Lamblia – przyczyny, objawy, profilaktyka, leczenie

Lamblia nazywana również lambliozą lub giardiozą to choroba, która dotyka najczęściej dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Pasożyty, które ją powodują – lamblie atakują czasami również osoby dorosłe. Rocznie w Polsce na tę chorobę zapada nawet do 2400 osób.  Lamblioza często nie daje żadnych objawów, w związku z czym można przypuszczać, że zachorowań jest nawet więcej, lecz nie są one zgłaszane odpowiednim organom takim jak Sanepid.

Giardia duodenalis – pierwotniak wywołujący chorobę

Pierwotniak, który wywołuje lamblię to Giardia duodenalis. Lokuje się on w ludzkim przewodzie pokarmowym, najczęściej w przewodach żółciowych bądź dwunastnicy.  W zaledwie jednym centymetrze naszego układu pokarmowego może zagnieździć się aż tysiąc pasożytów.  Wykrycie choroby jest stosunkowo trudne, ponieważ zaledwie jedna na dziesięć zarażonych osób wykazuje jakieś objawy choroby. Pierwotniaki zabierają z organizmu substancje odżywcze, mogą powodować także problemy trawienne, a nawet alergie. Częste są przypadki, w których jednorazowa kuracja, mająca wyeliminować lamblie okazuje się nieskuteczna, ponieważ pasożyty przenoszą cysty przez cały układ pokarmowy; cysty z kolei są niezwykle żywotne. Pierwotniaki można znaleźć w wodzie z kranu, mogą być przenoszone również innymi drogami.

Lamblia – objawy

Choroba jest niezwykle trudna do zdiagnozowania, głównie ze względu na fakt, że lamblioza rzadko daje o sobie znać, w związku z tym chorująca osoba często nie wie, że została zarażona. Stwierdzono jednak 10% przypadków, w których gardioza dawała specyficzne objawy. Zaliczyć do nich możemy między innymi:

• Bóle brzucha.
• Bóle w prawym podżebrzu, które często pojawiają się po spożyciu posiłku.
• Biegunkę.
• Podwyższoną temperaturę ciała.
• Stolce o nieprzyjemnym zapachu.
• Stolce z niestrawionymi resztkami pokarmu.
• Zawroty głowy.
• Problemy ze spaniem.
• Silne uczucie zmęczenia.
• Często pojawiające się wysypki.
• Wzdęcia.
• Nieprzyjemny zapach z jamy ustnej.
• Niedokrwistość.
• Zakażenie jelit.
• Zakażenie wątroby.
• Zgagę.
• Częste burczenie w brzuchu.

Lekarze stwierdzają ponadto: zatrucie organizmu toksynami,  obniżony poziom hemoglobiny, zaburzenia dotlenienia. Rzadko spotykane, choć również diagnozowane są bóle w prawej części biodra. Zdarzają się również przypadki, kiedy chodzi do zapalenia pęcherzyka żółciowego, zapalenia okrężnicy i jelita cienkiego, a w skrajnych wypadkach nawet martwicy wątrobowej. Dodatkowo u chorego stwierdza się ogólne wyczerpanie organizmu. Osoba zakażona ma często problemy z przemianą materii, rozwolnieniem, skokami ciśnienia oraz naprzemienną apatią i płaczliwością bądź agresją. Zauważa się także gwałtowny spadek wagi oraz nadmierną potliwość.  U dzieci w wieku przedszkolnym choroba objawia się tym, że niejadek nagle nabiera apetytu na niezliczoną porcję słodkości. Dzieje się tak ze względu na to, że pierwotniaki lubuje się w cukrze i jego duże stężenie w organizmie dodatkowo wzmacnia pasożyty.

Lamblia – w jaki sposób można się zarazić?

