Rozedma płuc – przyczyny choroby, jej objawy i leczenie
Rozedma płuc należy do chorób przewlekłych polegającą na nieprawidłowym rozrastaniu się pęcherzyków płucnych, ale obniżaniu ich ilości. Zwiększone pęcherzyki płucne wypełniają się większą ilością powietrza, co wpływa na problemy z obiegiem powietrza w płucach oraz nadmiernie obciąża pracę serca. Istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do zaistnienia choroby. Zaliczamy do nich między innymi palenie tytoniu i zanieczyszczenia środowiska. W efekcie choroby pęcherzyki tracą swoją elastyczność i pękają. Opory w krążeniu płucnym obciążają serce, co może spowodować jego niewydolność. Podczas gdy pęcherzyki tracą elastyczność, również całe płuca stają się wiotkie i niesprężyste, co utrudnia wymianę gazową. W zrazikach płucnych obserwuje się niemałe przestrzenie powietrzne lub ich degenerację. Następnym krokiem jest tworzenie się rozedmy. Przez pojęcie rozedmy płucnej rozumie się nieodwracalne uszkodzenie struktury płuc. W sensie fizycznym jest to zwiększenie średnicy przestrzeni powietrznych z 0,25 mm do 1 mm. Oznacza to, że aż 75% powierzchni wymiany gazowej zostaje odebrane i zniszczone. Im większa objętość elementów tym mniejsza ich powierzchnia. Płuca, które zostały dotknięte rozedmą płuc traktuje się jako nadmiernie napowietrzone. Kolejną przyczyną bywają predyspozycje genetyczne. Mutacja genów prowadząca do rozedmy płuc polega na braku zdolności organizmu do produkowania białka alfa, nazywanego antytrypsyną. Substancja ta odpowiada za hamowanie działania pewnych enzymów. W wyniku czego niszczą one tkankę łączną, a pęcherzyki płucne rozpadają się. Charakterystycznym rodzajem rozedmy jest rozedma centralnego płata płuc. Ten rodzaj charakteryzuje się zwiększeniem przestrzeni powietrznych w oskrzelikach oddechowych. Oznacza to, że degeneracja pęcherzyków zachodzi w wyższych partiach płuc. Jeśli rozedmie ulegają wszystkie pęcherzyki, oznacza to, że degeneracji i napowietrzeniu uległy całe płuca.
Przyczyny rozedmy płuc
Badania dowodzą, że największą przyczyną rozedmy jest palenie papierosów. Dym tytoniowy negatywnie oddziałuje na ruch rzęsek, które wyścielają drogi oddechowe. Zaburzenia w pracy rzęsek zaś powoduje upośledzenie w oczyszczaniu powietrza w drogach oddechowych, w tym w usuwaniu toksyn. Co więcej, dym papierosowy zmienia strukturę i funkcjonowanie ścianek pęcherzyków płucnych, co wpływa na ich szybszą degradację.
Przyczyny rozedmy płuc
Rozedma płuc swoją przyczynę ma głównie w czynnikach środowiskowych. Do takich czynników należą głównie: dym tytoniowy i zanieczyszczenia środowiska. Rozedma płuc może ujawnić się też na skutek chorób takich jak: przewlekłe zapalenie oskrzeli, dychawica oskrzelowa, astma. Nierzadko zdarza się, że na rozedmę płucną cierpią osoby narażone na wysiłek ze strony układu oddechowego, np. ludzie grający na instrumentach dętych, wdmuchiwacze szkła.
Objawy rozedmy płuc
Pierwszym objawem rozedmy płuc jest zazwyczaj rosnąca duszność nasilająca się podczas posiłku fizycznego. Jej objawy stopniowo zyskują na nasileniu. Pierwsze, co może świadczyć o rozedmie to zadyszka i brak tchu pojawiające się podczas wchodzenia po schodach, szybkiego marszu a z czasem nawet podczas spoczynku. Pierwsze objawy mogą być niezauważone. Następnymi symptomami mogą być kaszel oraz wydzielina odrywająca się z płuc. Jako następstwa niewystarczającej organizmowi objętości wymiany gazowej spada waga oraz słabną mięśnie, co nazywa się astenią. Duże ilości powietrza znajdujące się w pęcherzykach płucnych sprawiają, że chory zaczyna wydmuchiwać to powietrze z płuc poprzez usta, układając je w odpowiedni, charakterystyczny kształt, zwany dziubkiem. Taka czynność wymaga wiele energii, zatem twarz chorego staje się różowa a nawet czerwona. Osoba chora z czasem przyjmuje nawet nietypową pozycję: pochylenie tułowia do przodu i oparcie się na łokciach, co powoduje napinanie się i rozluźnianie żył szyjnych. Cześć chorych zauważa u siebie inny kolor ust – siny lub szary, a także kaszel, świszczący oddech oraz flegmę. Również płytki paznokci sinieją, co jest objawem niedotlenienia organizmu.
Leczenie rozedmy płuc
Rozedma płuc polega na zwiększaniu ilości powietrza znajdującego się w płucach, z którego wymiana nie może sobie poradzić organizm. Leczenie tej choroby obejmuje unikanie, a jeśli to możliwe, likwidowanie czynników chorobotwórczych. Chorzy na rozedmę powinni co roku szczepić się na wirusa grypy, aby uniknąć groźnych powikłań wynikających z choroby. Dla osób chorych na rozedmę każda choroba i infekcja może być bardzo szkodliwa i niebezpieczna. Należy niezwłocznie leczyć każda infekcję i wykonywać ćwiczenia stymulujące układ oddechowy. Jeśli chorobie towarzyszy obfita wydzielina z płuc należy wykonywać ćwiczenia, które będą sprzyjały drenażowi. Jako kurację wspomagającą stosuje się leki, które będą działały rozszerzająco na oskrzela. Istnieją poważne przypadki, które wymagają podawania tlenu. Dotyczy to przypadków, u których rozedma osiągnęła stan zaawansowany, w którym powierzchnia wymiany gazowej w płucach jest zbyt mała i nie wystarcza to do dostarczenia organizmowi odpowiedniej ilości tlenu. Rozedmę leczy się też farmakologicznie w przypadku powikłań poprzez podawaie sulfonamidów, antybiotyków i leków nasercowych