Sarkoidoza. Kto ma zwiększone ryzyko zachorowania na sarkoidozę. Typowe objawy choroby.

Sarkoidoza to choroba, która bywa mylona z chorobami typu gruźlica, przede wszystkim ze względu na atakowanie najczęściej tego samego narządu czyli płuc. Na całe szczęście sarkoidoza jest łatwiejsza w leczeniu i rokowania również są lepsze niż w przypadku tak ciężkiej choroby jak gruźlica.

Przyczyny choroby

Przyczyny choroby nie są nadal poznane. Cały czas trwają badania i istnieją jedynie mgliste przesłanki co do sposobu zachorowania. Najczęściej na sarkoidozę chorują osoby z puli wiekowej do czterdziestego roku życia, niezależnie od płci. Prawdopodobnie przyczyną jest mutacja pewnego antygenu odpowiadającego za przeciwciała.

Kto jest narażony na sarkoidozę

• Według pewnych hipotez możliwe jest przekazywanie choroby w sposób genetyczny, aby udowodnić tę tezę prowadzone są badania nad wytypowaniem puli genetycznej, która mogłaby być zagrożona tą chorobą.
• Kolejną możliwością jest wdychanie toksycznych pyłów przy budowie lub rozbiórce dużych budynków jak bloki mieszkalne czy biurowce. W takim wypadku najczęstsza jest sarkoidoza atakująca płuca i drogi oddechowe, czasem nawet w sposób agresywny.
• Najczęściej jednak uznaje się jedynie tę chorobę za chorobę autoagresywną, która z powodu jakiegoś czynnika zewnętrznego uaktywnia się i atakuję różne narządy, często też choroba sama ustępuje, co sprawia że staje się ona jeszcze większą zagadką.

Częstotliwość zachorowań

Różnice odnotowane w zachorowaniach występują w zależności od terenu, i tak na przykład większy stopień zachorowalności jest wśród ludzi z północy europy, z kolei na terenie ameryki ciemnoskórzy chorują częściej i na ostrzejszy przebieg choroby. Z kolei najmniej narażone są osoby z miejsc ciepłych takich jak Brazylia, Indie czy Hiszpania. Nie oznacza to niestety, że sarkoidoza tam nie występuje, ponieważ zdarzają się przypadki tej choroby, chociaż statystycznie występuje ona tam rzadziej i w jest łagodniejsza w przebiegu.

Na czym polega sarkoidoza

Jest to choroba układu odpornościowego polegająca na mutacji antygenu, przez co powstają specyficzne grudki z komórek nabłonkowych, które w normalnych warunkach i działaniu układu odpornościowego byłyby przez organizm „utylizowane”. Przy sarkoidozie nie podlegają one martwicy i oczyszczeniu z nich organizmu ale zbierają się w zaatakowanym narządzie tworząc wyraźne na zdjęciach RTG zacieki. W przewlekłej i nieleczonej fazie choroby powodują zwapnienia poszczególnych zaatakowanych układów.

Zbierające się komórki występujące w formie grudek nazywane są właśnie ziarniakiem i mogą one powodować różne stany zapalne, jednak nie muszą. Stąd czasami choroba objawia się bólami lub może być w formie bezobjawowej.

Przebieg choroby

Choroba może przebiegać na dwa różne sposoby, z tego względu może być wykryta w różnych stadiach, na szczęście większość jest do opanowania. Trzeba by bardzo długo ignorować objawy aby pojawiły się poważne komplikacje, jednak warto jest jak najszybciej udać się do lekarza, aby uniknąć większości nieprzyjemności. Jest jednak grupa osób chorych, które nie mają objawów. W takich sytuacjach choroba najczęściej sama się cofa.

