Odpowiednia pielęgnacja skóry jest domeną szczególnie kobiet, chociaż i męska część naszego społeczeństwa przywiązuje coraz większą uwagę do wyglądu i stanu skóry. Zmiany pojawiające się na skórze są najczęściej nieprzyjemnym objawem alergii, a dodatkowe pieczenie, swędzenie czy zaczerwienienia są czynnikami, które skłaniają nas do ustalenia ich podłoża.
Liszaj płaski – zapewne niejedna osoba spotkała się w swoim życiu z tym terminem. Jest to charakterystyczna grudkowa zmiana występująca na błonach śluzowych lub skórze (zdarza się również, że na paznokciach).
Mimo tak dobrze rozwiniętej medycyny, do dzisiaj nie udało się ustalić jakie są przyczyny powstawania liszaja płaskiego. Z dotychczasowych obserwacji wynika, iż częściej zmagają się z nim osoby dotknięte chorobami autoimmunologicznymy czyli np. cukrzycą, zapaleniem wątroby, bądź marskością wątroby. Pojawieniu się liszaja sprzyja także stosowanie niektórych leków m.in. kwasu paraaminosalicylowego (PAS), soli złota, penicylaminy oraz arsenu.
Jak często pojawia się liszaj płaski?
Jest to dość częsta przypadłość. Szacuje się, że zmaga się z nim około 1% populacji (zarówno kobiet jak i mężczyzn). Najwięcej chorych ma od 30 do 60 lat.
Przyczyny liszaja płaskiego
Ustalenie przyczyny liszaja płaskiego jest zazwyczaj bardzo ciężkie, gdyż choroba u każdego z nas przebiega nieco inaczej i obejmować może różne partie naszego ciała – począwszy od skóry głowy, paznokcie, dłonie, a nawet miejsca intymne. Badania wykazują, że najczęstszą przyczyną są choroby na podłożu odpornościowym. Liszaj płaski pojawia się najczęściej wskutek niektórych chorób autoimmunologicznych, które w najprostszym tłumaczeniu objawiają się niszczeniem organizmu przez komórki odpornościowe. Faktem jest, że na wystąpienie liszaja płaskiego narażone są również bardziej osoby, które borykają się z różnymi schorzeniami wątroby, chociażby uciążliwej marskości wątroby czy zapalenia.
W grupie ryzyka osób, które może zaatakować ta uciążliwa choroba są również osoby chorujące na cukrzyce. Ta przewlekła choroba predysponuje do pojawienia się wykwitów na naszej skórze.
Liszaj płaski – objawy
Zmiany na skórze pojawiają się nagle i niespodziewanie. Posiadają też charakterystyczną morfologię. Mają wieloboczne, lśniące i płaskie grudki koloru sinofioletowego. Zazwyczaj są wielkości od 1 do 3 milimetrów. Często również zlewają się, a na powierzchni pojawiają się białe linie (nazywane siateczką Wickhama).
Jednym z objawów choroby jest charakterystyczny świąd. Osoby zmagające się z liszajem płaskim nie drapią skóry, a pocierają ją.
Kolejnym z charakterystycznych objawów, pojawiających się przy liszaju płaskim jest pojawianie się nieestetycznych bruzd na naszych paznokciach. Najczęściej przybierają one kształt podłużny i sprawiają, że nasz paznokieć ulega stopniowemu kruszeniu się. Rzadziej, choć zdarza się również, że wskutek ten niebezpiecznej choroby zachodzi do całkowitego zaniku struktury (płytki) paznokcia.
Liszaj płaski jest taką chorobą, w której parę dni po zadrapaniu pojawia się wysiew grudek. Po ustąpieniu zmian na skórze zostają przebarwienia pozapalne. Warto wiedzieć, że wykwity w liszaju są umiejscowione na wewnętrznych powierzchniach nadgarstków, przedramionach, okolicach pępka i narządów płciowych, grzbietach stóp i przedniej powierzchni podudzi. Aczkolwiek zmiany mogą pojawiać się również na tułowiu (rzadko na twarzy).
Mówiąc o uciążliwych objawach liszaja płaskiego warto wspomnieć również o tych uciążliwych, które obejmują miejsca intymne. Faktem jest, że uciążliwy liszaj płaski atakuje zazwyczaj kobiece narządy płciowe i prowadzi do świądu sromu. Ten uciążliwy objaw jest częstą przyczyną kompleksów wśród kobiet, a na ograniczenie świądu nie pomaga większość specjalistycznych preparatów i płynów do higieny intymnej. Aby całkowicie zlikwidować ten wstydliwy problem konieczne jest leczenie przy pomocy specjalistycznych maści. Borykając się z takim uciążliwym objawem powinnyśmy jak najszybciej udać się do lekarza ginekologa, w celu ustalenia źródła problemu.
Liszaj płaski jest chorobą samoograniczającą, co oznacza, że wykwity same ustępują (w ciągu roku u 70% pacjentów, a po upływie dwóch lat u 90%)
Różne odmiany liszaja płaskiego
Istnieje kilkanaście odmian liszaja płaskiego. Jedną z nich jest liszaj na błonach śluzowych jamy ustnej. Zmiany jakie się wówczas pojawiają przybierają postać białawych, wręcz mlecznych obszarów o siateczkowym układzie. Pojawiają się od wewnętrznej strony policzków (zdarza się też, że na dziąsłach, języku i czerwieni wargowej). Liszaj ten jest z reguły chorobą bezbolesną.
Liszaj płaski może pojawić się na paznokciach. Jest on uciążliwy ze względu na fakt, iż powstają podłużne bruzdy, zagłębienia w płytce, płytka paznokciowa staje się cieńsza i dochodzi do nadmiernego rogowacenia. Istnieje możliwość, że liszaj uszkodzi fałd paznokciowy, bądź zacznie on narastać na płytkę (tzw. pterygium).
Co zrobić, gdy pojawią się pierwsze objawy?
Jeżeli zauważymy zamiany skórne przypominające te wymienione powyżej, powinniśmy niezwłocznie udać się do dermatologa, by mógł stwierdzić, że jest to na pewno liszaj płaski. Zdiagnozuje on to dzięki obrazowi klinicznemu, dzięki któremu wykluczy inne choroby.
Leczenie
U 90% chorych zanika on samoistnie po upływie 2 lat. Dermatolog podejmując leczenie będzie się starał jednak złagodzić objawy. Kuracja polega na stosowaniu silnych maści glikokortykosteroidowych, które zmniejszają uczucie swędzenia i spłaszczają wykwity (tak jest w przypadku terapii miejscowej). Jeśli chodzi o leczenie ogólne, to zaleca się fototerapię (PUVA) oraz średnie dawki glikokortykosteroidów. W momencie, gdy liszaj płaski jest szczególnie oporny na powyższe leczenie, wówczas stosuje się retinoidy i cyklosporynę.