Czym jest rak żołądka
Rak żołądka to choroba, na którą w Polsce choruje coraz mniej osób, jednak wziąć odnotowuje się ponad 5 tysięcy przypadków w ciągu jednego roku. Statystyki podają, że na nowotwór cierpi znacznie więcej mężczyzn niż kobiet. Rak żołądka zaliczany jest do grupy nowotworów złośliwych. Stanowi przyczynę zgonu będącą trzecią w kolejności pod kątem umieralności. Rak żołądka można bowiem wykryć poprzez gastroskopię i biopsję wycinka błony śluzowej żołądka. To jeden z nowotworów, który wykrywany jest stosunkowo późno, stąd wysoka szkodliwość i umieralność z tego powodu. Dodatkowo, dość ciężkie jest leczenie raka żołądka, a w wielu przypadkach często już niemożliwe.
W 95% złośliwych nowotworów żołądka okazuje się, ze ma on postać gruczolakoraka. Ma on pochodzenie w komórkach nabłonka gruczołowego żołądka. W pozostałych 5 % mieszczą się chłoniaki, mięsaki, rakowiaki oraz guzy stromalne. Klasyfikacja Laurena pozwala przyporządkować te nowotwory do 2 typów: rozlanego i jelitowego. Różnią się one sposobem rozwoju. Typ jelitowy rozwija się jako zmiana przedrakowa i występuje częściej u mężczyzn. Typ rozlany natomiast rozwija się na niezmienionej błonie śluzowej i wówczas rokowania choroby są gorsze. Ten typ raka rozwija się najczęściej u osób młodych, zwłaszcza kobiet i zlokalizowany jest w części żołądka w okolicach przełyku. Jest to typ raka pojawiający się często u osób z grupą krwi A, a dodatkowo zauważalne jest występowanie rodzinne.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Rak żołądka to nowotwór o wciąż poznawanych przyczynach, jednak możliwe jest wyróżnienie czynników ryzyka, które decydują o zwiększonym prawdopodobieństwie choroby i należą do nich:
- Płeć damska i młody wiek,
- Uwarunkowania genetyczne i grupa krwi – duży odsetek nowotworów jest dziedziczonych wraz z genami, a reszta wynika z mutacji. Co więcej, prawdopodobieństwo wzrasta wraz z ilością chorych krewnych z pierwszej linii.
- Czynniki hormonalne
- Niezdrowy tryb życia,
- Przebyte nowotwory,
- Łagodne zmiany.19
Wiele badań dowodzi, że na pojawienie się nowotworu znacznie większy wpływ mają czynniki środowiskowe niż uwarunkowania genetyczne. Nie odkryto dotychczas bezpośredniego związku choroby z konkretnymi czynnikami i mechanizmów ich wpływu. Lekarze zwracają jednak uwagę na sposób odżywiania się, używki i pojawiające się stany przedrakowe. Rak żołądka częściej pojawia się, kiedy stosowania dieta opiera się na produktach konserwowych i solonych, a dodatkowo nadmiernie przetworzonych. Zalecane jest zatem spożywanie dużych ilości warzyw i owoców. Co więcej, duży wpływ mają używki: alkohol i tytoń. Do szczególnych przyczyn raka żołądka zalicza się infekcję bakterią Helioacter pylori. Bakteria ta wywołuje przewlekły stan zapalny żołądka, a w zasadzie jego błony śluzowej, przez co następuje przebudowa komórek nabłonka wyściełającego żołądek oraz pojawiają się ogniska nowotworowe.
