Gluten jest to nic innego jak mieszanina białek roślinnych zawartych w ziarnach pszenicy, żyta i jęczmienia – gluteniny i gliadyny. Osoby cierpiące na celiakię nie mogą spożywać glutenu, ponieważ ich organizm źle na niego reaguje. Nietolerancja tego składnika występuje u 1 % populacji – ich organizmy wytwarzają przeciwciała co powoduje uszkodzenie kosmków jelitowych oraz zmniejszenie się powierzchni czynnego wchłaniania składników odżywczych. U większości osób, które chorują na nietolerancje glutenu we wczesnym wieku, choroba ta po jakimś czasie ustępuje samoistnie. Chorzy na celiakię muszą stosować diety bardzo ubogie w gluten. Należy wspomnieć o tym iż to właśnie gluten jest odpowiedzialny za tworzenie się pęcherzyków powietrza przy wyrastaniu ciasta oraz za nadawanie mu ciągliwej konsystencji.
Objawy i wykrywanie nietolerancji glutenu
Osoby cierpiące na nietolerancję glutenu muszą zachować szczególną ostrożność podczas spożywania większości produktów. Ich organizm podczas dostania się do niego uczulającego składnika reaguje wytworzeniem reakcji immunologicznej. Do wykrywania glutenu w produktach spożywczych służą różnego rodzaju testy biochemiczne.
Nie są one jednak zawsze wiarygodne, gdyż mogą potwierdzić uczulenie na gluten u osób, które tak naprawdę go nie posiadają lub na odwrót. Aby mieć jednak całkowitą pewność należy wykonać badania przeciwciał. Najbardziej skuteczną metodą wykrywania nietolerancji na gluten jest jednak usunięcie go z diety i obserwowanie jak organizm zachowuje się w obu przypadkach. Celiakia może pojawić się wraz z wieloma objawami lub w ogóle mogą się one nie pojawiać. Może ona również objawiać się od razu po spożyciu glutenu lub po jakimś czasie. Dlatego wyróżniamy reakcję natychmiastową oraz późną. Reakcja natychmiastowa występuje w ciągu kilku minut od spożycia glutenu, a późna może pojawić się po kilku godzinach bądź nawet po 1-2 dniach.
Objawy sprzyjające nietolerancji glutenu to między innymi:
- wstrząs anafilaktyczny,
- bóle brzucha,
- biegunka,
- zanik miesiączki,
- pokrzywka,
- katar,
- wymioty,
- zmęczenie.
Nie u wszystkich występują te same objawy. Przebieg choroby jest często uzależniony od wieku chorego. Nieleczona nadwrażliwość na gluten może prowadzić do nieprzyjemnych skutków. W takich przypadkach pojawić się wtedy może cukrzyca czy anemia. Również grozi nam wtedy osteoporoza, marskość wątroby oraz zespół jelita drażliwego. Dlatego ważne jest aby nie lekceważyć objawów nietolerancji glutenu i od razu po zauważeniu niepokojących reakcji naszego organizmu udać się do lekarza w celu postawienia diagnozy.
Produkty zawierające gluten
W obecnych czasach gluten możemy znaleźć w większości produktów. Osoby nietolerujące glutenu powinny przede wszystkim uważać podczas wypadów na jedzenie na miasto. Wiele produktów znajdujących się w sklepie zapewnia iż nie zawierają glutenu – co nie zawsze okazuje się prawdą. Najlepiej jest wybierać produkty sprawdzone z widocznym oznakowaniem (przekreślony kłos zboża). Osoby cierpiące na tą dolegliwość przede wszystkim powinny przejść na dietę bezglutenową. Oznacza to wykluczenie ze swojej diety produktów takich jak:
- parówki
- pasztety
- wędliny
- słodycze
- produkty mleczne
- niektóre rodzaje mąki
- kaszki błyskawiczne
- makaron
- naleśniki
- pierogi
- pyzy
- pieczywo chrupkie
- ciasta
- piwo
- kawa zbożowa
- proszek do pieczenia
Wyżej wymienione produkty to ledwie namiastka tych, które zawierają gluten. Dlatego tak ważne jest sprawdzanie składu zakupywanych przez nas produktów. Istnieje wiele zamienników produktów glutenowych, które go nie zawierają lecz niestety ich cena może przyprawić nas o zawrót głowy.
Nietolerancja glutenu – dolegliwość czy wymysł?
Chociaż nietolerancja na gluten została udowodniona naukowo, a celiakia została zaliczona jako choroba, wielu z was zadaje sobie pytanie czy faktycznie to nie jest tylko wymysł. Na to pytanie ciężko jest odpowiedzieć. Możliwe, że jest to kolejna moda na zdrowe odżywianie się. Trzeba dodać iż produkty bezglutenowe są o wiele droższe niż te, które zawierają gluten, a więc wielu z was może twierdzić, że jest to po prostu wymysł producentów produktów spożywczych, którzy chcą zarobić. Zdań na ten temat jest wiele, ale nie należy jednak ignorować objawów. Jeżeli stwierdzono u was nietolerancję na gluten powinniście go wyeliminować z diety bądź go ograniczyć. Należy pamiętać, że nie powinno się jednak robić tego samodzielnie, a pod okiem lekarza.