Żółtaczka – przyczyny, rodzaje, leczenie

Warto pamiętać, że żółtaczka sama w sobie nie jest chorobą a objawem, który może wynikać z wielu przyczyn. Mianem żółtaczki określa się żółtaczki określa się żółte zabarwienie skóry oraz białek oczu. Do żółtaczki dochodzi kiedy w organizmie wzrasta stężenie bilirubiny we krwi oraz tkankach. Słowo żółtaczka najczęściej kojarzy nam się z wirusowym zapaleniem wątroby i wywołuje nas nie mały strach, jednak samo wystąpienie żółtaczki nie musi świadczyć o poważnej chorobie. Chociaż zawsze konieczne jest jak najszybsze skontaktowanie się z lekarzem i wykonanie niezbędnych badań, aby odkryć przyczynę zażółcenia skóry.

Czasem może dojść również do zmiany koloru skóry u osób spożywających duże ilości soku marchwiowego. W marchwi znajduje się barwnik o nazwie karoten, który spożywany w dużych ilościach może wywołać zmianę kolory skóry na żółto-pomarańczową. Zmiana koloru skóry różni się jednak tym, że przy żółtaczce mamy do czynienia z zażółceniem również białek ocznych.

Czym jest żółtaczka?

Żółty odcień skóry oraz gałek ocznych wynika z bardzo wysokiego stężenia bilirubiny we krwi. Jest to żółty barwnik, który powstaje w wyniku rozpadu czerwonych krwinek. Substancja ta jest transportowana przez krwioobieg, skąd trafia do wątroby, gdzie jest poddawana rozkładowi i u zdrowego człowieka zostaje wydalona z organizmu.

Przyczyn zwiększenia stężenia bilirubiny we krwi może być bardzo wiele i mogą wynikać z poważnych chorób, ale również zaburzeń metabolizmu czy wydalania.

Przyczyny żółtaczki:

• Ostre wirusowe zapalenie wątroby – to z nim najczęściej kojarzy nam się żółtaczka i zapominamy o szeregu innych przyczyn, których skutkiem jest żółtaczka. Najczęściej jednak u młodych i zdrowych osób u których nie ma innych przesłanek pogorszenia stanu zdrowia jest to główna przyczyna żółtaczki.
• Przedawkowanie niektórych leków, w szczególności paracetamol
• Przyczyny genetyczne, zespół Gilberta – jest to nawracająca żółtaczka przenoszona genetycznie, gdzie nie ma innych objawów ani chorób, pomimo żółtego zabarwienia białek
• Marskość wątroby oraz alkoholowe zapalenie wątroby
• Nadczynność tarczycy
• Głodówki
• Niewydolność krążenia
• Oparzenia
• Niedrożność dróg żółciowych

Przyczyn żółtaczki może być bardzo wiele i mogą wynikać z wielu chorób, dlatego to lekarz po ocenie objawów i badaniach jest w stanie nas zdiagnozować. Wszystko zależy od wieku, stanu zdrowia oraz pobocznych objawów jakie towarzyszą żółtaczce.

Rodzaje żółtaczki

Żółtaczka przedwątrobowa nazywana również hemolityczną – jej bezpośrednio przyczyną jest nadprodukcja bilirubiny, której fizycznie organizm nie jest w stanie wydalić z organizmu. Jej przyczyną jest nadmierny rozkład krwi w skutek czego produkcja bilirubiny drastycznie wzrasta. Do tego rodzaju żółtaczki najczęściej dochodzi u noworodków oraz osób z zespółem Criglera i Najjara.

Żółtaczka wątrobowa nazywana również miąższową – pojawia się w wyniku wirusowego zapalenia wątroby lub poważnych zatruć wątroby spowodowanych toksynami, może również wskazywać na nowotwór lub stany zapalne czy zaburzenia układu krwionośnego.

Żółtaczka pozawątrobowa nazywana również mechaniczną – wskazuje na nią prawidłowe funkcjonowanie wątroby oraz ilość barwnika w organizmie. Jeśli większość badań wątroby jest w normie to możemy mieć do czynienia z zaburzeniami w odprowadzaniu żółci z organizmu, co może wskazywać na zapalenia dróg żółciowych, kamnice, czy też nowotwory.

