Domowe sposoby na kaszel mokry

Mokry kaszel – jak go odróżnić

Kaszel to jeden z elementów naturalnej reakcji obronnej organizmu i choć bywa denerwujący, to jest jednak ważną częścią mechanizmu samooczyszczającego organizm. Jego podstawową rolą jest oczyszczenie dróg oddechowych i ochrona płuc.

Kaszel, zarówno mokry i suchy, jest najprawdopodobniej najbardziej charakterystyczną oznaką okresu największej zachorowalności na przeziębienie i grypę. To on pozwala rozróżnić przyczynę dolegliwości i tym samym daje szansę na szybszy powrót do zdrowia.

Przyczyny mokrego kaszlu

Kaszlowi mokremu może, lecz nie musi towarzyszyć odkrztuszanie wydzieliny. Powierzchnię tchawicy i oskrzeli powlekają gruczoły o znaczącej roli wydzielniczej. Wydzielina składająca się ze śluzu i płynów zawiera między innymi przeciwciała i inne składniki o działaniu antybakteryjnym. Pozbywanie się wydzieliny z organizmu to zasługa rzęskowatych ciał o budowie wypustek, które wahadłowo przesuwają śluz w stronę górnych dróg oddechowych ułatwiając ich usuwanie na zewnątrz. Odruch kaszlu to najbardziej naturalna reakcja układu na zalegającą w nim plwocinę. Jest także naturalną drogą usuwania zanieczyszczeń chemicznych i fizycznych. Mechanizm ten ochrania delikatne pęcherzyki płucne przed uszkodzeniem, stąd też nieustający kaszel osób palących regularnie zatruwających środowisko płuc. Kaszel ma więc znaczącą rolę dla utrzymania drożności płuc i tym samym efektywnej wymiany gazowej, dlatego jest także nazwany produktywnym. Czasem jednak kaszel mokry oznacza niemożność odplucia wydzieliny połączonej z uciskiem i bólem wysiłkowym. Jedną z różnic między rodzajami kaszlu jest to, że przy suchym kaszlu, organizm zmusza nas do odkasływania, przy kaszlu mokrym sami próbujemy wykrztusić zalegającą wydzielinę.

Odkrztuszanie wydzieliny utrudnia jej gęstość, przez co zamiast w górę przemieszcza się w dół, w kierunku pęcherzyków płucnych.

Zalegająca plwocina powoduje ataki kaszlu, które nie są już dłużej produktywne. Takie przypadki notuje się u chorych na mukowiscydozę, POChP, ostre zapalenie płuc lub oskrzeli.

Mukowiscydoza będąca schorzeniem genetycznym polega na zwiększeniu produkcji gęstego śluzu nie tylko przez błonę śluzową dróg oddechowych, ale także przewód pokarmowy. Stan ten niesie ogromne ryzyko dla zdrowia, ponieważ sprzyja osiedlaniu bakterii, powoduje ciągły stan zapalny a nawet uszkodzenie ścian oskrzeli. Przewlekła obturacyjna choroba płuc charakteryzuje się natomiast zmniejszeniem wymiany gazowej na skutek ciągłego zanieczyszczania płuc szkodliwym dymem papierosowym. Mniejszy przepływ tlenu powoduje nagromadzenie związków powodujących zwłóknienia oraz niszczenie pęcherzyków płucnych, co odpowiada za dalszy postęp choroby. Komplikacją występującą przy POChP jest także przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedma płuc polegające na zlewaniu się pęcherzyków płucnych tak zwane pęcherze rozedmowe o upośledzonej możliwości wymiany gazowej.

Z naukowego punktu widzenia kaszel wyzwalają pobudzone receptory nerwowe rozsiane po naszym całym ciele, występujące także w drogach oddechowych. Takie pobudzenie wywołuje, np. dym papierosowy, pył, kurz, bakterie, wirusy i grzyby, ale także czynniki z wewnątrz organizmu, np. drażniące soki żołądkowe. Podobnie wydzielina, szczególnie gęsta i lepka może wywoływać odruch kaszlu, próbując w ten sposób pozbyć się siedliska patogennych drobnoustrojów. Podrażnione nerwy wysyłają do mózgu sygnał o ciele obcym w organzie, którego należy się pozbyć. Informacja z ośrodkowego układu nerwowego trafia do mięśni przepony, mięśni międzyżebrowych oraz głośni, aby ich skurcz spowodował silny wydech. Wyrzut powietrza z płuc jest właśnie kaszlem, który w zdrowych warunkach przynosi ulgę, ale podczas choroby męczy, ponieważ wymaga od chorego dużego wysiłku i co znaczące nie powoduje oczekiwanej poprawy.

