Hipoglikemia – przyczyny, objawy i leczenie

Hipoglikemia to słowo pochodzące z łaciny i oznacza: „hypo” – coś poniżej pewnego stanu, „glycaemia” – glukoza, czyli termin ten mówi o stanie w organizmie, w którym poziom glukozy nie osiąga odpowiednio wysokiego poziomu. Medycyna określa wartość tego poziomu na 50 mg%. Spolszczywszy ten termin hipoglikemia to po prostu niedocukrzenie. Pomimo ustalonej ogólnie dolnej granicy odpowiedniego poziomu cukru we krwi niedocukrzenie pozostaje najczęściej sprawa indywidualną, np. u osoby u której długo utrzymywał się wysoki poziom cukru a następnie obniżył się poniżej tego poziomu można zdiagnozować hipoglikemię, gdyż indywidualna norma danej osoby była o wiele wyższa niż powszechnie przyjęta.

Rodzaje hipoglikemii

Rodzaje hipoglikemii rozróżniamy ze względu na nasilenie zjawiska. Kolejno:

• Hipoglikemia lekka, objawiająca się u osób, które leczą się albo doustnie albo przyjmujących insulinę;

• Hipoglikemia umiarkowana, spotykana u osób, które przyjmują insulinę, ale nie grozi im nagła zmiana stanu, gdyż zjawisko jest kontrolowane poprzez pompowanie lub wstrzykiwanie określonych dawek insuliny w ustalonych porach dnia;

• Hipoglikemia ciężka – mamy z nią do czynienia, gdy nagle zaskoczy osobę chorą niezależnie czy leczy się ona preparatami doustnymi czy przyjmuje insulinę.

Przyczyny hipoglikemii

Stan ducha i ciała są ze sobą nierozerwalnie sprzężone. Ich kondycje oddziałują na siebie wzajemnie. Szwankowanie jedne strefy negatywnie wpływa na funkcjonowanie drugiej. Należy zatem dbać o swoją fizyczność, bo wszystkim znane hasło głosi: „w zdrowym ciele zdrowy duch”. Zaniedbanie czynności i zachowań, które pielęgnują ciało w myśl wcześniej wspomnianej zasady chwieją równowagą organizmu i powodują choroby.

Pominięcie zjedzenia śniadania rano powoduje spadek cukru poniżej normy, co przekłada się na wycieńczenie i znużenie, spadek aktywności, czyli w konsekwencji wyziębienie, drgawki. Z kolei śniadanie składające się ze składników, których produkty przemiany materii szybko trafiają do krwi i równie szybko się rozkładają, wchłaniają i są wykorzystywane w postaci energii wywołuje skoki zawartości cukru we krwi. Duże ilości insuliny rozkładają pokarm i mamy problem z hipoglikemią wtórną.

Zbyt częste spożywanie napojów takich jak kawa i herbata i alkohol również stymuluje wydzielanie większych ilości insuliny. Zarówno niektóre leki, zwłaszcza na bazie aspiryny, oraz palenie papierosów nie pomagają w walce z chorobą.

Objawy hipoglikemii

Istnieje możliwość, że my lub ktoś bliski zapadł na dolegliwość hipoglikemii gdy zauważymy u siebie bądź u innych osób konkretne objawy, takie jak nadmierne pocenie się, utrata stabilności ruchów precyzyjnych dłoni czyli ich drżenie, problemy z koncentracją, uczucie długotrwałego osłabienia oraz problemy z wyraźnym, ostrym widzeniem. Temu wszystkiemu towarzyszy uczucie głodu. Oczywiście objawy te nie muszą wcale wskazywać jednoznacznie na hipoglikemię, gdyż mówimy o ich nasilonych formach i jednoczesnym występowaniu. Warto zatem zwrócić uwagę na moment, w którym pojawiły się objawy, czy nastąpiło to bez bliżej sprecyzowanego powodu oraz czy występują odrębnie, razem i jak długo się utrzymują.

