Witamina D3 – źródła, funkcje witaminy, niedobór oraz nadmiar. Suplementacja witaminą D3

Czym jest witamina D3?

Witamina D3 jest inna od innych witamin, ponieważ należy do grupy hormonów steroidowych produkowanych przez skórę z cholesterolu podczas kąpieli słonecznych. Dlatego witaminę D3 określa się witaminą słońca. Ze względu na strefę klimatyczną w jakiej znajduje się Polska, jej mieszkańcy powinni suplementować się dodatkowo witaminą D3, ponieważ długość  okresu ekspozycji na słońce jest ograniczony i o wiele krótszy w stosunku do krajów południowoeuropejskich.

Witamina D3 należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach obok witaminy A,E i K. Są to witaminy magazynowane w organizmie i rozpuszczalne w tłuszczach.

Źródła witaminy D

Witamina D3 zawarta jest w niewielu typach żywności. Najbogatszym jej źródłem jest słońce. Witamina D3 może być bowiem wytwarzana w skórze  z cholesterolu podczas ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Promieniowanie UVB jest niezbędne do wystąpienia reakcji syntezy witaminy D3. Rozróżnia się dwie formy witaminy D: D3, czyli cholekalcyferol i D2, czyli ergokalcyferol.  Pierwszą formę najczęściej spotyka się w pokarmach pochodzenia zwierzęcego czyli w jajach kurzych, rybach i żółtkach jaj. Drugą formę spotyka się rzadziej, ponieważ jej źródłem są rzadko spotykane grzyby. Porównując te dwie witaminy, bardziej skuteczniejszą jest witamina D3, ponieważ w większym stopniu zwiększa stężenie witaminy D we krwi. Poniżej orientacyjna zawartość witaminy D3 w konkretnych produktach:

• Miecznik gotowany – 566 IU w porcji 86 gram,
• Gotowany łosoś – 227 IU w porcji 84 gram,
• 1 gotowane jajko – 41 IU w jajku,
• Ser szwajcarski – 6 IU w porcji 28 gram,
• Tuńczyk z puszki w wodzie – 154 IU w porcji 84 gram, gdzie:

IU to jednostka aktywności lub efektu substancji biologicznie czynnych.

Funkcje witaminy D3 i jej krążenie w organizmie

Witamina D3 pobierana jest ze słońca. Mechanizm wytwarzania witaminy D3 w skórze przebiega dzięki absorpcji promieni słonecznych. Dodatkowo witamina D3 dostarczana jest do organizmu z pożywienia i suplementów a następnie wchłaniania przez jelita i przenoszona do wątroby przez układ krwionośny.  W wątrobie nastepuje zmiana witaminy w kalcyfediol, który stanowi pierwszą postać witaminy D w krwioobiegu. W nerkach witamina D3  zmienia się w kalcytriol czyli witaminę D2. Jest to biologicznie aktywna forma witaminy D. Witamina D musi zatem przejść dwa etapy podczas metabolizowania, aby uaktywnić się w organizmie.

Główną funkcją witaminy D jest ułatwianie wchłanianie wapnia z jelita cienkiego, wchłaniania zwrotne wapnia z nerek i odbudowa tkanki kostnej. Dodatkowo witamina D2 wpływa na odporność organizmu i zapobiega wielu chorobom. Odpowiednia ilość witaminy D3 sprawia, że kości są mocne, ponieważ są uzupełniane w wapń, a żeby zdrowe. Odpowiednia ilość witaminy D3 wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego i utrzymywanie linii. Witamina D obniża ryzyko zachorowania na raka.

Niedobór witaminy D3

Niedobór witaminy D3 wiąże się ze stanem psychicznym człowieka. Osoby, które mają niski poziom witaminy D3 są bardziej narażone na zapadnięcie na choroby psychiczne poczynając od lekkich zaburzeń takich jak stany lękowe, stany nerwicowe, depresje a kończąc na schizofrenii. 205 Polaków cierpi na różne postaci zaburzeń na tle psychicznym. Udział witaminy D w tych statystykach został udowodniony przez naukowców. Wykryto jednoznaczny związek niedoboru witaminy D ze stanami depresyjnymi.  Prowadzone są również terapie leczące ludzi z chorób psychicznych za pomocą witaminy D3. Jakie są zatem objawy niedoboru witaminy D3? Zaliczamy do nich przede wszytskim

