Zespół asperger – pierwsze objawy u dziecka.

W połowie lat osiemdziesiątych zespół aspergera został zdefiniowany jak choroba. Mimo tego, że choroba ta została dokładnie opisana w latach czterdziestych, to dopiero w 1994 roku została uznana za oficjalną dzięki czwartej edycji Diagnostic and Statistic Manual/DSM-IV.

Czym jest asperger?

Tym mianem określa się słabszą odmianę autyzmu. Dotyczy głównie zaburzeń funkcjonalnych, chociaż jak autyzm ma swoje podłoże neurologiczne. Przyczyny powstawania tego zaburzenia, mimo lat badań, dalej są nieznane.

Dzisiejsze badanie wskazują na to, że zespół aspergera (około 20-25 dzieci na 10,000) występuje częściej niż autyzm (4 na 10,000). Ta statystyka jasno pokazuje, że na jedno dziecko z autyzmem przypada kilkoro dzieci z aspergerem.

Zaburzenie to dotyczy częściej chłopców niż dziewczyny, choć powody tego nie są znane. Występują także w parze z innymi zaburzeniami osobowości, uwagi, nastroju. W wielu przypadkach stwierdza się też podłoże genetyczne (np. Ojciec wykazuje cechy aspergera).

Charakterystyczne cechy zespołu aspergera.

U dzieci z aspergerem występuje jedna lub więcej z poniższych cech:

• Upośledzenie interakcji społecznych, w tym czynności pozawerbalnych.
• Słaby kontakt z rówieśnikami.
• Brak potrzeby do dzielenia się doświadczeniami.
• Brak wzajemności emocjonalnych.
• Powtarzanie tych samych zachowań lub zainteresowanie budową różnych przedmiotów.
• Trzymanie się zachowań rutynowych lub rytuałów.
• Ograniczony wzorzec zachowania

Ogólnie rzecz biorąc, zachowania te negatywnie wpływają na interakcję ze społeczeństwem oraz jego zachowanie. Ponadto u dziecka z aspergerem NIE występują opóźnienia:

• rozwojowe.
• Zainteresowania środowiskiem.
• Adaptacyjne.
• Rozwoju mowy.
• Samowystarczalności.

Gillberg, szwedzki uczony, zaproponował sześć kryteriów zaburzenia:

1. Egocentryzm i upośledzenie funkcji społecznych:

• Niemożność nawiązywania kontaktów z rówieśnikami.
• Brak chęci do kontaktu z rówieśnikami.
• Niezrozumienie ról społecznych.
• Upośledzone reakcje społeczne i emocjonalne.

2. Skromność zainteresowań i aktywności:

• Zapamiętywanie miast zrozumienia.
• Wyłączanie pozostałych zainteresowań.
• Powtarzanie czynności.

3. Rytuały i zachowania rutynowe:

• Narzucone sobie.
• Narzucone innym.

4. Język i mowa:

• Lekkie opóźnienie rozwoju mowy (we wczesnym stadium).
• Pozornie opanowana ekspresja.
• Odstępstwa w tonie głosu.
• Zła interpretacja rzeczy dosłownych i przenośnych.

5. Upośledzona komunikacja pozawerbalna:

• Mały zakres gestów.
• Słaby język ciała.
• Nieadekwatna mimika.
• Twarde spojrzenie.
• Unikanie kontaktów fizycznych.

6. Problemy motoryczne

• Niezgrabność ruchowa
• Problemy z nauczeniem się „ładnego” pisma
• Problemy z synchronizacją ciała – trudności w równym maszerowaniu, łapaniu, rzucaniu obiektów itd.
• We wczesnym dzieciństwie późna nauka chodzenia

Rozpoznanie zespołu Aspergera

Nie wszystkie wymienione cechy muszą być obecne u dziecka z aspergerem, jednak obecność kilku może być pierwszym alarmem do przebadanie swojego dziecko pod kątem rozwoju motorycznego lub umysłowego.

Dzieci dotknięte zespołem aspergera często wykazują zainteresowanie określonym tematem (w przeciwieństwie do autyzmu, gdzie dziecko zainteresowane jest przedmiotem lub jego budową). Bardzo wcześnie objawiają się zainteresowanie geografią, matematyką lub czytaniem. Wszystkie rozmowy z dzieckiem obracają się wokół tego tematu. Absolutne zainteresowanie mapami, astronomią, rozkładami pociągów, budową samochodów – to przywiązanie często definiuje dorosłe życie dziecka z aspergerem.

Rówieśnicy określają dzieci z zespołem aspergera jako ekscentryczne i niemiłe, chociaż często wynika to z ich niezrozumienia ogólnie panujących ról społecznych. Rodzice i nauczyciele często używają stwierdzenia, że takie dziecko „krąży z głową w chmurach” lub „posiada własny świat”.

Neurologiczne podłoże zespołu aspergera

Chociaż często mówi się, że brak jest znanych medycynie przyczyn współcześni badacze poszukują przyczyny o podłożu neurologicznym. Według prowadzonych badań wszystko wskazuje, że za zespół aspergera odpowiada ilość przekaźników czyli neuronów w ciele migdałowatym, które odpowiedzialne jest za naszą emocjonalność , umiejętność życia w społeczeństwie oraz szeroko rozumiane relacje międzyludzkie. Badane były mózgi osób zarówno chorych na zespół jak i zdrowych w różnym przedziale wiekowym, jednak co istotne badania były wykonywane pośmiertnie ze względu na konieczność „pokrojenia” mózgu badanego. Z badań wynika, że osoby cierpiące na tę chorobę posiadały niemal o połowę mniej neuronów w ciele migdałowatym, co może świadczyć o przyczynie problemu. Zwłaszcza, że osoby chore odznaczają się nieumiejętnością pracy w grupie oraz możliwym odrzuceniem przez środowisko.

Zespół aspergera u dorosłych i nastolatków

Niestety wciąż jest wiele wątpliwości co do „wyzdrowienia” lub też „wyrośnięcia” z zespołu aspergera, środowisko psychiatrii i psychologii wciąż jest na ten temat podzielone. Niewątpliwie jednak osoby cierpiące na ten zespół mają znacznie trudniejsze dorastanie oraz wejście w dorosłość, zwłaszcza, jeżeli objawy nie złagodnieją. Największą trudnością jest znalezienie środowiska, które będzie akceptowało taką osobę, zwłaszcza, że osoby zdrowe wyraźnie unikają osób cierpiących na zespół aspergera oraz nie potrafią wyjaśnić dlaczego czują się w ich otoczeniu dziwnie czy nieswojo.

Leczenie zespołu aspergera

Niestety nie ma żadnych leków, które mogłyby medycznie naprawić błąd jakim jest zespół aspergera. Jedyną opcją leczenia niezależnie od wieku osoby chorej są odpowiednie terapie, podczas których osoba szkoli swoje umiejętności, a zwłaszcza te, które są najbardziej opóźnione lub uszkodzone. Tak też terapia taka jest bardzo indywidualna oraz często należy ją stosować długo, niezależnie od tego na jakim etapie swojego życia jest chory. Dzięki temu taka osoba ma możliwość prawidłowego rozwoju bez ubytku w psychice. Zignorowanie zespołu może doprowadzić z kolei do licznych komplikacji oraz silnego pogłębienia problemu, dlatego też tak istotne jest, aby pamiętać o leczeniu i nie ignorować go!