Morfologia krwi – normy i wyniki – jak odczytać wyniki?

Powszechnie znane badanie krwi, wykonywane profilaktycznie, a także najwięcej mówiące o stanie organizmu. Badanie wykonuje się bardzo często, nawet bez potrzeby podejrzewania chorób. Jest rodzajem badania kontrolnego, które najwięcej mówi o organizmie.

Co to jest morfologia i w jakim celu się ją wykonuje

Badanie morfologiczne wykonuje się poprzez pobranie krwi osoby, która chce zrobić takie test. W odpowiednich laboratoriach można wykonać takie badanie, można je zrobić kiedy dostanie się skierowanie od lekarza, który potrzebuje wyników aby ujawnić chorobę pacjenta lub pacjent sam może się zgłosić do badania w laboratorium. Jest to najbardziej podstawowe badanie, podczas którego sprawdzane są składniki krwi, takie jak poziom krwinek czerwonych, białych i wiele innych składników. Nazywane jest również badaniem jakościowym i ilościowym krwi.

Testy morfologiczne przeważnie zleca lekarz prowadzący, kiedy ma podejrzenie różnych chorób. Z badań krwi można dowiedzieć się wielu ważnych rzeczy, można nawet sprawdzić tak zwane markery nowotworowe, dzięki takim kontrolom lekarz może dowiedzieć się czy pacjent choruje na nowotwór.

Podstawowe badanie morfologiczne wykonuje się w momencie gdy jest podejrzenie następujących powikłań:

• stan zapalny z rozróżnieniem na pochodzenie wirusowe i bakteryjne
• niedokrwistości różnego typu np. krwotoki czyli krwawienia przewlekłe i ostre
• choroby nowotworowe krwi
• choroby układu krzepnięcia (małopłytkowości, nadpłytkowości)
• choroby zakaźne
• alergii
• choroby pasożytnicze

Jak się przygotować do morfologii

Pewne zachowania przed badaniami są tak oczywiste dla prowadzącego lekarza, że zapomina poinformować o tym pacjenta, przez co musi on co najmniej dwa razy odwiedzić laboratorium, gdzie pobierana jest krew do testów. Tak samo jak przy badaniu moczu, tak i przy badaniu krwi jest bardzo ważne, aby nie zafałszować wyników.

Co to znaczy zafałszować? Poprzez spożycie pewnych leków czy produktów spożywczych możemy nieco zmienić wyniki krwi, dlatego są produkty, których należy unikać. Są to między innymi alkohol, który może utrudnić lub zmienić pracę niektórych narządów, które sprawiają, że jest on (alkohol) wypłukiwany z organizmu. Kolacja poprzedniego dnia powinna być raczej lekko strawna, gdyż ciężko strawne posiłki zostawiają na dłużej ślad w naszej krwi, przez co lekarz nie będzie mógł poprawnie odczytać pewnych wyników. Dla kobiet dosyć ważnym wskazaniem jest zrobienie badania w miarę w środku cyklu miesięcznego, gdyż w okresie miesiączkowania jest inny poziom krwinek we krwi. Gdy badanie jest w okresie menstruacji powinno się poinformować lekarza, który odczytuje wyniki.

Najważniejsze jest jednak przyjście na czczo! To znaczy, że przed badaniem nie powinniśmy jeść posiłku, a także wypić maksymalnie 250 mililitrów wody. Jeżeli na badanie wybieramy się na godziny poranne (między 7 a 10 rano) w takim wypadku ostatni posiłek poprzedniego dnia powinniśmy zjeść najpóźniej do godziny ósmej wieczorem. Bardzo ważne jest aby przed badaniem nie jeść słodyczy, ani tym bardziej nie pić słodkich napoi, słodzonej herbaty czy kawy, ponieważ znacznie zaburzy to wyniki testów.

