Zapalenie ucha – domowe sposoby leczenia

Zapalenie ucha przebiega z charakterystycznymi, bolesnymi objawami. Jednak dokładne rozpoznanie rodzaju nadkażenia nie jest już takie proste. U podłoża zapalenia ucha leżą wirusy i rzadziej bakterie lub grzyby. Drobnoustroje mają ułatwiony dostęp do wnętrza ucha przez jego naturalną budowę i funkcję jakim jest przechwycenie czynników zewnętrznych rozpoznawanych jako dźwięk. Źródłem bólu może być także środowisko wewnętrzne i połączenie wyjścia przewodu słuchowego z gardłem.

Zapalenie ucha środkowego może przybierać formę ostrą, przewlekłą i wysiękową. I choć problem dotyczy w szczególności dzieci o niskiej, bo niewykształconej w zupełności odporności, to do lekarzy zgłaszają się także dorośli, którym nagle zaczął doskwierać ból lub zauważyli pogorszenie słyszenia. W związku z poszerzoną świadomością, dzięki szybkiemu rozpoznaniu i skutecznym metodom leczenia zapalenie ucha obecnie mamy do czynienia ze spadkiem zachorowalności. Nie można jednak zapominać, że grupą podwyższonego ryzyka pozostają dzieci do drugiego roku życia oraz osoby przechodzące ostre stany chorób zakaźnych powodujące częste powikłania na narządzie słuchu.

Przyczyny zapalenia ucha

Zapalenie ucha może być wynikiem następujących czynników:

• odmienna budowa anatomiczna ucha dziecka, która sprzyja przedostawaniu się chorobotwórczych patogenów do wnętrza trąbki słuchowej
• przewlekłe i nawracające infekcje górnych dróg oddechowych
• przerost migdałka gardłowego powodujący niedrożność trąbki słuchowej
• rozszczep podniebienia
• złe warunki socjalne, które narażają na styczność z dużą ilością patogenów i przyczyniają się do osłabienia naturalnej funkcji obronnej organizmu
• bierne palenie tytoniu. Dym tytoniowy jest sprawcą alergii, która może przerodzić się w astmę i towarzyszące przewlekłe zapalenie ucha. Alergia powoduje obrzęk błony śluzowej u ujścia trąbki słuchowej
• wrodzone niedobory immunologiczne
• pobyt dziecka w żłobku i przedszkolu, co zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania

Krople do uszu o właściwościach przeciwzapalnych

Zapalenie ucha zewnętrznego

Zapalenie ucha zewnętrznego należy do łagodniejszych postaci schorzenia, ponieważ dotyczy zewnętrznego przewodu słuchowego i sąsiadującej z nim błony bębenkowej. Charakterystycznymi objawami towarzyszącymi zapaleniu są obrzęk i wydzielina wydobywająca się na zewnątrz. Ponadto chory odczuwa ból nasilający się przy ruchu żuchwy, na przykład podczas jedzenia czy mówienia. Nabrzmiała tkanka powoduje dyskomfort przy każdym dotknięciu płatka ucha lub małżowiny. W badaniu otoskopowym widoczne są złogi złuszczonego naskórka zalegające w przewodzie słuchowym. Towarzyszy mu ponadto powiększenie i bolesność węzłów chłonnych. Ucho nieznośnie swędzi, co zmusza pacjenta do drapania, często z użyciem patyczków higienicznych, co dodatkowo podrażnia już zaognioną powierzchnię. W konsekwencji może dojść do przeniesienia zakażenia w głąb ucha i nadkażenia chrząstki. Objawy mogą rozprzestrzeniać się w ciele powodując ogólne osłabienie i gorączkę. Wysięk ropny może szybko rozprzestrzenić się na okoliczne tkanki, powodując całkowite zatkanie ucha, a w krańcowej postaci choroby nawet zapalenie węzłów chłonnych.

Zapalenie ucha zewnętrznego spowodowane jest najczęściej przez:

• choroby ogólnoustrojowe, np. łuszczycą, łojotokowym zapaleniem skóry, alergią pokarmową, schorzeniami przewlekłymi osłabiającym zdolności obronne organizmu.
• Nieodpowiednie zabiegi higieniczne prowadzące do zalania ucha. Zapalenie ucha zewnętrznego nazywane jest nawet schorzeniem pływaka, przez ciągły kontakt z wodą, która osłabia zewnętrzną barierę ochronną naskórka i przyczynia się do zwiększonej penetracji drobnoustrojów.

Szczególna postać zapalenia ucha jest powodowana infekcją bakteryjną, która atakuje zdrową skórę i może przenosić się w głąb narządu słuchu. Najsilniejsze objawy powoduje gronkowiec trudny w leczeniu i bardzo bolesny w przebiegu. Częściej spotykane są zakażenia wirusowe, np. półpaścem. Symptomy zapalenia grzybiczego to charakterystyczne wypryski, wydzielina i swędzenie połączone z bólem.