Leczenie kaszlu mokrego

Oczyszczające właściwości kaszlu mokrego rzadko bywają wystarczające same w sobie. Z przyczyną kaszlu warto i trzeba walczyć, ponieważ wydzielina utrudnia oddychanie. Zakażenia układu oddechowego, palenie tytoniu i zanieczyszczenie powietrza powodują, że staje się ona gęsta i lepka i zwęża światło dróg oddechowych. Ponadto nadmiar wydzieliny zaognia przebieg infekcji powodując, że chorujemy dłużej i ciężej.

U osoby zdrowej wydzielina przybiera kolor białej lub przezroczystej substancji o żelowej konsystencji, która z łatwością pochwyca pochodzące z zewnątrz cząsteczki. Na samym początku infekcji górnych dróg oddechowych wydzieliny jest niewiele, ale tym bardziej należy zadbać o to, by dokładnie oczyścić płuca i oskrzela zanim dojdzie do postępu choroby.

Syrop na kaszel mokry

Namnażające się w drogach oddechowych patogeny powodują zmianę konsystencji plwociny, która staje się niemożliwa do odkrztuszenia. Leczenie kaszlu domowymi sposobami polega przede wszystkim na spożywaniu dużej ilości wody, która rozrzedzi wydzielinę i ułatwi jej odkrztuszanie. Nie polecane są słodkie napoje i słodzone soki owocowe, które zwiększają podatność na zachorowanie i stwarzają dogodne warunki do dalszego rozwoju infekcji. Ulgę przyniosą inhalacje. Użyte w nich olejki lecznicze o działaniu antyseptycznym, np. olejek z drzewa herbacianego nie tylko nawilżą gardło, zmniejszą podrażnienia, ale także zabiją część patogenów łagodząc ogólne objawy choroby.

By przyspieszyć odkrztuszanie warto sięgnąć po preparaty o działaniu nawilżającym i rozrzedzającym, np. Mucosolvan, Flegamina, syrop prawoślazowy.

Syropy powlekają gardło ochronnym filtrem działającym niczym balsam na podrażniony nabłonek. Cechą wszystkich preparatów na kaszel mokry jest rozbijanie wiązań śluzu, które stają się słabsze i łatwiejsze do przesunięcia przez rzęski. Ich działanie polega na obniżeniu zawartych w śluzie mucyn, które mają zdolność tworzenia żeli i tym samym zagęszczają wydzielinę. Leki te dodatkowo zwiększają częstotliwość ruchu rzęsek nabłonka oraz pobudzają produkcję płynu surowiczego. Wszystko to wpływa na znaczne rozrzedzenie wydzieliny oddechowej i ułatwia samo odkrztuszanie, co zazwyczaj przynosi pacjentom znaczącą ulgę. Terapia z wykorzystaniem wyżej wymienionych leków nie oznacza więc całkowitego pozbycia się kaszlu, lecz stopniowego jego wyciszenia wraz z odpluwaną plwociną.

W niektórych chorobach, jak np. mukowiscydozie, stosuje się drenaż ułożeniowy, czyli zabieg fizjoterapeutyczny polegający na oklepywaniu pleców pacjenta leżącego na brzuchu i z tułowiem skierowanym ku dołowi, tak aby ułatwić zbierającej się w dolnych partiach oskrzeli i płuc wydzielinie odpłynięcie do większych oskrzeli, co powoduje jej łatwiejsze odkrztuszenie. Takie zabiegi zalecane są także osobom mającym trudności w kaszlu – ludziom starszym i dzieciom. Oklepywanie odrywa złogi od nabłonka i tym samym zwiększa prawdopodobieństwo ich przemieszczenia na rzęskach w górę, do gardła. Przedłużający się i nasilający kaszel odporny na leczenie domowymi sposobami należy skonsultować z lekarzem, który ustali przyczynę kaszlu i zaleci odpowiednią terapię.