Diagnostyka żółtaczki

W przypadku wystąpienia żółtaczki konieczna staje się dokładna diagnostyka choroby oraz wykonanie niezbędnych badań, ponieważ wiele jest przyczyn mogących wywołać żółtaczkę a niektóre mogą być poważne dla zdrowia, dlatego należy jak najszybciej udać się do lekarza specjalisty.

Przede wszystkim w pierwszej kolejności lekarz przeprowadza z pacjentem wywiad, aby poznać inne objawy jakie chory zauważa, sposób jego odżywiania, leki jakie stosuje oraz ewentualną podatność na toksyny szkodzące wątrobie. Sprawdza również jakie szczepienia odbył pacjent w szczególności przeciwko zapaleniu wątroby. Interesować lekarza również będzie czy w rodzinie powtarzała się żółtaczka oraz jakie choroby przechodzili nasi najbliżsi, aby wykluczyć genetyczne przyczyny żółtaczki. Konieczne są również wszystkie niezbędne informacje o przebytych operacjach woreczka żółciowego u chorego.

Po zakończeniu wywiadu lekarz powinien mieć już większe pojęcie o stanie naszego zdrowia i mieć przypuszczenia co wywołuje chorobę, w dalszej kolejności zleca niezbędne badania aby potwierdzić swoje przypuszczenia. Zazwyczaj jest to badanie: krwi oraz palpacyjne badanie brzucha. Konieczne jest sprawdzenie oraz nadzorowanie poziomu bilirubiny w organizmie pacjenta a także  aktywność aminotransferazy i fosfataza alkalicznej. Już na tym poziomie badań lekarz nas prowadzący jest w stanie powiedzieć bardzo wiele, jednak dla pewności wykonuje się jeszcze badania obrazowe, czyli USG jamy brzusznej, tomografie komputerową oraz ewentualnie rezonans magnetyczny. Ten szereg badań zazwyczaj jest wykonywany zazwyczaj, jednak w razie dodatkowych wątpliwości lub innych potrzeb lekarz może zlecić zupełnie inne badania, takie jak chociażby biopsja.

Czy żółtaczka to coś poważnego?

Większość osób na słowo żółtaczka zaczyna panikować i bardzo martwić się o swoje zdrowie. Oczywiście u młodej, zdrowej osoby żółtaczka zazwyczaj oznacza poważniejsze choroby, jednak warto pamiętać, że nie zawsze. Równie dobrze, może wystąpić po zażyciu pokarmów zawierających duże ilości barwnika czy przedawkowania leków przeciwbólowych.

Jednak konieczna jest jak najszybsza wizyta u lekarza, aby mieć całkowitą pewność co się dzieje w naszym zdrowiem. Należy pamiętać, że żółtaczka bardzo często wynika z wirusowego zakażenia wątroby typu A, B oraz C. Wirusowe zakażenie wątroby jest chorą poważną, ale przede wszystkim również zaraźliwą, co jest kolejnym powodem dlaczego nie możemy zwlekać z badaniami.

W większości przypadków żółtaczka jest objawem wyleczalnym, jednak zależy od przyczyny, choroby oraz stopnia zaawansowania żółtaczki. Im szybciej zgłosimy się do lekarza i rozpoczniemy leczenie tym jest większa szansa na całkowite wyleczenie.

Należy pamiętać, jeżeli żółtaczce towarzyszą silne bóle brzucha, nudności, wymioty, wysoka gorączka oraz silne dreszcze należy natychmiastowo zgłosić się do lekarza. W tym celu możemy zgłosić się na ostry dyżur lub zadzwonić po karetkę, jeśli nie mamy możliwości udać się do lekarza, ponieważ konieczna jest natychmiastowa interwencja medyczna. W innym wypadku należy zgłosić się do lekarza rodzinnego najszybciej jak to jest możliwe, jednak nie ma konieczności zgłaszania się do szpitala.