Wodobrzusze – objawy, przyczyny, leczenie

Wodobrzusze, dawniej puchlina brzuszna, jest niczym innym jak skupieniem się płynu w jamie otrzewnej, rozpoznać je można po dużej opuchliźnie brzucha, stąd na płyn mówi się „płyn puchlinowy”. Wodobrzusze nie jest osobną chorobą, lecz objawem który może wystąpić przy wielu dolegliwościach związanych z układem pokarmowym. Prawidłową diagnozę dotyczącą przypadku wystawia lekarz po badaniu USG brzucha.

Czym jest wodobrzusze?

W jamie brzusznej znajdziemy niewielką ilość płynu, jest to zjawisko naturalne. Jednak w przypadku zwiększonej ilości podejrzewać możemy uraz, utrudnienie odpływu krwi z żyły wrotnej, niewydolność krążenia, chorobę nadciśnieniową, zakrzepicę żyły wrotnej, problemy z nerkami, stan zapalny, marskość wątroby, obrzęki związane z głodem a nawet nowotwór. W zależności od ilości nagromadzonego płynu, wodobrzusze określamy jako:

• Łagodne

• Umiarkowane

• Zaawansowane

Łagodny stan określimy tylko poprzez badanie USG, ponieważ ilość płynu nie przekracza normy na tyle, by efekt wizualny odbiegał od normy. Wodobrzusze umiarkowane to już o wiele większe przekroczenie normy, ponieważ mowa tutaj o 500 ml. Chory ma uczucie rozlania brzucha oraz czują płyn przy poruszaniu się. Przy badaniu palpacyjnym i opukiwaniu lekarz jest w stanie stwierdzić nieprawidłowość. Zaawansowany stopień jest bardzo charakterystyczny i trudno pomylić go z inną dolegliwością – pacjent ma ogromny, napięty brzuch, skóra na nim jest cienka i błyszcząca, a czasami przebijają przez nią naczynia krwionośne.

Objawy wodobrzusza

Pierwszymi objawami są zwiększający się obwód brzucha, uczucie przelewania się płynu, ogólny dyskomfort i nudności. Należy pamiętać, że wodobrzusze jest jednym z objawów i często towarzyszą mu jeszcze inne, charakterystyczne dla chorób układu pokarmowego. Najczęściej do czynienia mamy z równoczesną marskością wątroby, wtedy do opuchlizny dochodzi często żółtaczka, świąd i przerost gruczołów piersiowych (u mężczyzn), obrzęki kończyn dolnych i problemy z krzepliwością. Jeśli wodobrzusze towarzyszy nowotworowi, to będzie łączyć się z solnymi bólami brzucha, nudnościami, wymiotami, problemami z wypróżnieniem oraz utratą masy ciała. U kobiet czasami wodobrzusze pojawia się przy guzach jajnika.

Przyczyny wodobrzusza

Przyczyn wodobrzusza jest wiele, jednak do najczęściej spotykanych należą:

• Marskość wątroby

• Nowotwór

• Niewydolność serca

• Gruźlica

• Choroby trzustki

• Problemy z układem moczowym

• Zapalenie otrzewnej

• Zakrzepica żyły wrotnej

• Toczeń

• Niedoczynność tarczycy

Prawidłowe rozpoznanie wodobrzusza

Wodobrzusze w początkowym stadium nie jest łatwe do rozpoznania, szczególnie jeśli chory ma problem z nadwagą, jest w ciąży lub boryka się z powiększeniem pęcherza moczowego. Aby potwierdzić wstępną diagnozę, należy zrobić USG oraz tomografię komputerową. Jeśli opuchlizna towarzyszy marskości wątroby, to jest łatwiejsza do wykrycia.

Kolejnym krokiem jest sprawdzenie płynu puchlinowego, który trzeba pobrać do badania. Po nakłuciu jamy brzusznej lekarz odciąga płyn i sprawdza jego zawartość. Podczas zabiegu chory leży w pozycji półleżącej, a lekarz w okolicach pępka wykonuje nakłucie igłą. Analiza wykonywana jest wzrokowo na miejscu, lub podczas badania w którym zostaną oznaczone białka, komórki oraz ewentualne bakterie. Płyn słomkowej barwy najczęściej jest objawem marskości wątroby lub niewydolności serca. Płyn przypominający ropę jest symptomem zapalenia, natomiast jeśli pływają w nim różne cząstki i zauważyć można ślady krwi, to może pochodzić od nowotworu lub chorej trzustki.

Leczenie wodobrzusza

Leczenie zazwyczaj nakierowane jest na rozpoznaną chorobę, ponieważ bywa skrajnie różne. Aby pozbyć się puchliny brzusznej, lekarz nakłuwa jamę otrzewnej i upuszcza płyn. Ponadto podaje się leki moczopędne i ogranicza podaż sodu, ponieważ sól sprzyja gromadzeniu się płynów w organizmie. W skrajnych przypadkach zaleca się leczenie operacyjne, jednak uzależnione jest to od stanu pacjenta i właściwego rozpoznania. Gdy stan pacjenta nie pozwala na podanie leków drogą doustną, zatrzymuje się go w szpitalu i środki aplikuje dożylnie.

Powikłania mogące wystąpić przy wodobrzuszu

Powikłania najczęściej związane są z nakłuciami. Mogą towarzyszyć im krwiaki, utrzymujące się krwawienia lub zapalenie jamy brzusznej. W razie błędu nakłucie może zostać wykonane w złym miejscu i przebiciu mogą ulec jelita lub pęcherz moczowy. Jeśli mamy do czynienia z uciskiem na przeponę spowodowanym opuchlizną, to może dojść do duszności.