Rzeżączka – przyczyny zachorowań i sposoby leczenia

Rzeżączka to choroba weneryczna, gdyż jest przenoszona droga płciową. Ma charakter bakteryjny, za który odpowiada aktywność bakterii Gram ujemnych, a dokładniej dwoinki rzeżączki.  Choroba może mieć przebieg przewlekły lub pojawić się jako ostra infekcja obejmująca nabłonek walcowaty i przejściowy dróg moczowo – płciowych, gardła oraz odbytu. Największy wskaźnik zachorowań na rzeżączkę odnotowuje się w krajach nowego świata wśród osób młodych, w wieku od 19 – 25 lat. Jest to choroba objawiająca się w mniej nasilony sposób niż inne choroby weneryczne, dlatego głównym powodem jej rozprzestrzeniania się jest brak  świadomości choroby. Brak symptomów obserwuje się zwłaszcza u kobiet.

Jak można zarazić się rzeżączką?

Do zarażenia rzeżączką dochodzi na tle stosunków płciowych, zwłaszcza z nieznanymi, przypadkowymi osobami poprzez bezpośredni kontakt wydzielin błon śluzowych osoby zarażonej z błonami śluzowymi osoby zdrowej. Sprzyja temu niezachowywanie podstawowych zasad higieny i brak kultury seksualnej a także unikanie antykoncepcji mechanicznej (prezerwatyw). Dodatkowo dwoinka rzeżączki jest zdolna współżyć z innymi drobnoustrojami błony śluzowej powlekającej drogi rodne, tj.: Candida albicans, Trichomonas vaginalis i Chlamydia trachomatis. Do przyczyn zapadnięcia na chorobę zaliczamy korzystanie z cudzych przedmiotów codziennego użytku, które potencjalnie mogą być siedliskiem bakterii. Zatem nie wolno używać cudzych ręczników, gąbek, pościeli i klapek. Ponadto bakterie rzeżączki nie mają problemu z kilkugodzinnym przetrwaniem na  desce klozetowej bądź innych powierzchniach nieorganicznych. Kobietom podatnym na infekcje i zakażenia dróg rodnych zaleca się unikanie saun  i basenów. Ponadto podczas porodu istnieje ryzyko przeniesienia dwoinki rzeżączki z matki na dziecko. Jeśli mowa o statystykach, to na rzeżączkę równie często chorują zarówno kobiety jak i mężczyźni.

Objawy rzeżączki

Rzeżączka jest to choroba często bezobjawowa. Jednak u mężczyzn obserwuje się silniejsze symptomy niż u kobiet. Stwierdza się tak na podstawie badań – objawy zanotowano  aż u 90% ogólnej liczby mężczyzn chorych na rzeżączkę podczas gdy spośród zarażonych kobiet tylko połowa zaobserwowała symptomy choroby. Kobiety jako pierwsze doznają dolegliwości związanych z zarażeniem. Już w ciągu pierwszego tygodnia lub dwóch cierpią one na ból i pieczenie przy oddawaniu moczu. Często też towarzyszą temu ropne upławy z pochwy i bóle podbrzusza. Z kolei pierwsze objawy choroby u mężczyzn pojawiają się dopiero po upływie  2 tygodni po niefortunnej sytuacji, w której doszło do transferu bakterii. Oznacza to, że przez około 14 dni bakterie znajdują się w stadium utajonym. Do głównych objawów, które dotykają mężczyzn zaliczamy: ropna wydzielina z cewki moczowej oraz dotkliwy ból przy oddawaniu moczu. Z mniejszą częstotliwością obserwuje się obrzęk jąder i moszny i zapalenie żołędzia. Ze względu na mniejszą objawowość w gronie kobiet to właśnie Panie cierpią na poważniejsze powikłania. Nierzadko zarażenie postępuje obejmując kolejno: pochwę, szyjkę macicy, cewkę moczową a u młodych kobiet niedojrzałych płciowo i nie współżyjących seksualnie – zewnętrzne narządy płciowe. Zależnie od rodzaju odbytego stosunku seksualnego rzeżączka może obejmować gardło, odbyt i jamę ustną – w przypadku stosunków oralnych i analnych. U noworodków dwoinki rzeżączki kolonizują spojówki, rogówkę a czasem powodują trwałe uszkodzenie wzroku.

Leczenie rzeżączki

Leczenie rzeżączki nie należy do skomplikowanych procesów. Dzięki odpowiedniej diagnozie i prawidłowo dobranym lekom w stosunkowo krótkim czasie można pozbyć się niewygodnej i wstydliwej dolegliwości o ile nie bagatelizuje się objawów i zareaguje odpowiednio wcześnie.

Diagnozę o rzeżączce stawia się na podstawie wywiadu z pacjentem, obserwacji jego ciała ale głównie na podstawie badań, w których analizie wykryto bakterię dwoinki rzeżączki – w wymazie z pochwy lub w wydzielinie z cewki moczowej. U kobiet potwierdza się to poprzez hodowle bakteryjną flory pochwy przez dwa dni poza organizmem na płytce z pożywką dla bakterii a następnie obserwuje się obecność kolonii bakterii.  Ze względu na to, ze choroba otwiera drogę dla innych chorób wenerycznych należy badać się również na ich obecność w celu ich wykluczenia. Rzeżączkę leczy się poprzez podawanie antybiotyku doustnie lub zastrzykiem. Połyka się leki z grupy fluorochinoidów, azytromycynę lub doksycyklinę a domięśniowo wstrzykuje ceftriakson. Podczas kuracji niezbędne jest zaprzestanie kontaktów seksualnych, a leczenie farmakologiczne powinno podjąć oboje partnerów w celu zapobieżenia ponownemu zarażeniu. Obecnie prowadzi się badania nad szczepionką przeciwko rzeżączce.

Nieleczona rzeżączka – efekty

Nieleczona rzeżączka prowadzi do szeregu niebezpiecznych powikłań. Osoby wyleczone nie mają całkowitej odporności, a wiec narażone są na ponowne zarażenie. Należy zatem udać się do lekarza na wizytę kontrolną i odbudować naturalna ochronną florę bakteryjną nabłonka i śluzówki. Efektem niezastosowania się do zaleceń lekarskich może być nawrót objawów a nawet pojawienie się sepsy gonokokowej. Ponadto nieleczona rzężączka może powodować pogorszenie stanu ogólnego organizmu poprzez:

• Zapalenie narządów moczowych i płciowych: cewki i pęcherza moczowego, jajowodów i jajników, najądrzy i gruczołu krokowego,
• Zapalenie innych organów ciała : stawów, ścięgien, pochewek ścięgnistych, mięśnia sercowego, oka, narządów miednicy mniejszej,
• Zapalenie ogólne krwi – sepsa.

Do powikłań późnych zalicza się:

• Utratę płodności,
• Uszkodzenie mięśnia sercowego i jego zastawek,
• Zapalenie opon mózgowych,
• Ślepotę,
• Podatność na zarażenie wirusem HIV,
• Śmierć.

Do zarażenia rzeżączką dochodzi bardzo łatwo. Wystarczy do tego odrobina nieuwagi lub niefortunność zdarzeń. W leczeniu rzeżączki ważna jest właściwa diagnostyka bakteriologiczna, stosowanie się do zaleceń lekarskich i podjęcie leczenia przez obydwu partnerów. Zapobieganie zarażeniu polega na odpowiedniej profilaktyce. Należy konsekwentnie używać prezerwatyw, dbać o higienę oraz unikać brudnych saun i basenów.