Odra – vademecum

Odra to choroba, którą wywołuje wirus paramyxovirus morbilli. Jest to choroba przenoszona drogą kropelkową, więc bardzo łatwo jest się nią zarazić w kontakcie z chorym dzieckiem. W przypadku gdy znajdujemy się w pobliżu chorego, a nie przechodziliśmy odry (lub nie byliśmy na nią szczepieni) ryzyko zachorowania jest niezwykle duże. Wirus przenoszony jest także poprzez łzy i mocz.

Początek choroby i pierwsze objawy odry.

Chory może nie mieć objawów odry, a już zaraża pozostałe dzieci.  Wirus rozwija się bezobjawowo w organizmie nawet pięć dni, i w sumie choroba trwa około dwóch tygodni.  Bardzo często chorują dzieci do piętnastego roku życia, a sama choroba najczęściej pojawia się w okresie wiosennym. Dorośli mogą przejść odrę w przypadku braku odpowiedniego szczepienia lub nie przejścia tej choroby w okresie dzieciństwa. Noworodki posiadają wrodzoną odporność na chorobę, która samoistnie znika w wieku sześciu miesięcy.

Przechorowanie odry podzielone jest na cztery charakterystyczne etapy:

• Etap pierwszy – wylęganie się choroby po zarażeniu. Może trwać nawet do dwóch tygodni. Jest to etap bezobjawowy, chociaż chory może być w stanie podgorączkowym;
• Etap drugi – rozwijanie się się wirusa w organizmie. Trwa około pięciu dni. Jest to stan dość problematyczny, ponieważ wiele występujących symptomów przypomina zwykłą infekcję wirusową. Zaczyna się od zwiększenia się temperatury (może oscylować około 49° Celcjusza) oraz kichanie i katar (suchy, męczący, często nazywany „szczekający”). Następne symptomy są już bardziej charakterystyczne dla odry, a są to:
  • nadwrażliwość na światło – tak zwany światłowstręt;
  • łzawienie oczu oraz zaczerwienienie białek;
  • zmęczona i „zapłakana” twarz;
  • niebiesko białe plamki wewnątrz policzków (plamki Fiłatowa – Koplika);
  • gruby nalot na języku i migdałkach.
• Etap trzeci – pojawienie się wysypki. Ospa wietrzna posiada zgoła inną wysypkę, więc ciężko pomylić te dwie choroby. Plamy w odrze są bladoróżowe i  z czasem powoli ciemnieją, aż stają się ciemnobrunatne.W ospie natomiast widzimy wyraźne krostki na ciele. Plamy na skórze chorego na odrę ostatecznie zaczynają się łuszczyć. Plamy mogą czasem przypominać pasma na skórze tygrysa. Wysypka zaczyna się za uszami, na twarzy i powoli schodzi w dół ciała. Jednocześnie goi się w górnych partiach, a zaczyna w niższych, więc istnieje powiedzenie, że odra wchodzi przez głowę, a wychodzi stopami – jest to całkiem trafne określenie. Dodatkowymi objawami jest spadająca temperatura oraz zaczerwienienie śluzówki jamy ustnej;
• Etap czwarty – recesja choroby. Temperatura spada, aż osiąga właściwy poziom. Skóra jest złuszczona po wysypce i poprzez brunatny kolor wygląda jakby była brudna.

Proces leczenia odry.

Nie każdy przypadek odry przebiega w ten sam sposób. Czasem zdarza się, że wysypka się nie pojawia, lub jest na tyle poważna, że ma przebieg krwotoczny. Dlatego właśnie bardzo ważnym aspektem jest kontakt z lekarzem w przypadku pierwszych symptomów zachorowania.

Lekarz zdiagnozuje dziecko i stwierdzi, czy może pozostać w domu na czas przebywania choroby, czy jednak będzie potrzebowało hospitalizacji. Odra wymaga od dzieci ciągłego leżenia w łóżko, co jest niezwykle problematyczne w przypadku naszych pociech. Ważne jest by izolować dziecko od rówieśników lub osób, które nie zostały zaszczepione. Można je położyć w zaciemnionym pokoju (światłowstręt) a żarówki wymienić na mniej inwazyjne.

Kolejnym ważnym krokiem jest zachowanie odpowiedniej temperatury pokoju i ciała dziecka. Nie może być zbyt wysoka i zbyt niska. Dlatego własnie nie powinno się ciepło ubierać dziecka, ponieważ wirus lub niskie i wysokie temperatury. Dodatkowo powietrze powinno nie być suche, ponieważ utrudni to oddychanie naszej pociesze. Pokój powinien być też często wietrzony, aby dziecko miało stały kontakt ze świeżym powietrzem.

Jedzenie warto przygotowywać tak, by było łatwe do przełknięcia. Dziecko będzie miało problem z gryzieniem (bóle gardła), dlatego warto podawać choremu zupy i kremy. Nie powinno się też karmić dziecka inwazyjnymi potrawami (kwaśne lub ostre). Do picia sprawdzą się herbatki, woda mineralna oraz mleko z miodem i czosnkiem – w czasie przebywania odry dziecku grozi odwodnienie.

Co tyczy się samych leków, jest tego niewiele. Można dziecku podawać witaminę A, która pomoże lżej przejść cały proces. Dodatkowo dla zbicia gorączki można dziecku podawać lekarstwa zbijające temperaturę. Wskazane jest też podawanie syropów przeciwkaszlowych, które złagodzą objawy suchego kaszlu.

W okresie choroby trzeba obserwować dziecko bardzo uważnie. Pojawienie się drgawek, krwawienia z dziąseł, sztywności karku lub nagłego skoku temperatury może być bardzo poważne – w takich przypadkach należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Powikłania po przejściu odry.

Najgroźniejsze powikłania zagrażają dorosłym oraz dzieciom z niedożywieniem oraz krzywicą (od 6 miesiąca do 2 roku życia). Wśród powikłań możemy wymienić:

• Zapalenie płuc;
• zapalenie krtani;
• zapalenie ucha środkowego;
• zapalenie mięśnia sercowego;
• zapalenie spojówek;
• zapalenie rogówki;
• zapalenie opon mózgowych.

Lekarze polecają szczepienia przeciwko odrze (obok różyczki i świnki) dla dzieci około pierwszego roku życia. Ponowne szczepienie przeprowadza się gdy dziecko osiągnie siedem lat, gdyż szczepionka może stracić swoje działanie. Odra to poważna choroba, która w krajach trzeciego świata jest uważana za śmiertelną i niebezpieczną. Dlatego warto zaszczepić swoje dziecko, jak i siebie,a by uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.