Scyntygrafia – co to za zabieg, kiedy wykonać, na czym polega

Scyntygrafia to badanie służące do diagnostyki problemów z układem kostnym i nie tylko. W celu wykonania wprowadza się do ciała pacjenta promieniotwórcze izotopy, tak zwane radioznaczniki. Następnie na monitorze można zaobserwować gdzie się gromadzą, miejsce z największą ich ilością wskazuje na uszkodzenie lub stan zapalny. Wbrew obiegowej opinii scyntygrafia jest bezpieczna, a promieniotwórcze izotopy nie szkodzą zdrowiu, w dodatku efekty są o wiele bardziej dokładne niż w popularnym RTG.

Na czym polega badanie?

Przed rozpoczęciem badania pacjentowi podaje się radioznacznik z grupy fosfonianów, który przez krew zostaje przeniesiony do struktur kostnych, następnie czeka się aż cały znacznik zostanie wchłonięty przez organizm, czas oczekiwania wynosi od kilku minut do nawet 3 godzin. Po wstępnym przygotowaniu pacjent zostaje umieszczony przed aparatem zwanym gammakamerą. Pozycja w jakiej wykonuje się scyntygrafie jest różna w zależności od miejsca jakie ma zostać zbadane. W szczególnych przypadkach może być potrzebne zbadanie całego ciała, wtedy lekarz manipuluje specjalnym łóżkiem na którym leży pacjent, tak, żeby każdy centymetr ciała został dokładnie przeglądnięty. Obraz zostaje stworzony poprzez głowicę kamery, która ma zdolność pochłaniania promieniowania.

Zdjęcia powstałe podczas badania zapisane zostają na komputerze, a lekarz ma do dyspozycji wydruki miejsc, które go interesują. W stanach chorobowych zwiększa się aktywność procesów metabolicznych, a co za tym idzie, do kości dociera więcej krwi niż w normalnych warunkach. Takie miejsca nazywamy ogniskami nadmiernego nagromadzenia znacznika. Badanie ma tak dużą czułość, że wykrywa odwapnienie kości w 8%, dla porównania RTG wykrywa odwapnienie 45%.

Przygotowania do badania

Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać, jedynym wymaganiem jest dobre nawodnienie organizmu, by szybko wypłukać podane radioznaczniki z organizmu. Trzeba również przynieść ze sobą dużą butelkę niegazowanej wody mineralnej, ponieważ wymagane jest jej wypicie po badaniu.

Warto zabrać ze sobą zdjęcie RTG badanych okolic, ponieważ pomogą w późniejszej analizie badania.

Przebieg scyntygrafii

Badanie nie jest bolesne ani stresujące dla pacjenta. Wstrzyknięte wcześniej znaczniki skupiają się w miejscach ognisk czy urazów a kamera rejestruje na bieżąco obraz. Scyntygrafia kości może być dynamiczna lub statyczna.

Dynamiczna dzieli się na fazy: naczyniowa, miąższowa, kostna. Dwie pierwsze fazy wykonuje się zaraz po wstrzyknięciu znacznika, a na komputerze zobaczymy obszary objęte stanem zapalnym tkanek miękkich. W fazie kostnej obserwujemy zmiany jakie zaszły w kościach.

Scyntygrafia statyczna polega na obserwowaniu izotopu po upływie 2 godzin, czasami trochę więcej.

Wskazania do scyntygrafii, kiedy wykonać badanie?

Jeśli zmagamy się z problemem układu kostnego, to nie ma lepszego badania niż scyntygrafia. Dzięki niej dokładnie zdiagnozujemy schorzenie. Przydatna bywa również w leczeniu chorób nowotworowych, które dają przerzuty do kości, czyli: rak prostaty, nadnerczy, piersi, żoładka.

Przeciwwskazania do wykonania badania

Nie ma większych przeciwwskazań do wykonania scyntygrafii. Jedyne, to ciąża i okres karmienia piersią. Aby uniknąć przypadku napromieniowania zaraz po zapłodnieniu, badanie należy wykonywać w pierwszych dziesięciu dniach cyklu, czyli do dziesięciu dni od wystąpienia miesiączki.

Inne badania scyntygraficzne

• scyntygrafia tarczycy – polega na podaniu doustnie lub dożylnie środka izotopowego, dzięki czemu można szybko i dokładnie obejrzeć zmiany zachodzące w tarczycy
• scyntygrafia mięśnia sercowego – środek izotopowy najczęściej podawany jest tu dożylnie, często występuje jako badanie przed koronografią
• scyntygrafia wątroby – po dożylnym podaniu środka izotopowego możliwe jest sprawdzenie czy wątroba oraz drogi żółciowe działają poprawnie oraz nie ma w nich niebezpiecznych zmian
• scyntygrafia nerek – dzięki badaniu możliwa jest dokładna kontrola czynnościowa nerek oraz ich struktury
• scyntygrafia dróg żółciowych – zazwyczaj wykonywana w przypadku podejrzenia kamieni lub guzów oraz kontrola tego czy drogi żółciowe działają poprawnie
• scyntygrafia płuc

Kto powinien wykonać badanie scyntygraficzne

Najczęstszym wskazaniem do wykonywania scyntygrafii jest podejrzenie nowotworu rozwijającego się w danym miejscu. Co więcej dzięki scyntygrafii można dokładnie obejrzeć miejsce zmienione chorobowo oraz to w jaki sposób przepływają przez nie płyny ustrojowe naszego organizmu co wspomaga pogląd na sytuację choroby. Oprócz tego w zależności od rodzaju scyntygrafii można wykryć lub zdiagnozować takie choroby jak: martwica kości, ostre stany zapalne kości, choroby metaboliczne kości, histiocytoze, udar mózgu, w celu znalezienia ognisk padaczkowych w mózgu, potwierdzenie śmierci mózgowej, oszacowanie stopnia uszkodzenia mózgu, diagnostyka chorób wieńcowych, martwicy części mięśnia sercowego, stan pozawałowy, wady serca, zatorowość płuc, nadciśnienie płuc, problemy z niewydolnością oddechową oraz innego rodzaju wady wrodzone.

Powikłania po badaniu scyntygraficznym

Jeżeli nie mamy przeciwwskazań do stosowania takiego badania oraz mamy sprawne nerki i stosujemy się do zaleceń lekarza na temat wypicia odpowiedniej ilości płynów po badaniu to nie powinny wystąpić żadne powikłania po takim badaniu. Jest ono bowiem określane jako bezpieczne, a także stosowane jest niejednokrotnie, a wręcz kilkukrotnie jeżeli nie ma ku temu przeciwwskazań. Scyntygrafia jest bowiem jednym z najlepszych sposobów na wykrycie pewnych schorzeń w możliwie najszybszy sposób i najwcześniejszym stadium rozwoju choroby, to dzięki niej możliwe jest wyleczenie z nowotworu jeżeli zostanie on odpowiednio wcześnie wykryty.