Paluch koślawy inaczej zwany haluksem czy też haluksami jest schorzeniem palców u nóg, którego źródłem jest postępujące zaburzenie kości. Na początku pojawiają się kostne guzki u podstawy dużego palca u stopu. Następnie dochodzi do sytuacji, gdy przyległa do stopy kość, zwyczajnie się rozszerza. Dzieje się tak ze względu na zmiany w strukturze kości w stopach i palcach, dzięki czemu stopy nie są prawidłowo ustawione.
Najczęściej duży palec uciska na sąsiednim palcu, co powoduje wystawanie go ze stawu. Paluch koślawy dotyka zazwyczaj osób dorosłych, ale czasem nastolatkowi mogą go doświadczyć. Dorastające guzy są zwykle chorobą dziedziczną. Czasami paluch koślawy może wystąpić w pobliżu podstawy małego palca zamiast dużego palca. Ten rodzaj haluksa znany jest właśnie jako paluch koślawy lub haluks krawiecki.
Przyczyny i czynniki ryzyka palucha koślawego
Przyczyny i czynniki ryzyka rozwoju obrzęków związanych z powstawaniem palucha koślawego obejmują następujące kwestie:
- Nierówne obciążenie w stopie lub ścięgnie, które sprawia, że staw jest niestabilny,
- Odziedziczony typ stopy,
- Stopy, które nie rozwijają się prawidłowo przed porodem a więc w łonie matki,
- Obrażenia stóp,
- Wszelkiego typu formy zapalenia stawów, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów,
- Warunki chorobowe, które wpływają zarówno na nerwy i mięśnie, takie jak polio.
Może również istnieć związek między używaniem butów na wysokim obcasie lub wąskich butów a wzrostem guzków.
Objawy palucha koslawego
Klasycznym objawem pierwszych oznak palucha koślawego jest guz, który tworzy się u podstawy dużego palca. Mogą one również tworzyć się u podstawy małego palca u nogi – jest to określane jako “paluch krawiecki” lub zwyczajnie haluks. Inne objawy palucha koslawego mogą obejmować:
- Ból w obrębie nogi,
- Drętwienie palców,
- Uczucie pieczenia w okolicy palców i stopy,
- Obrzęk w stawie dotkniętego palca,
- Grubość skóry u podstawy dotkniętego palca zdecydowanie większa, niż powinna być,
- Zaczerwienienie w obrębie palca,
- Guz na podstawie dotkniętego palca,
- Obecność wielu odcisków lub modzeli,
- Ograniczenie ruchu w obrębie dotkniętego palca.
Objawy mogą się lekko pogorszyć lub znacznie pogorszyć podczas noszenia wąskich butów lub wysokich obcasów. Ludzie, którzy są na nogach przez dłuższy czas, mogą również pogorszyć objawy. Dotyczy to szczególnie kobiet pracujących w handlu, na produkcjach czy też placówkach biurowych. Haluksy czy paluchy koślawego zaczynają się jak małe grudki. Z czasem nasilają się, powodując ból i utrudniając chodzenie.
Infekcje pęcherzykowe a paluch koslawy
Obecność guzków, a więc palucha koslawego może prowadzić do rozwoju innych stanów. Przede wszystkim dotyczy to pojawienia się:
- Obrzęków wypełnionych płynem poduszek odpowiedzialnych za amortyzację kości, ścięgien i mięśni ( tzw. zapalenie kaletki ),
- Hammertoe ( z ang.) – nieprawidłowe zginanie kości, które może prowadzić do bólu i ciśnienia w obrębie któregoś z palców u stóp. Często dotyka to drugiego palca.
- Obrzęk i ból w kuli stopy ( metatarsalgia ),
- Modzele,
- Przewlekły ból,
- Trudności z chodzeniem,
- Zmniejszona ruchliwość palców,
- Artretyzm.
Wkładka korygująca na haluksy
Leczenie palucha koślawego zależy od jego nasilenia
Pracownik służby zdrowia bądź zwyczajnie lekarz może użyć badania fizykalnego i prześwietleń rentgenowskich w celu zdiagnozowania obecności obrzęków, czyli rozwoju palucha koślawego. Badanie rentgenowskie pokaże lekarzowi, jak ciężki jest guzek i pomoże mu zdecydować, jakie będzie najlepsze leczenie. Leczenie guzów zależy od ich nasilenia. Paluch koślawego często można leczyć operacją lub bez zabiegu chirurgicznego. Leczenie palucha koślawego, które nie wymaga podjęcia się zabiegu obejmuje inne środki lecznicze np.:
- Odpowiednio dopasowane obuwie – może to zmniejszyć nacisk na palec u nogi.