Przebieg pobierania krwi do badania morfologicznego

Jeżeli pacjent boi się widoku krwi należy poinformować o tym osobę, która będzie prowadzić zabieg. Stosunkowo nie jest to nic strasznego, więc nie należy się bać. Po wejściu do specjalnego pomieszczenia, w którym pobierana jest krew, osoba, która będzie to robić powinna założyć jednorazowe rękawiczki, przygotować jednorazowe gaziki, igłę oraz specjalne fiolki na krew. Przed zabiegiem założy specjalną opaskę uciskową na przedramię i zdezynfekować miejsce gdzie będzie wkłuwana jednorazowa igła. Jeśli pacjent nie lubi tego widoku, warto odwrócić wzrok na czas wkłuwania igły, przez co uwaga nie będzie skoncentrowana na zbliżającym się nieprzyjemnym uczuciu. Zaraz po pobraniu krwi zostanie zdjęta opaska, a w miejsce wkłucia przyłożony i następnie przyklejony świeży wacik lub gaza, dzięki czemu zostanie zatamowane krwawienie. Aby siniak w miejscu kłucia był mniej widoczny wystarczy przytrzymać przez jakiś czas mocniej dociśnięty opatrunek.

Kiedy wybrać się na badania morfologiczne

Przede wszystkim wtedy, kiedy zaleci nam lekarz. Jeżeli cierpimy na różne choroby, które czasami są nieuleczalne, ale jednak można z nimi żyć, warto zapytać lekarza jak często i które konkretnie badania powinniśmy wykonywać. W takiej sytuacji należy zapytać o normy w których pacjent powinien się mieścić, ponieważ w zależności od choroby, jej przebiegu, a także z faktu, że każdy organizm jest inny, zatem normy są nieco inne. Lekarz w takiej sytuacji powinien poinformować, na które wyniki zwracać uwagę, oraz jak często je wykonywać.

Jeżeli jednak chcemy dla pewności sprawdzić stan jakościowy krwi wystarczy zrobić badania, zakresy norm odpowiednich elementów krwi podane są obok naszego wyniku.

Co więcej, kiedy już wybieramy się na takie badania, należy pamiętać, iż miejsca, w których można je wykonać przeważnie działają do godziny od 9 do 11 rano. Zatem trzeba zjawić się w godzinach porannych, koniecznie na czczo.

Nie bez powodu badania są wykonywane rano, ponieważ ludzki organizm podlega rytmowi dobowemu, tak po nocy jest odpowiednie i właściwe stężenie odpowiednich aminokwasów i elementów we krwi, na podstawie których wyznaczane są normy. Zatem aby wynik był właściwy niezbędne jest badanie rano, gdyż normy podawane są z godzin porannych. Więc jeśli pacjent przyszedłby na czczo, jednak w okolicach pory obiadowej (13-15 godzina) jego wyniki nadal mogą być poprawne chociaż dla innych norm. Dzieje się tak właśnie dlatego, że w porze obiadowej, kiedy organizm przygotowuje się już na drugi posiłek, nawet jeśli nie otrzymał pierwszego, ma on inne poziomy różnych składników bardziej potrzebnych o tej porze. W ten sposób chociaż pacjent miałby właściwe wyniki rano, to po południu będą to już inne wyniki. Jeżeli jednak tak się stanie, należy koniecznie poinformować lekarza prowadzącego iż badania były zrobione inną porą. Prawdopodobnie zmusi to pacjenta do kolejnej wizyty w punkcie pobraniowym.

Jak odczytywać wynik

Przeciętnemu człowiekowi nie jest potrzebna dokładna wiedza na temat odczytywania wyniku, jeżeli jest to jednak w jakiś sposób niezbędne to oznaczenia badań są ogólnodostępne w sieci z wytłumaczeniem co oznaczają. Należy pamiętać, że normy badanych hormonów czy elementów krwi podane są w słupkach obok wyniku pacjenta, co jest również zaznaczone na badaniu.

Najważniejsze w odczytywaniu jest świadomość, że wynik powinien mieścić się pomiędzy owymi normami. Podawane są one zazwyczaj w przedziale „od do”, na przykład 0,500 – 2,300 [danego elementu krwi]. Zatem jeżeli nasz wynik jest pomiędzy tymi normami nie ma się czym martwić, jeżeli jednak nasz wynik jest poniżej 0,500 lub powyżej 2,300 powinniśmy się skonsultować z naszym lekarzem, dopiero on może zlecić dalsze badania lub określić problem pacjenta.