Objawy raka żołądka
Rak żołądka nie uaktywnia się w pierwszym stadium, ponieważ objawy towarzyszące nie są charakterystyczne i mogą być definiowane jako zwykle dolegliwości żołądkowe. Jednak można wyszczególnić objawy stanowiące podstawę do bliższego przyjrzenia się problemowi. Zaliczamy do nich: wzdęcia, nudności, utratę apetytu, czasem bóle brzucha, przewlekłe pieczenie w żołądku i uczucie ścisku. W kolejnych stadiach pojawiają się spadek wagi i uczucie osłabienia a także wymioty, krwawy stolec i ból brzucha o nasilającym się charakterze. W przypadku raka żołądka ból zlokalizowany jest w górnej części brzucha, ponad pępkiem. Zazwyczaj ich natężenie wzrasta po spożyciu posiłku a słabną na czczo. Na ten rodzaj bólu nie pomagają leki zobojętniające soki trawienne, czyli leki na zgagę i wrzody żołądka. Jeśli dołożyć do tego spadek masy ciała i słaby apetyt oraz wymioty lub nudności, można zacząć się martwić. Wraz z rozwojem choroby pojawiają się inne problemy: z wypróżnianiem się, niedokrwistość, bladość skóry, senność i chroniczne zmęczenie.
Rodzaje raka żołądka
Rak żołądka można skategoryzować ze względu na rodzaj komórek, z których powstał. Odpowiednia klasyfikacja pomaga w doborze najlepszego leczenia. Wyróżnia się typy raka żołądka:
- Gruczolakorak, który powstaje z komórek gruczołowych. Komórki gruczołowe znajdują się na wewnętrznej powierzchni żołądka i produkują ochronną warstwę śluzu, której zadaniem jest osłona narządu przed działaniem soku żołądkowego. Gruczolakorak jest najczęstszym typem raka żołądka.
- Chłoniak, który powstaje z komórek układu immunologicznego. W ścianie żołądka znajdują się komórki o roli obronnej, a ich podłoże może być podłożem do raka żołądka, co jednak dzieje się rzadko.
- Rakowiak, który powstaje z komórek produkujących hormony. To komórki, które odpowiadają za sekrecję hormonów i mogą być podstawą nowotworu. Występowanie rakowiaka jest jednak rzadkie.
- Raki wywodzące się z komórek nerwowych. Powstają one na podstawie GIST (guzów podścieliska przewodu pokarmowego). To również rzadki przypadek nowotworu.
Diagnostyka i leczenie raka żołądka
Każde dolegliwości żołądkowe trwające dłużej niż 2 tygodnie powinny być skonsultowane z lekarzem, który najprawdopodobniej zleci gastroskopię. Inne badania profilaktyczne takie jak USG i tomografia komputerowa nie przyniosą rzetelnych wyników w przypadku podejrzenia choroby.
W przypadku podejrzenia raka żołądka lekarz zleca badania: prześwietlenie górnego odcinka przewodu pokarmowego po wcześniejszym podaniu kontrastu z barytem. Dzięki temu możliwa jest obserwacja narządu dzięki lepszej widoczności. Gastroskopia zaś stanowi podstawę do wykluczenia lub potwierdzenia choroby. Wówczas ogląda się śluzówkę żołądka od wewnątrz i pobiera wycinek do badania. Następnie poddaje się komórki obserwacji mikroskopowej. Po potwierdzeniu obecności komórek nowotworowych wykonuje się badania obrazowe: tomografię komputerową i rezonans magnetyczny. Dodatkowo stosuje się USG, przy czym nie jest to badanie główne.
Leczenie raka zależy od jego stadium. Najczęściej wykonuje się operację, która przynosi najlepsze efekty. W czasie zabiegu usuwa się część żołądka, na której doszło do zmian nowotworowych oraz okoliczne węzły chłonne. Często usunięcie żołądka wymaga pooperacyjnej chemioterapii. Nie daje ona jednak jednoznacznych efektów ze względu na złożoną budowę tego organu. Czasem rak wykrywany jest w swoim wczesnym stadium. Wówczas leczy się go endoskopowo, wycinając błonę śluzową. Czasem należy zastosować leczenie paliatywne – gdy przypadek jest zaawansowany, a chemioterapia i operacja nie spowodowały pełnego wyleczenia. Wówczas zdrową część żołądka zespala się z jelitem cienkim, dzięki czemu pokarm swobodnie przekazywany jest do kolejnych odcinków przewodu pokarmowego.