Topinambur – odmiany, wartości odżywcze, kaloryczność, właściwości lecznicze, zastosowanie w kuchni

Nazwa topinambur dla wielu osób brzmi obco. Funkcjonuje on również pod nazwą słonecznik bulwiasty. Jak nie trudno się domyślić należy do rodziny roślin bulwiastych.  Pochodzi z Ameryki Północnej. Jest to jedna z roślin, z której wykorzystuje się zarówno część pod ziemią i tę, która z niej wyrasta. Bulwy o różowej lub białej barwie, przypominające ziemniaki są chętnie spożywane przez ludzi oraz zwierzęta. Łodygami i liśćmi chętnie pożywiają się zwierzęta, natomiast kwiaty mogą być wykorzystywane jako ozdoby.

Topinambur – wartości odżywcze

                Topinambur oprócz swoich walorów smakowych, jest warzywem niezwykle zdrowym. Zawiera mnóstwo witamin i składników odżywczych, takich jak:

• Witamina C
• Tiamina
• Ryboflawina
• Niacyna
• Witamina B1
• Witamina B2
• Witamina B6
• Kwas foliowy
• Witamina A
• Witamina E
• Witamina K
• Wapń
• Żelazo
• Magnez
• Fosfor
• Potas
• Sód
• Cynk

Ponadto 100 gram surowego topinamburu to:

• 2 gramy białka
• 0,01 grama tłuszczu
• 17,44 gramów węglowodanów
• 1,6 grama błonnika
• 73 kalorie

Topinambur – właściwości zdrowotne

                Lecznicze właściwości rośliny odkryli już Indianie zanim dotarł do nich Krzysztof Kolumb. W XVI wieku sam papież uznał topinambur za niezwykle cenną dla zdrowia roślinę. Spożywanie bulw słonecznika wpływa korzystni przy anemii oraz cukrzycy, ze względu na dużą zawartość inuliny, która dodatkowo uważana jest za probiotyk.  Poleca się również jego stosowanie osobom, które planują się odchudzić bądź czyścić swój organizm z toksyn. Dodatkowo topinambur przeciwdziała zaparciom, a także osłania wątrobę i drogi moczowe. Największe ilości cennych składników odżywczych odnajdziemy tuż pod skórką, w związku z tym poleca się przygotowywanie topinamburu w łupinkach jedynie po dokładnym wyszorowaniu lub delikatnym oskrobaniu.  Topinambur wykazuje także właściwości przeciwdziałające nowotworom. Wykazuje działanie cytotoksyczne, dlatego poleca się stosowanie go w przypadku nowotworów podczas chemioterapii. Słonecznik bulwiasty polecany jest osobom o podwyższonym poziomie złego cholesterolu  – LDL, głównie ze względu na to, że topinambur pozbawiony jest tego składnika.

Również osoby mające problemy z arytmią serca lub niewydolnością nerek powinny włączyć topinambur do swojej diety. Ze względu na duża zawartość krzemu roślina polecana jest osobom starszym, w których organizmie występuje więcej wapnia niż krzemu. Topinambur stosowany przez osoby w podeszłym wieku, pomaga im uchronić się przed osteoporozą, deformacjami stawów tkanki łącznej, zapaleniem dziąseł, zapaleniem spojówek i powiek oraz krwawieniem z dziąseł i nosa. Spożywanie topinamburu wpływa korzystnie na rozrost tkanki mięśniowej oraz na gojenie się ran. Warzywo poleca się również osobom szczególnie narażonym na stres oraz wszystkim, którzy mają problemy z koncentracją; głównie ze względu na dużą zawartość magnezu i witamin z grupy B. Z kolei sok wyciśnięty z topinamburu stosowany wewnętrznie pomoże w leczeniu hemoroidów. Natomiast stosowany zewnętrznie może okazać się przydatny podczas leczenia chorób skóry, takich jak na przykład łuszczyca.

Sok z topinamburu

Topinambur – zastosowanie

Topinambur jest wykorzystywany w wielu kuchniach na całym świecie. Szczególnie doceniają jego walory Francuzi, którzy robią z niego zarówno frytki jak i dodają go do wszelkiego rodzaju sałatek i surówek.  W naszym kraju roślina również zyskuje coraz większą popularność. Często zastępujemy topinamburem zwyczajne ziemniaki, czyli stosujemy go do codziennych obiadów.

W dawnych czasach topinambur stanowił podstawowy składnik pożywienia w wielu krajach. Dzisiaj wydaje się być nowym ekskluzywnym składnikiem, do którego nie wiemy jak podejść. Otóż topinambur możemy gotować, zarówno na parze jak i w wodzie jak ziemniaki. Możemy go podsmażać na patelni lub pokroić go w cienkie plasterki, odpowiednio przyprawić i usmażyć na głębokim oleju, tworząc w ten sposób pyszne chipsy. Poleca się również zapiekanie topinamburu, na przykład w zapiekankach. Opiekany słonecznik bulwiasty świetnie komponuje się z wyrazistymi w smaku serami pleśniowymi. Warto wiedzieć także, że pieczony topinambur ma działanie pobudzające porównywalne do kawy.  Poniżej przedstawiamy kilka sprawdzonych przepisów na pyszne dania z topinamburem.

• Zupa krem z topinamburu

Składniki: 2 łyżki oliwy, 1 średnia cebula cukrowa, 1 ząbek czosnku, garść listków świeżego rozmarynu, 200 gram topinamburu, 100 gram kalafiora, 100 gram ugotowanej ciecierzycy, ½ litra bulionu warzywnego.

W garnku rozgrzej oliwę, następnie wrzuć do niego pokrojoną drobno cebulę, czosnek w plasterkach i rozmaryn. Smaż na niewielkim ogniu przez około 4 minuty. Dodaj pokrojony w kostkę topinambur i podsmażaj przez dwie minuty, dodaj kolejno kalafiora i ciecierzycę, obsmażaj przez kolejne 4 minuty, dopraw solą do smaku i zalej gorącym bulionem. Gotuj przez 15 minut, tak by warzywa zmiękły, ale się nie rozpadły. W razie potrzeby dopraw solą.

• Sałatka z pieczonym topinamburem i jabłkiem

Składniki: 300 gram topinamburu, 6 łyżek ugotowanej ciecierzycy, pół jabłka, 2 łyzki posiekanych orzechów włoski, zrumienionych na patelni, kilka liści ulubionej sałaty, oliwa z oliwek, cytryna lub pomarańcza, miód lub syrop klonowy.

Topinambur dokładnie wyszoruj i pokrój w większą kostkę. Dopraw go solą, pieprzem, oliwą z oliwek i miodem lub syropem klonowym. Następnie rozłóż na blasze i zapiekaj w temperaturze 225 stopni przez mniej więcej 20-25 minut.  Nie zapomnij, by przewrócić go na drugą stronę w połowie pieczenia. Na dnie miski ułóż liście sałaty. Następnie dodaj topinambur i ciecierzycę oraz pokrojone w cienkie plastry jabłko. Dodaj orzechy włoskie i skrop sałatkę sokiem z cytryny lub pomarańczy oraz oliwą z oliwek. W razie potrzeby możesz doprawić ja świeżo mielonym pieprzem.