Zbadaj swoją wątrobę najlepszym sposobem

Wątroba jako narząd o wielu funkcjach

Watroba jest gruczołem spełniającym wiele funkcji. Nie jest bezpośrednim odcinkiem układu pokarmowego, ponieważ nie przedostaje się przez nią pokarm, ale w procesie trawienia pełni bardzo ważną funkcję. Budowa wątroby jest dwupłatowa a jej masa wynosi ponad 1,5 kg. Generalnie wątroba występuje u wszystkich kręgowców. U ludzi położona jest pod przeponą i w większości po prawej stronie klatki piersiowej będąc chronioną przez żebra. W otoczeniu wątroby znajdują się też jelita i żołądek.  Wątroba jest narządem silnie unaczynionym i odżywianym. Żyłą wrotna wątroby płynie odtlenowana krew pochodząca z żołądka, jelit i śledziony, a ponadto jest bogata w sole mineralne. Takie substancje są przechwytywane przez wątrobę i wykorzystywane. Krew natlenowana do wątroby płynie poprzez tętnicę wątrobową. Oprócz skomplikowanej budowy anatomicznej wątroba posiada również wiele funkcji, które przez całe życie musi rzetelnie spełniać dla zachowania gospodarki w organizmie.

Do funkcji wątroby zaliczamy:

• Tworzenie czynników krzepnięcia krwi,
• Wydzielanie i tworzenie żółci emulgującej tłuszcze
• Produkcja niektórych albumin fibrynogenu i protrombiny,
• Wytwarzanie polisacharydu zwanego heparyną,
• Wytwarzanie i magazynowanie enzymów
• Metabolizowanie puryny w kwas moczowy, redukcja węglowodany złożone do glukozy lub glikogen i tłuszcze
• Rozkładanie zużytych erytrocytów,
• Magazynowanie witamin A, D i K,
• Filtracja krwi i neutralizacja jej z toksyn,
• Kluczowa rola w cyklu ornitynowym.

Wątroba w procesie trawienia

Wątroba przy spełnianiu funkcji w procesie trawienia spełnia też funkcję magazynowania, produkowania i uwalniania glukozy, co zależy od bieżącego zapotrzebowania organizmu i ilości dostępnej glukozy. Wątroba trawi nie tylko pokarmy, ale też inne związki, np. bilirubinę, która jest produktem rozpadu czerwonych krwinek, a po „wizycie” w wątrobie degradowana jest do innych form, które da radę usunąć z organizmu. Zakłócenie takiego systemu pracy może spowodować żółtaczkę. Jeśli chodzi o trawienie tradycyjne – to wątroba dokonuje lizy tłuszczów. Dodatkowo jest miejscem, w którym  przekształcają się węglowodany i białka w tłuszcze. W wątrobie tworzą się kompleksy tłuszczy z fosforem, tzw fosfolipidy, a także cholesterol i kwasy tłuszczowe. Przy tych wszystkich funkcjach wątroba dodatkowo jest miejscem odbywania się detoksykacji organizmu.

Próby wątrobowe – co to takiego?

Próby wątrobowe to rodzaj badania krwi, które polega na ocenia stanu wątroby  jakości jej pracy.  Norma laboratoryjna wynosi od 15 do 90 jednostek na litr. Martwić wynikiem należy się gdy wynik jest wyższy lub niższy i gdy taki stan utrzymuje się przez dłuższy czas.

Próby wątrobowe wykonuje się na czczo lub 8 godzin po ostatnim posiłku. Istnieje szereg wskazań do ich przeprowadzenia: niestrawność przewlekła, bóle w podbrzuszu. Próby wątrobowe są też zalecane do wykonania przez lekarzy  przy braniu leków hormonalnych i przed decyzją o antykoncepcji doustnej.

Próby wątrobowe polegają na mierzeniu parametrów z krwi: ALAT i ASPAT.

Norma dla ALAT to 5-40U/l, podczas gdy wyższe wartości świadczą o wirusowym, przewlekłym lub ostrym zapaleniu wątroby, mononukleozie a nawet żółtaczce mechanicznej.

Norma dla ASPAT wynosi od 7 -34 U/l  dla kobiet a dla mężczyzn od 8-46U/. Zazwyczaj podwyższony ASPAT wskazuje na marskość wątroby i zapalenie wątroby. Z kolei zawyżony poziom bilirubiny  mówi o nieprawidłowym spełnianiu funkcji przez wątrobę.

Jak przygotować się do badania?

Próby wątrobowe to badanie krwi, a wiec próbkę pobiera się z łatwo dostępnego miejsca na ciele człowieka, jakim jest zgięci łokciowe. To rejon płytko unaczyniony. Ważne jest aby nie jeść przed badaniem, ponieważ może to sfałszować wyniki. Należy być na czczo od ok 8 godzin. Oprócz okresu bez posiłku należy przestrzegać również normalnej diety. Zjedzenie czegoś bardzo tłustego 2 dni wcześniej również może mieć negatywny wpływ na wyniki. Podobnie działa picie alkoholu. Co do produktów, z których powinno się zrezygnować to kawa, herbata i czekolada.

Kiedy musisz zbadać wątrobę?

Wątroba jako jeden z wielofunkcyjnych narządów narażona jest również na wielopłaszczyznowe zakłócenia i zaburzenia swojego działania. Najpowszechniejsze uszkodzenia wątroby to: zatrucia, alkohol, pasożyty i infekcje wirusowe. Są to schorzenia, których ryzyko wystąpienia człowiek może sam osłabić poprzez prowadzenie zdrowego trybu życia i racjonalne podejście do swojej diety. Niestety istnieje też ryzyko wystąpienia schorzeń uwarunkowanych genetycznie np.: zespołu Gilberta, niedrożności wątroby, niewydolności wątroby, marskości , raka i żółtaczki. Ze względu na tak wielką liczność czynników chorobogennych należy regularnie badać wątrobę i dbać o nią cały czas. Wskazaniem do wykonania badań mogą być przede wszystkim objawy utrzymujące się dłuższy czas lub, co gorsza, nasilające się ale także świadomość ujawnienia się chorób wątroby u krewnych.

Podwyższone próby wątrobowe

Podwyższony w stosunku do normy wynik może świadczyć o pojawieniu się choroby wątroby, do których zaliczamy między innymi  przewlekłe lub ostre zapalenie wątroby. Często złe wyniki mówią o chorobie żółtaczce  czy mononukleozie. Świadczą o tym podwyższone wyniki ALAT. Z drugiej strony, podwyższony ASPAT wskazuje na marskość wątroby, zapalenie, żółtaczkę czy stan pozawałowy. Wzrost ALP może być z kolei sugestią na choroby innych narządów niż wątroba.

Jaką dietę stosować na chora wątrobę?

Jednym z ważnych  aspektów dbania o wątrobę jest odpowiednia dieta i profilaktyka. Są one uzupełnieniem leczenia farmakologicznego.  W okresie rekonwalescencji należy oszczędzać wątrobę, czyli jeść tylko rzeczy lekkostrawne, nie dostarczać wątrobie toksyn do metabolizowania oraz nie przemęczać się, aby nie musiała przeprowadzać intensywnych procesów metabolizowania, magazynowania i lizy.  Należy odmówić sobie alkoholu i spróbować zredukować wagę, czyli spożywanie ograniczonej ilości kalorii.  Należy zastępować mięso warzywami.