- Wkładki do butów, znane również jako ortezy – wkładki do butów zmniejszają nacisk na palce.
- Obicie, taping lub szynowanie palca.
- Unikanie działań, które prowadzą do bólu w obrębie palucha, takich jak stawianie przez długi czas.
- Lód – nałożenie lodu na zaatakowany obszar może pomóc zmniejszyć obrzęk.
- Leki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen, zmniejszają ból i obrzęk.
- Zastrzyki kortyzonu – mogą również złagodzić obrzęk, szczególnie w wypełnionych płynem poduszkach, które amortyzują kości.
Niektóre rodzaje palucha koślawego mogą wymagać leczenia chirurgicznego. Gdy paluchy koślawe wymagają zabiegu chirurgicznego, lekarze mogą stosować kilka różnych rodzajów operacji. Chirurgia ogranicza się do leczenia osób, których bólu nie można złagodzić za pomocą odpowiednio dopasowanych obuwia lub wkładek do butów. Operacja rzadko jest stosowana w leczeniu młodzieńczych guzków.
Zabiegi na palucha koślawego
Operacja ścięgien i więzadeł
Ta operacja polega na skracaniu słabych tkanek stawowych i wydłużaniu palców. Naprawa ścięgien i więzadeł jest często wykonywana w połączeniu z osteotomią.
Osteotomia
Procedura korygująca w celu wyrównania połączenia. Lekarze używają szpilek, śrub lub płytek do mocowania kości.
Artrodeza
Procedura usuwania obrzękniętej powierzchni stawowej. Wkręty, druty lub płyty są następnie wkładane, aby utrzymać połączenie podczas leczenia. Procedura ta jest zwykle stosowana w przypadku pacjentów z ciężkimi obrzękami, zapaleniem stawów lub pacjentami, którzy przeszli operację z powodu nieudanej operacji.
Eksostekomia
Chirurgiczne usunięcie guza na stawie palcowym. Operację tę często wykonuje się w połączeniu z osteotomią. Eksostekomia zazwyczaj nie leczy problemu, który spowodował bolesność.
Resekcja artroplastyki
Procedura usuwania uszkodzonej części stawu palców, zapewniająca więcej miejsca między palcami. Ta procedura jest zarezerwowana dla:
- Starszych pacjentów,
- Pacjentów, którzy przeszli operację z powodu nieudanego zabiegu z użyciem strzykawek,
- Pacjentów z ciężkim zapaleniem stawów, którzy nie mogą przejść operacji artrodezy.
Ta procedura chirurgiczna nie jest zwykle zalecana, ze względu na wysokie ryzyko niepowodzenia.
Zapobieganie – specjalistyczne obuwie
Noszenie odpowiednio dopasowanych butów z szerokim palcem u nogi może pomóc w zapobieganiu powstawaniu obrzęków. Należy unikać ostrych palców i wysokich obcasów. Ponadto, paluch koślawy powstaje w wyniku noszenia niewygodnego obuwia, dlatego też warto zastanowić się nad wyborem ortopedycznych butów, które pomogą zaprzestać kolejnym zmianom.
Ludzie powinni także unikać noszenia butów, powodujących skurcze, ściskanie, naciskanie lub podrażnienie palców rąk i stóp.
Każdy, kto chce dowiedzieć się o swoich metodach leczenia z użyciem specjalnych środków i mechanizmów, powinien porozmawiać z lekarzem. Warto także pomyśleć nad odpowiednią rehabilitacją, która w dużym stopniu minimalizuje obrzęk i ból wywołany paluchem koślawym.
Informacje w pigułce
Oto kilka kluczowych punktów dotyczących palucha koślawego. Więcej szczegółów i dodatkowe informacje znajdują się w głównym artykule. Te fakty są skrótowe, dlatego warto rozszerzyć swoją wiedzę poprzez przeczytanie całego tekstu. Być może tego typu informacje, przydadzą się w przyszłości
- Haluksy są również określane jako paluch koślawy lub paluch krawiecki.
- Koścista grudka rozwija się, gdy palec uciska palcem na sąsiednim palcu. To wyrównanie powoduje, że staw po prostu wystaje.
- Rozwój paluchów koślawych jest bardziej powszechne u kobiet niż u mężczyzn.
- Dorastające haluksy rozwijają się najczęściej u dziewcząt w wieku 10-15 lat.
- Ludzie mogą często łagodzić bóle w okolicy stawu kolanowego, nosząc wygodniejsze buty i odciążając przez to paluch.
