Dna moczanowa – przyczyny, objawy, leczenie

Dna moczanowa, inaczej podagra to nazwa dobrze znanego artretyzmu, czyli rodzaju zapalenia stawów. Najczęściej obserwowany u mężczyzn po 50 roku życia atakuje niespodziewanie powodując nagły i przejmujący ból w stawach. Często towarzyszy mu także obrzęk i sztywność uniemożliwiający normalne funkcjonowanie. Podjęte leczenie znacznie zmniejsza napady, ale jego brak może trwale zaszkodzić naszemu zdrowiu. Poznaj przyczyny i sposoby leczenia artretyzmu.

Przyczyny dny moczanowej

Dna moczanowa jest powodowana przez nieprawidłowości metaboliczne ludzkiego organizmu. Zbyt wysokie stężenie wytrącanego kwasu moczowego we krwi powoduje tworzenie się kryształków moczanu sodu, które następnie są odkładane w stawach. Przyczyna tego stanu nie jest do końca znana, ale zachodzą pewne korelacje pomiędzy niektórymi czynnikami a prawdopodobieństwem zachorowania na artretyzm, i należą do nich:

• Czynniki genetyczne
• Otyłość
• Spożywanie nadmiernej ilości alkoholu
• Dieta o wysokiej zawartości puryny – z przewagą mięsa
• Leki moczopędne, które zwiększają stężenie kwasu moczowego
• Inne choroby, np. nadciśnienie tętnicze krwi
• Nagła utrata wagi

Tak jak dla cukrzycy charakterystyczny się wysokie stężenie cukru we krwi określane hiperglikemią, tak w przypadku dny moczanowej norma przewyższa stężenia kwasu moczowego nazywane hiperurykemią.
Kwas moczowy jest końcowym produktem przemiany materii, ale wiązki purynowe są obecne w organizmie z dwóch powodów:

• po pierwsze spożywamy je wraz z jedzeniem i piciem
• po drugie są wyzwalane w wyniku rozpadu komórek organizmu

Kwas moczowy wydalany jest głównie z moczem, pozostała część ze stolcem przez przewód pokarmowy. Rozpuszczalność kwasu moczowego we krwi jest ograniczona, dlatego w przypadku choroby organizm nie nadąża z jego odprowadzaniem na zewnątrz i kumuluje w ciele.

Objawy dny moczanowej

Chorzy na artretyzm uskarżają się często na:

• Wrażliwość stawu – na zmiany pogody, dotyk, ciepło i zimno
• Problem z wykonywaniem podstawowych ruchów stawu
• Obrzęk stawu i jego zaczerwienienie – skóra staje się niemal purpurowa
• Palenie stawu porównywany do rozgrzania
• Łuszczenie się skóry i swędzenie stawu po epizodzie napadu bólu

Znakomita książka na temat dna moczanowa

Choroba ta nie zawsze posiada jednoznaczne objawy dny moczanowej. Czasami zdarza się, że osoby nią dotknięte stale doświadczają chronicznego bólu. Jeżeli chodzi o umiejscowienie, to dna moczanowa może się objawić w różnych miejscach i dawać różne objawy.

Napady mogą utrzymywać się od kilku do kilkunastu dni w zależności czy podejmiemy leczenie. Stan zapalny wygasa samoistnie dopiero po upływie tygodni od jego rozpoczęcia. Występują po zjedzeniu produktów szkodliwych w nadmiarze, po dużym wysiłku fizycznym, urazach stawów, w wyniku przyjęcia leków lub pod wpływem zakażenia.

Okresy między kolejnymi napadami będą odpowiednio wydłużały się bądź skracały w zależności od podejmowanych działań. Wiele osób chorujących na dnę moczanową uskarża się dodatkowo na takie objawy dny moczanowej jakzakażenia dróg moczowych i nieprawidłowy wygląd moczu czy kamienie nerkowe. Tzw. białkomocz spowodowany nadmiernym wydalaniem białka może prowadzić nawet do poważniejszych komplikacji zdrowotnych, dlatego bardzo ważna jest codzienna kontrola przez samego chorego, który powinien pozostawać w kontakcie z lekarzem.

