Jak wykryć i leczyć astygmatyzm u dzieci?

Z przeprowadzanych przez okulistów badań jednoznacznie wynika, iż co czwarte dziecko w wieku od pół roku do siedmiu lat cierpi na choroby wzroku. Do najczęstszych wad wzroku występujących u dzieci zalicza się krótkowzroczność, dalekowzroczność oraz astygmatyzm, w tym to właśnie astygmatyzm dotyka coraz większą ilość maluchów. W przypadku dzieci mamy do czynienia najczęściej z astygmatyzmem wrodzonym (w większości przypadków połączonym z innymi wadami wzroku), który często bywa dziedziczony genetycznie, a za jego powstawanie odpowiada nieprawidłowy kształt oka. Głównym „winowajcą” wady wzroku jest w tym przypadku niezborna rogówka, posiadająca dwa promienie krzywizny, na których wiązki promieni odbijają się z nierównomierną mocą. Defekt ten powoduje zaburzenia wzroku w postaci nieostrego i zamglonego widzenia.

Podstawowe objawy astygmatyzmu u dzieci

Nieleczony astygmatyzm u dzieci jest bardzo niebezpieczny, gdyż może doprowadzić do wielu groźnych powikłań – powstania zeza, znaczącego pogorszenia widzenia, a nawet utraty wzroku w chorym oku. Dlatego tak istotne jest nie tylko przeprowadzanie regularnych badań oczu (zwłaszcza u dzieci urodzonych przedwcześnie i pochodzących z rodzin obarczonych astygmatyzmem), ale także obserwowanie malucha i reagowanie na wszelkie nieprawidłowości z odpowiednim wyprzedzeniem. Kilkulatek często nie potrafi powiedzieć, co mu dolega – dlatego to właśnie rodzic powinien bacznie przyglądać się dziecku. Charakterystyczne objawy występujące przy astygmatyzmie to:

• mrużenie oczu,
• pocieranie oczu,
• występowanie bólu oczu oraz głowy,
• nachylanie się nad książką lub kartką papieru,
• oglądanie telewizji z bliskiej odległości,
• zbliżanie zabawek do twarzy,
• problemy z koncentracją,
• przekrzywianie głowy,
• mylenie podobnych liter (na przykład „O” i „D”),
• rysowanie postaci ludzkich do góry nogami,
• niechęć do czytania i pisania.

W przypadku zaobserwowania wyżej wymienionych objawów niezbędna jest wizyta u okulisty, który przeprowadzi specjalistyczne badania. Głównym narzędziem do diagnostyki jest oftalmometr Javala, pozwalający ustalić poziom krzywizny rogówki.

Aż do ósmego roku życia przy określaniu problemów z widzeniem (nie tylko dotyczące astygmatyzmu) pomocne okazuje się baczne obserwowanie reakcji dziecka, które różni je od typowego zachowania na danym etapie życia. Dziecko w tym okresie zazwyczaj nie potrafi przekazać, że widzi w nieprawidłowy sposób lub nie interpretuje takiego stanu za coś nieprawidłowego. W artykule „Jak wykryć nieprawidłowości widzenia u dziecka?” opisano jak powinien prawidłowo rozwijać się narząd wzroku wraz z niepokojącymi objawami ocznymi w zależności od długości życia dziecka.

Sposoby korygowania astygmatyzmu u dzieci

Astygmatyzm to choroba, której w żaden sposób nie da się zapobiec, jednak współczesna medycyna umożliwia skuteczne korygowanie i minimalizowanie jej objawów. Najważniejsze w leczeniu astygmatyzmu jest szybkie podjęcie odpowiednich działań, które zapobiegnie pogłębianiu się choroby i pogarszaniu wzroku. U małych dzieci astygmatyzm koryguje się przede wszystkim przy użyciu okularów ze szkłami cylindrycznymi, których noszenie powinno rozpocząć się już od drugiego roku życia. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić powstrzymanie się z noszeniem okularów do czasu, aż dziecko skończy cztery lata – jednak wtedy powinno być ono pod stałą opieką okulisty. Niezwykle ważne jest to, aby dzieci nosiły okulary przez większą część dnia, gdyż ich zdejmowanie zdecydowanie pogarsza jakość widzenia. Dobrym i niezwykle wygodnym rozwiązaniem w korygowaniu astygmatyzmu jest noszenie odpowiednich soczewek kontaktowych. Jednak to rozwiązanie zalecane jest nieco starszym dzieciom – głównie ze względu na ewentualne trudności w ich zakładaniu i zdejmowaniu. Najskuteczniejszą metodą korekty astygmatyzmu jest zabieg laserowy, jednak jest on zalecany osobom, które ukończyły co najmniej dwadzieścia jeden lat.

Astygmatyzm u dzieci to dość powszechnie występujący problem. Nieleczony może prowadzić do groźnych konsekwencji, które nie tylko mogą wpłynąć na jakość widzenia, ale także doprowadzić do utraty wzroku. Dlatego tak istotne jest szybkie rozpoznanie choroby i podjęcie odpowiednich działań, których celem jest minimalizowanie występujących objawów.