kreon Travix, Hepatobon, Pangrol 10000 lub 25000. Posiłki powinny być przyjmowane często, w niewielkich ilościach i najlepiej, by były one wysokoenergetyczne, lekkostrawne, ubogie w tłuszcze i małoresztkowe. Nie można zapominać o całkowitym wykluczeniu alkoholu z diety. Zalecenia należy stosować aż do ustąpienia uczucia przelewania, wzdęć i uczucia pełności po spożyciu. Osoba na diecie może spożywać większe ilości białka, unikać błonnika roslinnego i zastępować je węglowodanami.

Doustne enzymy trzustkowe bez recepty

Można spożywać:

• dżemy, przeciery owocowe, miód, cukier
• ziemniaki
• jasne pieczywo
• kaszę, makaron, ryż, lane kluski
• chude mleko, twaróg
• ryby, drób, cielęcinę, masło, olej słonecznikowy, oliwę
• warzywa i owoce

Nie powinno się spożywać:

• pieczywa razowego, żytniego
• grubych kasz
• jaj, śmietany
• tłustego mięsa, tłustych ryb, wędlin, smalcu
• cebuli, kapusty, orzechów, śliwek, słodyczy zawierających tłuszcz i kakao
• tłustych ciast, ciastek z kremem

Gdy chorego dopada silny ból należy przyjąć pozycję przynoszącą ulgę i odpoczywać do czasu uspokojenia objawów.

Leczenie operacyjne  trzustki

Ostre zapalenie trzustki wymaga leczenia szpitalnego. Do rozpoznania przyczyn zapalenia należy powstrzymać się od jedzenia. Włączone zostaje żywienie dożylne, leki przeciwbólowe. Niezbędna jest stała kontrola funkcji życiowych pacjenta, w szczególności nerek i wydolności oddechowej. Operacja jest ostatnią deską ratunku dla chorych, których stan jest na tyle poważny, że zagraża życiu i zdrowiu. Niekiedy potrzebne jest natychmiastowe usunięcie przyczyny, dlatego operacja nie musi dotyczyć konkretnie narządu trzustki. Lekarz może zadecydować o usunięciu pęcherzyka żółciowego lub kamieni z przewodu żółciowego wspólnego. Jeżeli doszło do obumarcia tkanki, jej niepotrzebna część jest usuwana. Leczenie trzustki jest niezbędne, ponieważ komplikacje zdrowotne przewyższają ewentualne ryzyko jakie niesie za sobą operacja. Wystarczy wymienić tylko niektóre z powikłań ? krwotok wewnętrzny, zakażenie trzustki, rozwój torbieli i stanu ropnego, rozwój cukrzycy, zespół złego wchłaniania.