• Bóle kostno- mięśniowe,
• Choroby przyzębia,
• Utrata apetytu,
• Rozwolnienie i biegunka,
• Bezsenność,
• Zaburzenia wzroku,
• Bolesne miesiączki,
• Niesmak oraz uczucie pieczenia w jamie ustnej i gardle,
• U niemowląt: płaska głowa z tyłu oraz wypukłe guzy czołowe i opóźnione kostnienie ciemiączka a także rozlewający się brzuch w pozycji leżącej. Spowodowane jest to niewystarczająca twardością kości czaszki i szkieletu.

Niedobór witaminy D3 dotyczy ok 42 % ludzi. Odsetek ten rośnie wraz ze wzrostem odcienia skóry w kierunku jej ciemnienia. Niedobór witaminy D objawia się subtelnie tak naprawdę nie oddając rzeczywistych skutków płynących z tego zaniechania. Do poważniejszych skutków niedoborwu witaminy D3 zaliczamy:

• U dzieci: krzywica kości, zaburzenia pracy mózgu, autyzm.
• Osteoporoza u osób starszych, zwłaszcza kobiet w okresie okołomenopauzalnym,
• Zwiększone ryzyko łamliwości kości oraz zachorowalności na choroby serca, nowotwory i demencję starczą.
• W późnym stadium niedowartościowania organizmu przez witaminę D: większe ryzyko otyłości, chorób autoimmunologicznych, stwardnienia rozsianego, reumatologicznego zapalenia stawów, tocznia i nowotworów jelita grubego oraz prostaty.

Nadmiar witaminy D3

Zazwyczaj dzieje się tak, że  mamy do czynienia z niedoborem witaminy D3, ale zdarzają się również przypadki nadmiaru witaminy D3 w organizmie, które należy umieć dobrze zidentyfikować. Do objawów nadmiaru witaminy D3 nalezą między innymi:

• Bóle: głowy, oczu,
• Brak apetytu, mdłości i spadek energii,
• Zwiększone uczucie pragnienia i nadmierna potliwość,
• Wymioty i nudności,
• Rozwolnienie i biegunka
• Ciągła potrzeba oddawania moczu.

Nadmiar witaminy D3 bierze się z jej niedoboru. Nadmierna, wzmożona suplementacja środkami do tego przeznaczonymi może przynieść skutek odwrotny do zamierzonego. Dlatego suplementację należy przeprowadzać w sposób zaplanowany i umiarkowany. Nadmiar tej witaminy może powodować poważne powikłania. Witamina D3 wpływa bowiem na produkcję wapnia. Wraz z nadmiarem witaminy D wapń zaczyna odkładać się w organach wewnętrznych, miedzy innymi w nerkach, sercu, tętnicach, co prowadzi do zaburzenia spełniania funkcji serca i ośrodkowego układu nerwowego. Witamina D zwiększa ryzyko zapadnięcia na kamice nerkową i pęcherzyka żółciowego. Dodatkowo przedawkowanie witaminy D może być szkodliwe dla rozwoju płodu, gdyż może powodować jego deformacje i wpływać na rozwój kości u dzieci.

Suplementacja witaminą D3

W przypadku niedoboru warto do diety wdrożyć  suplementację witaminą D3 polegająca na przyjmowaniu parafarmaceutyków i dostępnych w aptekach suplementów diety. Przyjmowanie witaminy D3 obok zbilansowanej diety zwiększy korzyści płynące z pożywienia. Takie wspomaganie przydatne jest zwłaszcza w okresie jesienno – zimowym, kiedy dostęp do promieni słonecznych jest w dużym stopniu ograniczony.

Witamina D3

Suplementacji można dokonać poprzez przyjmowanie tabletek witaminy D zgodnie z zaleceniami producenta a także połykając tran w postaci pigułki lub w postaci płynnej. Suplementowanie się tranem jest dobrym wyjściem dla osób niecierpiącym na poważne niedobory, a tylko chcących wspomóc się nią w cięższych okresach. Dla osób z dużymi niedoborami, zawartość witaminy D w tranie jest niewystarczająca, dlatego najlepsza opcją jest stosowanie witaminy D w kroplach podjęzykowych lub kapsułkach z nośnikiem tłuszczowym.