Należy pamiętać, że zapalenie ucha zewnętrznego szczególnie łatwo przechodzi w postać złośliwą (martwiczą) u dzieci. Ostre martwicze zapalenie ucha środkowego występuje przede wszystkim w przebiegu chorób zakaźnych, np. odry. Nagłe pogorszenie stanu pacjenta po przebytym leczeniu i nawrót objawów wymaga ukierunkowanego leczenia pod okiem lekarza.

Krople na zapalenie ucha

Zapalenie ucha środkowego

Schorzenie ucha środkowego sięga w głąb przewodu słuchowego, do błony śluzowej nosogardła, migdałków, zatok i kończąc na błonie śluzowej ucha środkowego. Zakażenie prowadzi do niedrożności trąbki słuchowej a jego przyczyną są często zaburzenia w pracy migdałków, na przykład ich przerost. Zapalenie ucha środkowego powodują częste w sezonie jesienno-zimowym wirusówki górnych dróg oddechowych. Bliskość trąbki słuchowej powoduje, że infekcja przenosi się do wnętrza ucha i tym samym toruje drogę bakteriom, kończąc się infekcją mieszaną.

Zapalenie ucha środkowego przybiera postać ostrą, przewlekłą i wysiękową o ropnym bądź nierodnym przebiegu. Może, lecz nie musi towarzyszyć im wysięk.

Bakteryjne ostre zapalenie ucha środkowego daje objawy bólu, szumów usznych pogarszających słuch i symptomy ogólnego osłabienia, gorączki i bólów głowy. Podczas badania stwierdza się infekcję górnych dróg oddechowych  źródło problemu. Tkanka jest przekrwiona, a błona bębenkowa opuchnięta. Naturalna reakcja organizmu na stan zaczopowania ujścia przegrody słuchowej powoduje powstanie swoistego uskoku umożliwiającego odpływ zalegającej wydzieliny, co przynosi wyraźną ulgę pacjentowi.

Nawracające zapalenie ucha środkowego może świadczyć o utajnionym rozwoju choroby bez wyraźnych objawów. Świadczy to o dalszym postępie choroby, którą należy bezwzględnie poddać leczeniu, by uniknąć ciężkich powikłań.

Ostre zapalenie ucha środkowego

Zapalenie ucha środkowego o ostrym przebiegu zbiega się w czasie z sezonem zachorowań na grypę. Często infekcja górnych dróg oddechowych i nosa przenosi się na ucho powodując ostry, pulsujący ból ucha, zawroty głowy, upośledzenie słuchu, gorączka i osłabienie. Badanie laryngologiczne określa stopień infekcji i rozmiar schorzenia. Obserwuje się żółty wysięk i pęcherzyki powietrza w zaczerwienionej, opuchniętej błonie bębenkowej.

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego

Zapalenie ucha środkowego w stanie przewlekłym jest odnotowany w znacznie zmniejszonym nasileniu. To dobra wiadomość, zważając na fakt, iż schorzenie powoduje szereg nieprawidłowości i komplikacji prowadzących do trwałych zmian w strukturze budowy nabłonka i narządów słuchu. Może nawet skutkować chronicznym pogorszeniem słuchu.

Przewlekłe stany zapalne ucha powodują nawracające infekcje gardła oraz nosa, przerost migdałków, zapalenia zatok, alergie i wiele innych. Dlatego kluczowe dla całkowitego wyleczenia jest poznanie przyczyn leżących u źródła. Diagnostyka i dalsze leczenie powinno przebiegać w konsultacji z laryngologiem.

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego jest spowodowane zmniejszonym ciśnieniem w jamie bębenkowej, co uniemożliwia odprowadzanie płynu. Problem dotyka dzieci, które szybko przekazują zakażenie rówieśnikom w przedszkolu i szkole. Wysiękowe zapalenie powoduje znaczne pogorszenie słuchu i inne objawy towarzyszące infekcji.

Leczenie zapalenia ucha – domowe sposoby

• Podawanie leków przeciwbólowych z paracetamolem, ibuprofenem, pyralginą
• Oczyszczanie ucha sterylnymi przyrządami
• Smarowanie ucha spirytusem kamforowym lub alkoholem o wysokim stężeniu. Dla dłuższego działania można namoczyć watę w preparacie i odczekać do wchłonięcia wilgoci. Alkohol działa odkażająco, dodatkowo powodując zmniejszenie obrzęku
• Stosowanie kropli do uszu, np. Otoargent z jonami srebra o aktywnym działaniu antyseptycznym na bakterie i grzyby
• W przypadku zakażeń grzybiczych zaleca się miejscowe stosowanie klotrimazolu
• Należy unikać kontaktu wody z uchem. Woda jest dobrą pożywką dla grzybów i może powodować nasilenie objawów
• Podawanie leków o miejscowym działaniu obkurczającym na błonę śluzową nosa i gardła
• W leczeniu należy skupić się na eliminacji czynników sprzyjających nawrotom zapalenia ucha, takim jak: bierne i czynne palenie papierosów, refluks żołądkowo-przełykowy, alergie, przerost migdałka gardłowego.