Odpowiednio wczesne zauważenie niekorzystnych objawów choroby pomoże uniknąć dalszych następstw zaobserwowanych objawów. Uczucie głodu będzie odbierane przez ośrodek głodu i interpretowane w mózgu jako potrzeba podjadania, co z czasem zamienia się w obżarstwo zupełnie bezwartościowych produktów typu słodycze, napoje słodzone i gazowane. Z czasem pojawiają się kolejne objawy spowodowane długo utrzymującą się, nieleczoną hipoglikemią. Skóra traci zdrowy koloryt, a cera nabiera różanego zabarwienia. Zdarzają się epizody łomotania serca w klatce piersiowej. Kolejny skutek może być nie tyle niekorzystny co tragiczny, gdyż osoba osłabiona, tracąc siły i ostrość widzenia podświadomie osłabia swój refleks co podczas nagłych sytuacji takich jak wypadek samochodowy nie jest w stanie odpowiednio wcześnie zareagować, żeby nie dopuścić do kolizji bądź zderzenia. Długi czas, w którym organizmowi nie dostarcza się wystarczającej, niezbędnej do funkcjonowania dawki węglowodanów wpływa negatywnie na całokształt czynności życiowych. Organizm oszczędza energię na tak podstawowych czynnościach jak mowa, aktywność fizyczna i kontrola emocji. W efekcie osoby chore staja się wyczerpane, męczy je senność i kłopoty z poprawnym wypowiadaniem się a ich impulsywne, często negatywne agresywne zachowanie traktowane jest błędnie jako zachowanie człowieka pod wpływem napojów wyskokowych.

Zapobieganie hipoglikemii

Kluczem w radzeniu sobie z chorobą jest właściwe rozpoznawanie objawów towarzyszących i odpowiednia profilaktyka. Zaleca się różne podejścia w zależności od rodzaju choroby. Hipoglikemia lekka wymaga przekąszenia czegoś co zawiera węglowodany, ale rozłoży się stopniowo bez szoku dla organizmu np. kromki chleba z szynką. Hipoglikemia umiarkowana wymaga już szybszego dostarczenia cukrów. Najprostszym sposobem jest zjedzenie batona, słodkiego soku lub po prostu kilku kostek cukru. Hipoglikemia ciężka to odmiana hipoglikemii, która wymaga nagłej interwencji osoby postronnej, gdyż pacjent nie jest w stanie sam opanować objawów drgawek. Dlatego dostarcza się cukier bezpośrednio do krwi poprzez wykonanie zastrzyku domięśniowo lub podskórnie. Wstrzykiwana fiolka powinna zawierać glukagon. Tylko lekarz może wstrzyknąć glukozę bezpośrednio do żyły.

Prewencyjne zachowania prozdrowotne mają na celu zatrzymanie tendencji nasilania się choroby, zmniejszenie ryzyka nawrotu choroby bądź uniknięcie jej w przyszłości. Należy bezwzględnie przestrzegać zbilansowanej diety. Każdy dzień powinien zostać rozpoczęty śniadaniem nie później niż 1 godzinę od przebudzenia. Ważne aby spożywane produkty uwalniały węglowodany w odpowiednim tempie i czasie, gdyż zapewnia to stopniowy, powolny wzrost cukru we krwi. Kolejne posiłki powinny być regularne czasowo i o niskim indeksie glikemicznym. Na kolację należy zjeść coś lekkiego ale z umiarkowaną zawartością węglowodanów, co zapobiegnie atakom w nocy.

Konsekwencja w podjętych działaniach w walce z chorobą oraz świadomość celu to czynniki kluczowe, które pozwolą na normalne funkcjonowanie z cukrzycą. Hipoglikemia to nie odmawianie sobie wszystkiego i restrykcyjna dieta, ale przede wszystkim przemyślane odżywianie i racjonalny tryb życia.