W momencie kiedy następuje mutacja i zaczynają pojawiać się pierwsze ziarniaki choroba najchętniej atakuje węzły chłonne i płuca, w kolejce stoi także wątroba, a dalej i rzadziej występuje serce i układ nerwowy i właściwie każdy organ, nawet mięśnie. W zaatakowanym narządzie zbiera się co raz więcej ziarniaków i powoli powoduje to zwłóknienia. Niestety tak naprawdę sarkoidoza może dotknąć każdy organ w naszym ciele. Zwłóknienia będą powodować bóle, uciski i tym podobne objawy. Wtedy najlepiej udać się do lekarza, często w celu potwierdzenia choroby robi się zdjęcie RTG (rentgen) a następnie robi się biopsję zaatakowanych organów, aby potwierdzić samą sarkoidozę. Biopsja to zabieg, w którym pobiera się wycinek zainfekowanego organu.

Objawy sarkoidozy

Objawy sarkoidozy ze względu n możliwość zaatakowania właściwie każdego organu, a nawet układu jak nerwowy są bardzo niespecyficzne. Najogólniejsze to:

• senność lub ciągłe zmęczenie
• bóle ciała
• zmiany skórne
• swędzenie i suchość oczu

Dodatkowo zależnie od zaatakowanego organu można wyróżnić bardziej specyficzne objawy, które mogą lekarzowi podpowiedzieć, na czym się skupić.

Płuca

Zaatakowane płuca dają objawy podobne do zapalenia płuc czy gruźlicy, to znaczy:

• suchy kaszel
• uczucie duszności
• skrócony oddech
• bóle klatki piersiowej z kłuciem za mostkiem.

Serce

Serce zaatakowane przez sarkoidozę może być niebezpieczne, ponieważ zdarzają się wypadki śmiertelne przy poważnym uszkodzeniu organu

• bóle za mostkiem
• uczucie kołatania serca
• uczucie nierównego bicia serca

Skóra

Najczęstszymi objawami zaatakowanej skóry są zmiany poniżej wysokości kolan lub bruzdkowane zmiany na twarzy, mogą być to

• zmiany skórne w postaci wybroczyn lub plam
• postaci bruzdkowe i grudkowe zarówno na twarzy jak i na całym ciele, jednak najczęściej na dolnych kończynach

Neurosarkoidoza

Czyli zaatakowanie układu nerwowego, które to może być niebezpieczne. Objawami mogą być zawroty głowy, problemy z widzeniem (które niestety mogą wskazywać również na sarkoidozę rozsianą w oku.).

Diagnostyka

W momencie kiedy występują podejrzenia lub, któreś z objawów nasilają się koniecznie trzeba udać się do lekarza rodzinnego, który skieruje do specjalistów. Ze względu na różnorodność objawów ciężko stwierdzić czy to sarkoidoza i bywa ona mylona z innymi poważnymi chorobami jak nowotwory, tętniaki i tak dalej. Zatem w pierwszej kolejności wysyła się osobę podejrzaną na badania krwi, chociaż i tutaj występuję pewne nieswoistości, to na szczęście znaczna większość osób chorych na sarkoidozę ma chociaż śladowe ilości przeciwciał przeciwko ziarniakowi. Kolejnymi badaniami będą badania na choroby, przy których zwiększona jest zachorowalność na sarkoidozę, jak na przykład gruźlicę czy kiłę.

Ze względu na najczęściej zainfekowane płuca i wątrobę równie często przeprowadza się zdjęcia rentgenowskie na osobach z podejrzeniem sarkoidozy, na zdjęciach dokładnie widać ewentualne zwłóknienia.

Leczenie sarkoidozy

Tylko w sytuacji ostrych przebiegów choroby stosuje się doraźne leczenie sterydami, a właściwie jednym konkretnym. W takim wypadku podaje się specyficzny steryd dzięki któremu choroba zaczyna się cofać i w najlepszym wypadku ustaje. Z kolei w łagodnym przebiegu choroby lekarz jedynie nadzoruje, ponieważ najczęściej dochodzi do samoistnego cofnięcia sarkoidozy. Czasem przy specyficznych odmianach podaje się również leki przeciwreumatyczne, a na odmiany sarkoidozy płucnej i skórnej czasami stosowana jest antybiotykoterapia z dużym powodzeniem.