Hematokryt – norma we krwi, niski i wysoki poziom. Na czym polega badanie?
Hematokryt – czym jest? Norma hematokrytu
Hematokryt to wskaźnik opisujący stosunek czerwonych krwinek do objętości osocza we krwi. To wartość wyrażana zazwyczaj w procentach. Jest on parametrem pomocnym w opisie morfologii krwi. W wydruku badania hematokryt kryje się pod tajemniczym symbolem hct lub ht. Hematokryt może być określany za pomocą liczby hematokrytowej. To stosunek wszystkich elementów budujących krew do osocza lub liczby skoagulowanych erytrocytów. Hematokryt mówi o niczym innym, jak o gęstości krwi. Zależnie od wieku i płci może on być różny. Różne są zatem normy hematokrytu. Nie zawsze odchylenia od normy musza być niepokojące. Czasem należy wziąć pod uwagę inne czynniki a także resztę badanych parametrów krwi.
Normy hematokrytu wyglądają następująco:
- U noworodków od 45 do 65%,
- U niemowląt i dzieci od 30 do 40 %
- U kobiet od 32 do 42%, z tym że u kobiet w ciąży wartość ta może spadać o 7% zwłaszcza w ok 32 tygodniu ciąży,
- U mężczyzn od 42 do 52%.
Każdy spadek lub nagły wzrost hematokrytu we krwi wymaga konsultacji lekarskiej.
Wysoki i niski poziom hematokrytu
Zdarza się, że badanie wykaże zbyt wysoki lub zbyt niski poziom hematokrytu. Wysoki poziom może być spowodowany przez nadkrwistość pierwotną. Objawia się ona wzrostem liczby erytrocytów. Powodem może tez być nadkrwistość wtórna objawiająca się zagęszczeniem krwi na dużych wysokościach, w wyniku nowotworów nerek i przewlekłych chorób płuc. Do innych przyczyn nadkrwistości należą: spadek objętości osocza krążącego we krwi, oparzenia, zapalenie otrzewnej. Jednym z głównych powodów wysokiego hematokrytu jest też odwodnienie pojawiające się na skutek silnych wymiotów, biegunek, moczówki prostej i nadmiernego pocenia się. Ciekawostką jest, że osoby żyjące w górach maja podwyższony hematokryt i jest to dla nich naturalne.
Niski wynik hematokrytu pojawia się zazwyczaj na skutek obfitego krwotoku lub krwawienia. Również dieta uboga w żelazo może być przyczyna rozrzedzenia krwi. Hematokryt jest ściśle powiązany z ilością soli mineralnych i witamin w organizmie. Ich brak wpływa za procentowa jego zawartość. Jednym z poważnych powodów, którego objawem jets niski hematokryt jest marskość wątroby a także choroby obejmujące szpik kostny i nowotwory.
Na czym polega badanie hematokrytu?
Hematokryt najczęściej bada się laboratoryjnie, pod mikroskopem. Jednak oznacza się go również za pomocą makrometody. W tym celu umieszcza się krew w kapilarze. Uszczelnia się jeden z jej końców a następnie wiruje się w wirówce przez około pół godziny. Wówczas prędkość wirowania wynosi 3000 obrotów/minutę. Druga opcja uwzględnia wirowanie przez 5 min z prędkością 60000 obrotów na minutę. Na koniec porównuje się ilość osadzonych na dnie kapilary erytrocytów i porównuje go ze słupkiem osocza znajdującego się powyżej.
Badanie hematokrytu wchodzi w zakres podstawowych badań morfologicznych krwi. Służy ono ocenie ilościowej i jakościowej struktury krwi. Ocena morfologii krwi pomocna jest w wykryciu chorób oraz zagrożeń ze strony wszelkich procesów chorobowych.
Próbkę krwi pobiera się z żyły łokciowej lub opuszki palca. U noworodków próbkę pobiera się z pięty.
Jak interpretować wyniki badania?
Hematokryt to stosunek ilości krwinek czerwonych do osocza krwi. Jego wartość w wyniku badań podaje się procentowo lub w ułamku. Wartość referencyjna hematokrytu dla kobiet wynosi ok 40%, a dla mężczyzn 48%. Otrzymując wynik warto porównać go z wartością referencyjna i poświęcić chwilę na opracowanie możliwych przyczyn spadku lub wzrostu procentowej zawartości hematokrytu we krwi. Zbyt dużą ilość hematokrytu może powodować podwyższona liczba czerwonych krwinek, co następuje w przypadku nadkrwistości. To zjawisko przeciwne do anemii czyli niedokrwistości. Wysoki procent hematokrytu może tez być efektem chorób płuc, nowotworów nerek i spędzaniu czasu na sporej wysokości powyżej poziomu morza. Innymi przyczynami mogą być obfite biegunki, moczówka, wymioty, problem z nadpotliwością czy zapalenie otrzewnej i poparzenia. Z kolei widocznie zaniżony poziom hematokrytu może być objawem niedokrwistości. Bierze się ona ze złego odżywiania, utraty dużej objętości krwi, hemolizy, przewodnienia, choroby popromiennej a także z chorób szpiku kostnego.