Dieta na dnę moczanową

Puryny są związkami chemicznymi całkowicie naturalnymi dla naszego organizmu. Wchodzą w skład jądra komórkowego, dlatego znajdziemy je w produktach spożywczych – owocach i warzywach, mięsie, nabiale itd. Ich największe stężenie występuje w białkach roślinnych i zwierzęcych. Ludzi organizm dysponuje systemem, który przekształca puryny w kwas moczowy, który następnie wydalamy. W ten sposób jesteśmy wolni od puryn na co dzień i możemy jeść to, co nam smakuje. Jednakże w przypadku chorób takich jak dna moczanowa sposób radzenia sobie ze związkami purynowymi zawodzi i w efekcie kwas moczowy odkłada się w nerkach tworząc kamienie nerkowe lub stawach powodując dnę moczanową.

Jedynym sposobem ustrzeżenia się przed odkładaniem szkodliwych związków jest zmiana nawyków żywieniowych. Przede wszystkim należy posiłkować się danymi na temat zawartości puryny w poszczególnych produktach i tak komponować swój jadłospis, by był możliwie najmniej obciążający dla zdrowia. Zalecane jest jedzenie o niskim poziomie białka, natomiast stanowczo odradza się piwa, tłustych potraw, mięs spożywanych w nadmiarze. Problem jaki stoi przed osobami szukającymi wykazów tabelarycznych dotyczących zabronionych i zalecanych produktów polega na niedokładnych i często niesprawdzonych danych. W poszukiwaniu najlepszych wykazów można zajrzeć na strony w języku niemieckim czy angielskim, które posiadają znacznie poszerzone zestawienia produktów. Pozytywne działanie przypisuje się produktom mlecznym, które mogą zmniejszać ryzyko wystąpienia dny moczanowej, a są nimi mleko i jogurty niskotłuszczowe. Stosunkowo niewiele szkodliwych związków zawierają także owoce i warzywa, dlatego ich spożywanie może być nieograniczone, z wyjątkiem buraków, białej fasoli czy soi. Zaleca się także, by chorym towarzyszył ruch, a waga pozostawała na zdrowym poziomie.

Leczenie dny moczanowej

Leczenie nasilonych objawów dny moczanowej ogranicza się do farmakologii. Jednakże w bolesnym ataku choroby pomaga wdrożenie restrykcyjnej diety, która zahamuje dalszy postęp choroby. Ryzyko powikłań artretyzmu jest bardzo groźne, od uszkodzenia mięśni, stawów i tkanek, po destabilizację pracy nerek.

Najbardziej dokuczliwym symptomem choroby pozostaje nieznośny ból, czasem ciężki do wytrzymania nawet podczas spoczynku. Mimo to chorym zaleca się następujące postępowanie:

• Unieruchomić staw, np. ułożyć go na poduszce
• Obłożyć staw lodem
• Przyjąć środki przeciwbólowe lub te zapisane przez lekarza

Niektórzy chorzy pomimo bólu próbują rozchodzić bolesny staw, aż do jego ustąpienia. Profilaktycznie należy zwracać szczególną uwagę na dietę, co może zmniejszyć częstotliwość i nasilenie bólu. W uśmierzaniu dolegliwości można stosować, np. maść borowinową, krople Urathone i leki hamujące wytwarzanie kwasu moczowego oraz moczopędne, które zwiększają jego wydalanie z moczem. Leki należy przyjmować po konsultacji lekarskiej, ponieważ niektóre z nich mogą podnosić poziom kwasu moczowego we krwi. Po ataku zapalnym stawów mogą pozostać nam guzki, które trzeba leczyć ze względu na ryzyko późniejszych powikłań. Mimo że choroba będzie towarzyszyć nam do końca życia, warto podjąć działania zwiększające naszą sprawność i zdrowie.