Gastroskopia czyli badanie pokryte złą chwałą. Chociaż jak zapewniają lekarze odbywa się ono pod znieczuleniem i nie boli to większość pacjentów bardzo się go boi, niezależnie od wieku. Czasem jednak może wyjaśnić wiele poważnych chorób, rzucić nowe światło na uprzykrzające życie objawy, a nawet zapobiec rozwojowi nowotworu, a dzięki temu wręcz uratować życie! Jak wygląda badanie, jak się do niego przygotować i czego warto być świadomym o tym w dalszej części artykułu.
Co to jest gastroskopia
Gastroskopia to najczęściej badanie, ale czasem również zabieg, który wykonywany jest podczas miejscowego znieczulenia. Polega on na włożeniu niewielkiej aparatury, która nazywa się endoskopem, jest to giętki szur z kamerą na końcu, do górnej części przewodu pokarmowego. W trakcie tego badania pacjent nie może przełykać i musi leżeć spokojnie. Badanie chociaż do najprzyjemniejszych nie należy to nie jest bolesne, można je co najwyżej porównać do niewygody podrapania się lub otwierania szeroko buzi u dentysty.
Z historii gastroskopii
Strach może być spowodowany tym, że dawniej kiedy nauka nie była rozwinięta (do lat 50-tych XX wieku) badanie to wykonywano przy użyciu twardej, najczęściej metalowej rury, która sprawiała, że badanie faktycznie było bolesne. Dzisiaj jednak badanie odbywa się za pomocą giętkich, cienkich i miękkich delikatnych przyrządów, które nie wyrządzą krzywdy ani nie sprawią bólu.
Do czego służy badanie gastroskopii
Gastroskopia wykonywana jest przede wszystkim w dwóch celach:
-
pobrania materiału do dalszych badań
-
wykonania prostego zabiegu na odcinku górnej części przewodu pokarmowego
W pierwszym przypadku, kiedy pobierany jest materiał wszystko zależy od zaleceń lekarza. W zależności od objawów i przyczyny skierowania na to badanie, osoba wykonująca je pobierze z odpowiedniej części materiał. Dzięki temu będzie można w laboratorium określić między innymi czy występują niebezpieczne zmiany, zmiany nowotworowe, czy może namnożyły się polipy.
W drugim przypadku najczęściej jest to drobny zabieg polegający na wyjęciu czegoś, co nie powinno było się znaleźć w przełyku lub ogólnie w górnej części układu pokarmowego, ale również może być to terapia mająca na celu wyleczenie choroby nazywanej zwężeniem przełyku.
Gastroskopia przy wrzodach żołądka
Oprócz tego kiedy występuje podejrzenie owrzodzenia żołądka lub żylaków niezbędne są badania za pomocą gastroskopu. Pozwalają one dokładnie obejrzeć jak wyglądają zmiany wewnątrz żołądka, ich wygląd często jest kluczowy dla lekarza. Badający będzie również w stanie ocenić jak niebezpieczne są zmiany, w którą stronę postępują i dzięki sporządzonej notce lekarz prowadzący będzie wiedział jak postępować z pacjentem.
Zdarza się również, że wrzód pęknie i następuje nagłe i silne krwawienie. Wtedy również niezbędna jest gastroskopia, podczas której krwawienie zostanie zatamowane w bezpieczny sposób bez narażania życia i zdrowia pacjenta.
Kiedy powinno się wykonać gastroskopię
Podstawowymi objawami są specyficzne zmiany lub objawy, których przyczyna jest nieznana. Wtedy lekarz proponuje zrobienie gastroskopii, która najczęściej może wyjaśnić przyczyny, a także dać odpowiedź na pytanie, jaką terapię powinno się zastosować. Najczęstszymi objawami wykonywania takich badań są:
-
niezdiagnozowane bóle w nadbrzuszu
-
podejrzenie nowotworu żołądka
-
nierozpoznana przyczyna stałej utraty masy ciała
-
kontrola żylaków żołądka i przełyku oraz innych zmian owrzodzeniowych
-
podejrzenie chorób dwunastnicy, żołądka lub przełyku
-
podejrzenie zwężenia przełyku
-
podejrzenie refluksu lub uchyłku przełyku
-
niedokrwistość
-
częste wymioty bez konkretnej przyczyny
Jak wygląda badanie
Badanie polega na ułożeniu pacjenta w pozycji leżącej na lewym boku z głową nieco dociśniętą do klatki piersiowej. Wtedy następuje znieczulenie przełyku aerozolem i założenie śliniaka oraz ustnika. Ustnik ma zapobiegać zamykaniu się ust podczas wprowadzania endoskopu. Kiedy znieczulenie zaczyna działać lekarz wprowadza endoskop do przełyku, ważne jest, aby starać się nie przełykać, gdyż utrudnia to badanie. Ślina powinna powoli spływać do śliniaka. Zwykłe rutynowe badanie trwa do 10 minut, natomiast poważniejsze operacje mogą trwać dłużej.
Badanie może powodować odruch wymiotny, jednak niewielki ponieważ zastosowane są środki znieczulające, które powinny zahamować czucie a więc i odruch.
Jak się przygotować do gastroskopii
Do gastroskopii zalecane jest:
-
nie spożywanie żadnych posiłków przez 8 godzin, aż do zabiegu
-
nie picie żadnych napo, również nie żucie gumy czy palenia od 4 godzin do zabiegu
W przypadku jeżeli jest konieczne przyjęcie dawki leku należy przyjąć go normalnie i postarać się popić jak najmniejszą ilością wody jak to możliwe.
Przeciwwskazania do wykonania badania
-
przebyty co najmniej jeden zawał serca
-
niewydolność oddechowa
-
tętniak aorty
-
brak współpracy (na przykład napady lękowe ze strony osoby badanej) między lekarzem a pacjentem
-
oparzenia przełyku
Powikłania po gastroskopii
Powikłania nie powinny występować, gdyż badanie jest przeprowadzane z najwyższą ostrożnością. Najczęstsze powikłania to wyraźny ból gardła, zapalenie gardła lub nietolerancja leku znieczulającego. Przed zabiegiem lekarz powinien zapytać się o ewentualne alergie na leki. Rzadszymi spowodowanymi nagłym ruchem pacjenta czy lekarza może być uszkodzenie ściany żołądka lub przełyku, jednak zdarza się do już najrzadziej. Bywa również, że po badaniu zdarza się zapalenie wsierdzia lub zaburzenie rytmu serca. Jeżeli więc po takim badaniu czujemy się bardzo źle i widzimy niepokojące objawy to koniecznie należy zgłosić je lekarzowi, który powinien zostawić nas pod obserwacją szpitala.