Xanax – działanie, skład, wskazania i przeciwwsakazania, dawkowanie, skutki uboczne

Xanax jest lekiem doustnym dostępnym w aptekach wyłącznie za okazaniem recepty. Jego inną nazwą jest alprazolam. Należy on do środków psychotropowych z grupy benzodiazepin. Ma działanie przeciwlękowe i z takimi problemami się zmaga, wliczając w to również depresję. Jest wysoko skuteczny co, niestety, łączy się też z wysoką szansą na uzależnienie się od niego. Xanax może być zażywany wyłącznie pod kontrolą lekarza, a sam czas ograniczony do minimum. Jego produkcją zajmuje się Pfizer Europe

Dostępność

Lek Xanax dostępny jest w Polsce w 4 różnych rodzajach. Wszystkie występują w postaci tabletek po 30 w każdym opakowaniu. W zasadzie różnią się tylko wielkością dawki:

• 0,25 mg – cena 20,12 zł za opak.;
• 0,5 mg; – cena 30,12 zł za opak.;
• 1 mg; – cena 43,65 zł za opak.;
• 2 mg – cena 73,52 zł za opak.;

Zawartość i działanie

Składniki

Substancja czynna leku nazywa się alprazolam. Dlatego też sam Xanax określa się w ten sposób. Składnik ten to pochodna bezodiazepiny. Preparat ma w sobie laktozę.

Czas i sposób działania

Jej czas działania mieści się pomiędzy krótkim a średnim. W zależności od pobranej dawki, hamuje on działanie wszelkich ośrodków w układzie nerwowym zaczynając od delikatnego uspokojenia, doprowadzając do zaśnięcia, a nawet do śpiączki. Ponadto aktywuje i sprzyja funkcji hamującej GABA (inaczej gamma-aminomasłowego kwasu), który w głównej mierze odpowiada za przekazywanie impulsów nerwowych do mózgu i hamowanie synaptyczne w częściach układu nerwowego. Alprazolam jest o tyle lepszy od innych benzodiazepin, że silniej działa pod względem przeciwlękowym i anksjolitycznym, a do tego redukuje napięcie mięśni, uspokaja i pomaga zasnąć, a nawet ma działanie przeciwdrgawkowe.

Wskazania

Ogólnie rzecz biorąc Xanax należy stosować tylko w leczeniu, które będzie trwać krótki okres czasu. Dobrze jest gdy używa się go wyłącznie przy nasilonych objawach i takich, które nie pozwalają pacjentowi na prawidłowe funkcjonowanie w życiu. Szczególnie zaleca się jego dawkowanie przy zespole lęku:

• uogólnionego;
• napadowego (także przy agorafobii);
• z wtórnym obniżeniem nastroju.

Przeciwwskazania

Nawet gdy powyżej wspomniane wskazania istnieją w życiu pacjenta, są także sytuacje, w których stosowanie preparatu może być niemożliwe.

 

 

Wśród nich znajdują się:

• Uczulenie – czy chociażby nadwrażliwość na jakikolwiek składnik leku, a nawet jeśli jest się uczulonym na pozostałe benzodiazepiny.
• Nużliwość mięśni
• W czasie snu występuje bezdech
• Ciężkie niewydolności – wątroby i/lub oddechowa
• Wiek – jeśli pacjent nie ukończył 18 lat.

Szczególna ostrożność

Czasami, osoba potrzebująca Xanax cierpi też na inne choroby lub w jej życiu pojawiają się sytuacje gdzie zażywanie leku jest niemożliwe albo powinno się zmienić jej dawkę. Zdarza się nawet, że powinno się przeprowadzić dodatkowe kontrolne badania.

Po pierwsze pojawia się tolerancja, czyli organizm uodparnia się na preparat, a dawki trzeba znacznie zwiększać. Po drugie uzależnienie, zarówno pod względem psychicznym jak i fizycznym. Szczególne predyspozycje mają do tego osoby, u których o to łatwo, np. narkomani lub alkoholicy. Bardzo ostrożnie trzeba podchodzić do pacjentów z depresją, u których nawet pojawiły się myśli/próby samobójcze. Wszelkie niepokojące zmiany trzeba natychmiast zgłaszać lekarzowi.

U niektórych pacjentów leczonych na depresję za pomocą Xanaxu zauważono pojawienie się hipomanii i manii. Samo odstawienie leku może wywołać zespół odstawienny (wszelkie bóle, rozdrażnienie, czasem nawet omamy i drgawki itp.). Gwałtowny zaprzestanie stosowania nie jest zalecane. Zamiast tego preparat należy odstawić poprzez regularne zmniejszanie dawki, czyli tak jak zaleci lekarz. Niezwłoczne zaprzestanie dawkowania następuje przy pojawianiu się działań niepożądanych.