Lambliozą można zarazić się poprzez zjedzenie cysty pierwotniaka. Choroba najczęściej dotyka dzieci, które sięgają po jedzenie brudnymi rączkami., na przykład po wyjściu z łazienki. Z  Pierwotniaki można spotkać również w wodzie, zarówno tej z kranu, basenowej jak i tej z rzek, stawów czy jezior. Zakażenie może spowodować także analny stosunek seksualny.  Oprócz dzieci szczególnie narażone na gardiozę są osoby z osłabioną odpornością.  Pierwotniaki składają cysty w przewodzie pokarmowym i tak choroba się nasila. Z biegiem czasu może powodować anemię oraz niedożywienie, ponieważ lamblie wchłaniają z organizmu takie substancje jak: kwas foliowy. Witamina A, tłuszcze, węglowodany oraz witaminę B12.

Lamblia – diagnostyka

Jeżeli lekarz stwierdzi, że objawy, które zauważył pacjent mogą być związane z lambliami, prawdopodobnie zaproponuje badanie kału. Szczególnie ważne jest, by oddać do laboratorium kał niedługo po jego wydaleniu.  Zdarza się jednak, że takie badanie nie pozwoli na wykrycie pasożytów i trzeba będzie je wielokrotnie powtarzać. Właśnie dlatego specjaliści często sięgają po badania na poziomie komórkowym, ponieważ wykazują one większą czułość. Są to testy immunoenzymatyczne, które pozwalają na wykrycie w kale enzymów – produkowanych przez tropizod. Dzięki tej metodzie gardiozę można wykryć nawet w około 90%.  Można również wykonać badania w warunkach szpitalnych, potrzebny jest jednak do nich kał biegunkowy, który bada się bezpośrednio po pobraniu.

Lamblia – leczenie

Na podstawie wyników kału lub żółci i treści pobranych z dwunastnicy lekarz jest w stanie dobrać pacjentowi odpowiednią kurację.  Prawdopodobnie choremu zostaną dobrane odpowiednie środki przeciwpasożytnicze. Nie można ich jednak dobierać na własną rękę ( niektóre z nich są dostępne bez recepty). Nie należy sięgać również po porady innych osób, które chorowały na lambliozę. W większości przypadków leki, które pomogą pozbyć się pierwotniaka to: metronidazol,  furazolidon lub tynidazol. Należy wiedzieć, że leczenie jest wskazane wyłącznie u osób, u których faktycznie stwierdzono chorobę, gdyż leki na gardiozę silnie obciążają wątrobę. Lekarz może zdecydować się na kurację, kiedy pacjent nie wykazuje żadnych objawów, kiedy ma czynienia z dzieckiem przebywającym w domu dziecka lub osobą, która wróciła z egzotycznych krajów, gdzie przypadki lambliozy są stwierdzane nagminnie. Dodatkowo warto wiedzieć, że przebadać będą musiały się także osoby z najbliższego otoczenia chorego, jeżeli wykryte zostaną u nich pierwotniaki, oni także zostaną podjęci kuracji. Po jej przebyciu trzeba będzie jeszcze kilkukrotnie wykonać badanie kału w zaleconych przez lekarza odstępach czasowych, by stwierdzić czy unicestwione zostały wszystkie pierwotniaki i ich cysty.

Lamblia – profilaktyka

Istnieje kilka prostych zasad, które mogą okazać się pomocne w uniknięciu choroby.

1. Higiena przede wszystkim! Nie zapominajmy o myciu rąk po głaskaniu zwierząt, po wyjściu z toalety oraz przed jedzeniem.
2. Jeżeli decydujesz się na spożywanie surowych warzyw lub owoców, nie zapomnij, aby dokładnie je umyć!
3. Nie pij nieprzegotowanej wody, zarówno z rzek, stawów, jezior jak i tej z kranu – wysoka temperatura zabije lamblie.
4. Nie korzystaj z kąpielisk, na których stwierdzono zakażenie wody gardiozą.
5. Jeżeli pracujesz w przedszkolu lub żłobku i dokucza ci biegunka, postaraj się o kilka dni wolnego od pracy.