Rak płuc, to najczęściej występujący nowotwór złośliwy. Umiera na niego aż 1,3 mln osób na świecie, oraz wykrywa się co roku 19 tysięcy nowych zachorowań! Jest jednym z najgorzej rokujących nowotworów, oraz jego objawy są często bagatelizowane przez pacjentów oraz samych lekarzy pierwszego kontaktu. Co zrobić aby się przed nim ustrzec i jak zmniejszyć ryzyko zachorowania? Jak zminimalizować kontakt z czynnikami karcynogennymi, czyli takimi, które powodują nowotworzenie się komórek?
Rak płuc – co to jest, klasyfikacja raka
Mianem rak płuc określa się kilkadziesiąt różnych typów nowotworów, każdy z nich jest złośliwy oraz ma inną budowę mikroskopową. Inna jest także lokalizacja w układzie, oraz inny sposób powstawania przezrzutów. Każdy z nich inaczej rokuje. Tradycyjnie raka płuc dzielono według budowy histologicznej. Obejmował dwie grupy: NDRP – niedrobnokomórkowego raka płuca i DRP – drobnokomórkowego raka płuca. Bardziej aktualny i szczegółowy jest inny podział:
-
Rak płaskonabłonkowy – najczęściej wykrywany
-
Rak gruczołowy – rzadszy, jednak w ostatnich latach notuje się zwiększoną zachorowalność
-
Rak wielkokomórkowy – plasuje się na trzecim miejscu pod względem wykrywalności
-
Rak drobnokomórkowy – rzadszy, jednak jego rokowania są bardzo złe
-
Rakowiak – mała zachorowalność, rokowanie bardzo dobre
Wykrywanie nowotworu płuca
Określenie nowotworu we wstępnej fazie jest trudne, ponieważ rak nie daje specyficznych objawów, dopóki nie zacznie naciekać na tkanki. Guz pierwotny najczęściej rośnie bezobjawowo. Przez charakterystykę płuca, stanowi ono idealne środowisko do rozwoju nowotworu i gdy już pojawią się pierwsze symptomy, to rokowania okazują się niepomyślne. Wczesne wykrycie jest ważne, ponieważ pozwala na doszczętne usunięcie raka zanim zdąży rozprzestrzenić się na inne narządy. Najczęściej rak płuca wykrywany jest przypadkowo, podczas rutynowych badań, ponieważ pierwsze objawy przypominają wiele innych chorób układu oddechowego. Lekarz pierwszego kontaktu ignoruje je, lub próbuje łagodzić podstawowymi znanymi sposobami.
Objawy raka płuc – co może zwiastować nowotwór
-
Kaszel – typowy objaw raka płuca, jednak równie często bagatelizowany, jak skłaniający do dodatkowych badań. Często mylony z zapaleniem płuc. Jeśli kaszel trwa nieprzerwanie przez ponad dwa tygodnie, zmienia swój charakter – na przykład z suchego przechodzi w mokry, odkrztusza się wydzielina – to te objawy powinny Cię zaniepokoić.
-
Duszność i świszczący oddech – te objawy zazwyczaj występują razem z kaszlem, ale mogą też pojawić się niezależnie. Bagatelizowana, ponieważ często występuje u palaczy na skutek przewlekłego zapalenia oskrzeli czy rozedmy. Jeśli duszność się nasila, pojawia się nie tylko po wysiłku, ale też w ciągu dnia podczas rutynowych czynności – udaj się do lekarza! Zwężenie jednego z głównych oskrzeli lub tchawicy i wystąpienie specyficznego dźwięku podczas oddychania to poważny objaw raka płuca.
-
Wydzielina z krwią i chrypka – odkrztuszanie krwi to poważny objaw, mogący świadczyć o nowotworze. Przyczyn krwioplucia może być wiele, jednak u większości badanych okazuje się mieć ono podstawy w postępującym nowotworze. Chrypka która trwa dłużej niż 2 tygodnie musi zostać zgłoszona u specjalisty, szczególnie powinna zaniepokoić palaczy.
-
Uczucie zmęczenia, utrata sił i chudnięcie – to objawy typowe dla nowotworu wyniszczającego ludzki organizm. Większość energii zostaje wykorzystana do walki z mnożącymi się komórkami nowotworowymi. Jeśli osłabienie trwa długi czas i dochodzą do niego inne symptomy, to koniecznie należy zgłosić się do lekarza oraz wykonać podstawowe badania.
-
Ból w klatce piersiowej – silny ból jest najczęściej występującym objawem. Zazwyczaj pojawia się gdy nowotwór nacieka na ściany klatki piersiowej. Często z bólem pojawiają się objawy takie jak: opadanie powieki, zwężenie źrenicy, zanik potliwości występujące tylko na jednej stronie twarzy. Jest to spowodowane guzem, który uszkadza nerw przebiegający w okolicach szyi.
-
Zespół żyły głównej górnej – jeśli pojawią się duszności, kaszel, zaczerwienienie skóry twarzy, zawroty głowy, ból, obrzęk twarzy, sinica – mogą to być objawy wskazujące na nowotwór i są groźne dla naszego życia. Powiększający się guz naciska na ścianę żyły i powoduje jej zamknięcie lub znaczne zmniejszenie światła.
Zdarza się, że u chorego nie wystąpią opisane wyżej symptomy, ponieważ dojdzie do przerzutów, które dadzą całkowicie inne objawy. Rak płuc najczęściej daje przerzuty do węzłów chłonnych, kości, wątroby i mózgu.
Diagnostyka raka płuc – jakie badania można wykonać
Zwykle jako pierwsze zlecane jest zrobienie zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej. RTG pomaga określić położenie guza w płucu. Jednak konieczne jest też ustalenie zaawansowania, więcej szczegółowych informacji przyniesie wykonanie tomografii komputerowej. Ważne jest ustalenie czy na węzłach chłonnych wystąpiły przerzuty. Do oceny węzłów wykorzystuje się tomografię emisyjną PET. Kiedy metody nie były rozwinięte, częstą praktyką było pobieranie wycinków, jednak był to inwazyjny sposób diagnozy.
W szczególnych przypadkach trzeba wykonać rezonans magnetyczny, ponieważ niektóre rodzaje guza naciekają na struktury układu nerwowego.