Nie tylko Xanax, ale wszelkie substancje z tej grupy mają sposobność do wywołania następczej niepamięci. Nie trwa ona długo, ponieważ parę godzin od przyjęcia leku. Ryzyko może zostać zmniejszone poprzez nieprzerwany 7-8 godzinny sen.

Jeśli ludzie są już w podeszłym wieku, osłabieni lub mają przewlekłą niewydolność oddechową, preparat zwykle podawany jest w małych dawkach. Ostrożnym należy być u pacjentów z jaskrą, gdzie kąt przesączenia zamyka się).

Prowadzenie pojazdów

Xanax na samym początku kuracji i przy zwiększaniu dawki może niekorzystnie wpływać na czujność, szybkie reagowanie i koordynacje ruchową. Z tego względu zaleca się zaprzestanie na ten czas obsługiwania wszelkich pojazdów i zachowanie bardzo dużej ostrożności.

Ciąża/karmienie piersią

Nie poleca się stosować leku w czasie ciąży, ani w okresie karmienia piersią.

Dawkowanie

Xanax jest podawany w postaci tabletek. Przyjmuje się je doustnie poprzez połknięcie ich w całości. Wszelkie rozpuszczenie jej, rozdrobnienie czy ssanie może zmniejszyć działanie aktywnego czynnika. Przekraczanie przepisanych dawek nie zapewni lepszej skuteczności działanie, a tylko jest w stanie zagrozić zdrowiu i życiu pacjenta. Wszelkie wątpliwości co do stosowania leku należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Zażywanie preparatu może występować przy bardzo silnych objawach. Maksymalny okres stosowanie to 8-12 tygodni. Wlicza się w ten czas okres kończenia kuracji czyli zmniejszanie dawki. Ponadto powinno następować to powoli, maksymalnie 0,5mg/3dni. Jeśli lek stosuje się od czasu do czasu, nie powstaje ryzyko uzależnienia.

Ogólnie rozróżnić można 2 typu dawkowania preparatu, chyba, że lekarz zalecił inaczej.

• Zespół lękowy (uogólniony oraz z depresją) – W przypadku dorosłych, na samym początku stosuje się 3 dawki 0,25-0,5mg w ciągu doby, albo 1mg raz na dobę. Maksymalna dawka to 4mg na dobę. U osób osłabionych i w podeszłym wieku, początkowe dawki Xanaxu to 0,25mg 2-3 razy w ciągu doby, lub 0,5-1mg raz na dobę.
• Zespół lęku napadowego (wliczając w to agorafobię) – Dorośli na początku powinni zażywać 0,5-1mg substancji wieczorem. Ewentualne zwiększenie dawki może nastąpić wyłącznie za zgodą lekarza i co 3-4 dni. Powiększona dawka nie może być jednorazowo większa niż 1mg w ciągu doby. Najczęściej, przy tym schorzeniu stosuje się 4-8mg/24h. W ciągu 24 godzin maksymalna ilość przyjętego leku nie może być większa niż 10mg.

Działania niepożądane

Skutki uboczne pojawiają się najczęściej w czasie rozpoczęcia kuracji. Łączą się one z ośrodkowym układem nerwowym czyli powodują senność/bezsenność, brak nastroju lub drażliwość, bóle i zawroty głowy czy niepoprawne koordynowanie ruchami, w tym drżenie rąk i nóg. Zaburzeniu ulega libido, pojawiają się biegunki lub zaparcia, a w ustach czuć ciągłą suchość. Serce bije o wiele szybciej, a samo ciśnienie tętnicze obniża się. Rzadziej spotyka się zmniejszenie apetytu, problemy z oddawaniem moczu i miesiączką. Siła mięśniowa zmniejsza się, pojawia się uszkodzenie wątroby i żółtaczka. W jeszcze rzadszych przypadkach pacjent może mieć halucynacje, być niespokojny a zarazem pobudzony i mieć problemy z koncentracją.

Stosowanie z innymi lekami

Przed stosowaniem Xanaxu należe poinformować lekarza o wszystkich lekach, nawet tych bez recepty, które się przyjmuje oraz były stosowane w ostatnich dniach. Ponadto trzeba być ostrożnym przy jednoczesnym zażywaniu preparatu wraz z innymi lekami oddziaływującymi depresyjnie na układ nerwowy ośrodkowy; innych substancjach zawierających benzodiazepiny, opioidy, lit, digoksynę, inhibitory proteazy HIV, dezypraminę, imipraminę, etynyloestradiol, nefazodon, fluokserynę, cymetydynę, propoksyfen, cymetydynę oraz fluwoksaminę; przy doustnej antykoncepcji, antybiotykach makrolidowych, diltiazemie i sertralinie. Jeśli jest taka możliwość należy zrezygnować z leku jeśli stosuje się leki przeciwgrzybiczne azolowe. Dodatkowo zawarta w lekach teofilina przeciwdziała Xanaxowi.