Tabletka „po” czyli rodzaj antykoncepcji tak zwanej awaryjnej, którą można przyjąć po stosunku bez zabezpieczenia. Nie jest ona szkodliwa dla zdrowia, jeżeli przyjmuje się ją według zaleceń lekarza lub ulotki. Wbrew ogólnemu przeświadczeniu tabletka nie ma działania wczesnoporonnego, a zatem nie dokonuje drastycznych zmian hormonalnych w kobiecym ciele. Jak stosować, kiedy warto sięgnąć po tabletkę, a także w jaki sposób działają tabletki „po” o tym w dalszej części.
Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej zajrzyj również do artykułu: Tabletka „po” – działania niepożądane, kiedy i jak często można ją brać, czy działa poronnie.
Co to są tabletki „po”
Tabletki po zawierają w sobie specyficzne hormony, najczęściej są to levonogestrel lub octan uliprystalu, które działają na dwa sposoby. Tabletki „po” należą do grupy antykoncepcji awaryjnej, czyli takiej, które można przyjąć raz na jakiś czas jeżeli zdarzy się nam „wpadka”, to znaczy kiedy tradycyjne metody antykoncepcji jak prezerwatywa zawiodą. Mniej wskazane jest stosowanie jednocześnie leków antykoncepcyjnych i tabletki „po”, ponieważ może to spowodować dalsze obniżenie skuteczności przyjmowanych regularnie leków. Tabletki po mają również wiele niepożądanych skutków ubocznych, dlatego nie wolno przyjmować ich częściej niż raz na cykl, ale również stosowanie ich co cykl może być dużym zagrożeniem zdrowia, a przede wszystkim zachwianiem gospodarki hormonalnej!O tym w drugiej części artykułu.
Rodzaje tabletek „po”
Tak jak już wyżej było wspomniane, tabletki „po” dzielą się przede wszystkim na te, które zawierają levonogestrel lub te z octanem, w zależności od tego, który środek jest głównym składnikiem tabletki, w taki sposób należy ją stosować. Są dwie najpopularniejsze marki na rynku, które można dostać w aptekach i mają w składzie owe związki.
Escapelle
Escapelle zawiera w sobie levonogestrel, tabletkę tę należy przyjąć przed upływem 72 godzin, czyli do około trzech dni. Im szybciej przyjmiemy tabletkę, tym wyższa będzie jej skuteczność. Jeżeli w ciągu 5 godzin od przyjęcia nastąpią wymioty należy przyjąć jeszcze jedną tabletkę.
Escapelle
Escapelle, oraz inne leki na bazie levonogestrelu, który działa antagonistycznie w stosunku do progesteronu. W uproszczeniu oznacza to, że progesteron, który odpowiedzialny jest za wypuszczenie jajeczka z jajnika do jajowodu, nie może zadziałać, gdyż na niego oddziałuje levostrogestrel. Po opadnięciu hormonu antagonistycznego i tak następuje owulacja, zatem jest to jedynie czasowe opóźnienie. Oznacza to, że do jajeczko nie zostanie wypuszczone, jeżeli do tej pory nie zostało. Druga rzecz, która działa antykoncepcyjnie to hormony i składniki odpowiedzialne za zagęszczenie śluzu, a zatem nie dopuszczenie plemników do dostania się do jajeczka. Najnowsze badania wskazują na to, że tego typu tabletka nie ma działania przeciwzagnieżdżeniowego, czyli nie utrudnia zagnieżdżeniu się jajeczka w błonie macicy.
EllaOne
EllaOne jest delikatniejszą formą Escapelle, zawiera w sobie składnik nazywany octanem uliprystalu. Metodę tę należy zastosować do 120 godzin od ryzykownego stosunku, jednak im szybciej tabletka zostanie przyjęta, tym wyższa efektywność produktu. Jeżeli w ciągu 5 godzin od przyjęcia nastąpią wymioty należy przyjąć jeszcze jedną tabletkę.
Jak działa ellaOne
W przeciwieństwie do Escapelle, ellaOne nie ma działania zagęszczającego śluz, a jedynie opóźnia owulację, na tej samej zasadzie co Escapelle. Tabletka ellaOne jest również nieco mniej skuteczna, gdyż tylko w 97,7%, podczas gdy tamta tabletka ma aż 99% skuteczności. Oprócz tego są prowadzone badania na temat tego, czy BMI osoby przyjmującej tabletkę nie wpływa na jej działanie. Istnieje bowiem prawdopodobieństwo, że przy zbyt wysokim BMI skuteczność tabletki ellaOne spada poniżej jej wyżej wymienionej wartości.
Jak działają tabletki „po”
Działa to na tej zasadzie: jeśli nie doszło do owulacji podczas gdy odbył się ryzykowny stosunek, podczas którego nasienie dostało się do pochwy i istnieje ryzyko zajścia w ciąże to należy jak najszybciej przyjąć tabletkę EllaOne lub Escapelle. Zablokują one wypuszczenie jajeczka, czyli nie dopuszczą do owulacji, a zatem nie będzie ryzyka zajścia w ciąże.
Jeżeli jednak do owulacji już doszło i jajeczko przesuwa się po jajowodzie podczas gdy odbył się niepożądany niebezpieczny stosunek tabletki nie zahamują już tego procesu. Ich jedynym działaniem będzie zagęszczenie śluzu, aby uniemożliwić dostanie się plemników do jajeczka.
Inne metody awaryjnej antykoncepcji
Istnieje również inna metoda antykoncepcji awaryjnej nazywana yuzpe, polega ona na przyjęciu konkretnych leków antykoncepcyjnych w odpowiednich dawkach. Jest ona jednak mniej bezpieczna i ryzykowna niż wyżej wymienione tabletki, ponieważ samemu trzeba dobrze skontrolować przyjmowaną dawkę.
W jakich sytuacjach wziąć tabletkę „po”
Tabletki te wskazane są do wzięcia w sytuacjach awaryjnych, to znaczy, kiedy na przykład prezerwatywa została uszkodzona, jest podejrzenie, że dotychczasowa metoda antykoncepcji nie zadziałała lub po prostu poniosły was wodze fantazji. Ważne jest, że tabletka zadziała poprawnie jedynie po przyjęciu jej po ryzykownym stosunku i nie nadaje się do stosowania jako regularna antykoncepcja! Zwłaszcza, że może ona rozregulować nasz układ. Najczęstsze sytuacje to: