Szpiczak mnogi, inaczej nazywany szpiczakiem plazmocytowym, to nowotwór układu krwiotwórczego. Pierwszy raz opisany przez Samuela Solly’ego w 1844 roku. Ten dość rzadki nowotwór trudno wykryć, ponieważ daje różnorodne objawy, często mylone z innymi przypadłościami. Najczęściej pojawia się u ludzi w wieku 60-65 lat, także zdecydowanie częściej chorują na niego mężczyźni. Niestety ostatnie badania wskazują, że częstotliwość zachorowanie na ten niebezpieczny i przebiegły nowotwór stale wzrasta, statystyki mówią, że szpiczak to już 1% wszystkich wykrytych nowotworów. Ryzyko choroby to późne jej wykrywanie, w wielu przypadkach dopiero w III stadium zaawansowania.
Objawy jakie daje szpiczak mnogi
Pierwsze badania jakie zwykle wykonuje się u chorych, to badania laboratoryjne. Ludzie zaatakowani przez nowotwór mają zwykle podniesione stężenie białka w surowicy i podniesione stężenie wapnia, obniżone jest za to stężenie hemoglobiny.
Osłabienie, ciągłe zmęczenie, częste bóle kości, obrzęki ciała, nawracające infekcje, problemy jelitowe oraz zaburzenia rytmu serca – z tymi skargami chorzy pojawiają się u lekarzy.
Niestety, to objawy jakie może dawać również wiele innych chorób, w tym nowotworów, normą jest, że pacjenci leczeni są bezskutecznie na długo przed prawidłową diagnozą. Rozpoznanie jest przypadkowe, podczas wykonywania badań okresowych, lub zaleconych z powodu nie dających się wyleczyć infekcji.
Najpopularniejsze objawy:
-
Bóle kostne – najczęściej w okolicy kręgosłupa i żeber
-
Osteoporoza
-
Częste złamania kości
-
Niedokrwistość
-
Zespół ucisku rdzenia kręgowego
-
Hiperkalcemia – podwyższone stężenie wapnia we krwi
-
Nawracające zakażenia np. zapalenie płuc
-
Zwiększenie lepkości krwi (nadlepkość), objawia się krwawieniem z błon śluzowych, częstymi bólami głowy, zawrotami głowy
-
Niewydolność nerek
Szpiczak mnogi – charakter choroby
Szpiczak to rozsiany nowotwór, zaatakowane komórki to plazmocyty – prawidłowe komórki szpiku kostnego, które zajmują się produkcją przeciwciał. Przebieg nowotworu może być różny, w zależności od osoby chorującej i dokładnego umiejscowienia. Zmiany w szpiku są rozsiane, objawy zależą od rozległości zmian i aktywności komórek nowotworowych. Medycyna jeszcze nie poznała czynnika, który jest odpowiedzialny za atak nowotworu. Wiadomo jedynie, że ryzyko choroby wzrasta wraz z wiekiem.
Przyczyny choroby, kto jest najbardziej narażony?
Najbardziej narażone są osoby których układ odpornościowy jest osłabiony, są podatni na szkodliwe czynniki środowiska czy tacy, w których ciałach zachodzą poważne zmiany hormonalne. Szpiczak częściej atakuje mężczyzn niż kobiety. Czynniki chemiczne i promieniowanie również mogą powodować nowotwór. Różnorodność czynników jest tak ogromna, że ciężko znaleźć taki, który jest odpowiedzialny za chorobę. Mimo rozwoju medycyny i technologii medycznej, nie stworzono jeszcze testu genetycznego, który umożliwi zauważenie predyspozycji chorobowych. Początkowo winą obarczano zakażenia wirusowe, ponieważ podatność na zakażenia była wśród czynników podwyższonego ryzyka. Aktualnie wciąż prowadzone są eksperymenty i badania nad wirusami HIV, WZW czy opryszczki.
Wykrywanie szpiczaka, zalecane badania
Jeśli lekarz podejrzewa u nas możliwość zachorowania na szpiczaka, to powinien skierować na szereg badań, które potwierdzą teorię i umożliwią postawienie prawidłowej diagnozy:
- Badanie krwi – pierwsze badanie jakie powinniśmy wykonać, by zdiagnozować szpiczaka. Potrzebne będą: morfologia, badanie białek krwi, biochemia, ocena leukocytów i płytek krwi.
- Badanie moczu – ważne jest, by stwierdzić rodzaj i ilość białka monoklonalnego. Bada się również stężenie kreatyniny, mocznika, kwasu moczowego i sprawdza aktywność dehydrogenazy mleczanowej.
- Biopsja szpiku – biopsja umożliwia ustalenie ilości nowotworowych komórek w szpiku. Po wstępnym rozpoznaniu wykonana zostaje biopsja guza. Analiza chromosomalna pomoże określić parametry oraz rokowanie.
- Badanie kości – bardzo ważna jest ocena zaawansowania i obecności uszkodzeń jakie pojawiły się na kościach. Wszelkie zmiany i ubytki mogą pomóc ustalić skalę spustoszeń dokonanych przez nowotwór. W tym celu zaleca się badanie radiologiczne (RTG), rezonans magnetyczny i tomografię komputerową.
Leczenie szpiczaka mnogiego
Szpiczak określany jest mianem choroby nieuleczalnej, jednak nie oznacza to, że diagnoza jest tylko jedna! Szpiczak to jeden z najszerzej badanych nowotworów, z każdym rokiem przybywa specjalistów oraz środków, które nie tylko zwiększają komfort życia chorego, ale również dają szansę na remisję nowotworu.
Należy również pamiętać, że jeśli jedna metoda okaże się trafiona, to dla innej osoby chorej może okazać się nieskuteczna, ponieważ każdy organizm inaczej reaguje na medykamenty. Intensywność terapii zależy od objawów i zaawansowania choroby. Aktualnie standardowo podaje się deksametazon z talidomidem i cyclofosfamid. Chemioterapia również jest tutaj wykorzystywana, jednak daje skutki uboczne w postaci uszkodzeń komórek macierzystych i tym samym zmniejsza późniejsze szanse na przyjęcie przeszczepu szpiku kostnego. Podczas leczenia należy wykazać się cierpliwością, jest to proces długotrwały, trwający wiele miesięcy a nawet lat!
Pacjenci mogą korzystać z licznych metod łagodzących ból fizyczny oraz poprawiających stan psychiczny. Zmęczenie na tle anemii częściowo likwiduje się transfuzjami krwi.
Bardzo ważne jest, aby chory, w miarę swoich możliwości, pozostał aktywny fizycznie, ponieważ poprawi to jego nastrój i ogólny stan.