Prawidłowy puls i ciśnienie tętnicze – jak odczytywać wyniki i normy?
Pomiar pulsu i ciśnienia nie należą do skomplikowanych procedur i można je samodzielnie przeprowadzać w domu za pomocą prostych i tanich urządzeń. Dzięki temu możemy kontrolować swój stan zdrowia i wcześnie wykrywać ewentualne nieprawidłowości. Zobacz, jak odczytywać wyniki pomiaru i w jakich normach mieszczą się prawidłowy puls i ciśnienie.
Puls – pomiar i normy
Puls, fachowo zwany tętnem, to liczba skurczy mięśnia sercowego w ciągu minuty. Ponieważ skurcz serca wywołuje falisty ruch naczyń krwionośnych, tętno odczuwalne jest na tętnicach powierzchniowych (tętnicy promieniowej, szyjnej, ramiennej, skroniowej, udowej, podkolanowej czy grzbietowej stopy). (1)
Prawidłowy puls można zmierzyć, uciskając wybraną tętnicę opuszkami palców i licząc ilość wyczuwalnych ruchów („uderzeń”) w ciągu minuty. Wynik podaje się właśnie w liczbie uderzeń na minutę. Jeśli korzystamy z elektronicznych urządzeń mierzących puls, jednostka może być określana jako „BPM” (skrót od angielskiego określenia beats per minute – uderzenia na minutę) lub w polskich urządzeniach „/min” (czyli „na minutę”).
Powinniśmy mierzyć puls spoczynkowy (tętno spoczynkowe), czyli u osoby, która nie śpi, nie ma za sobą fizycznego wysiłku ani silnych emocji. Czynniki te mogą okresowo zmienić puls i zaburzyć wynik.
Normy prawidłowego tętna
Normy tętna są zmienne i wpływa na nie wiek, płeć, a przede wszystkim kondycja. Osoby wysportowane mają niższe tętno od osób o słabej kondycji. Prawidłowy puls u osób dorosłych mieści się w przedziale od 59 do 99 uderzeń na minutę. Warto jednak odnotować, że wielu kardiologów postuluje zmianę tych granic na 50-90 uderzeń na minutę. (2) U dzieci prawidłowy puls jest wyższy (69-129 uderzeń na minutę), a u sportowców niższy (nawet do 39 uderzeń).
Ciśnienie tętnicze – pomiar i normy
Ciśnienie tętnicze to siła, z jaką krew naciska na ściany największych tętnic (np. tętnicy ramiennej). Ponieważ serce pompuje krew, ciśnienie w organizmie ciągle się zmienia. Najwyższe jest w momencie skurczu serca, najniższe – w chwili jego rozkurczu. Dlatego możemy mówić o ciśnieniu skurczowym oraz ciśnieniu rozkurczowym. W praktyce przy badaniu mierzy się obie te wartości i diagnozuje na ich podstawie.
Pomiar ciśnienia tętniczego jest określany w milimetrach słupa rtęci (mm Hg). Czasem ciśnienie skurczowe określa się jak SYS (systole), a rozkurczowe jako DIA (diastole). Bywa też (jeśli do pomiaru używa się sfigmomanometru), że zapisuje się je jako „RR XXX / YY”, gdzie XXX przyjmuje wartość liczbową ciśnienia skurczowego, a YY – rozkurczowego.
U osób dorosłych prawidłowe ciśnienie krwi wynosi 120/80, czyli 120 mm Hg dla ciśnienia skurczowego i 80 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowego. (3)
- Fuster, Valentin; Wayne, Alexander R.; O’Rouke, Robert A. (2001). Hurst’s The Heart (10th International ed.). New York: McGraw-Hill.
- Spodick, D. H. (1993-08-15). „Survey of selected cardiologists for an operational definition of normal sinus heart rate”. The American Journal of Cardiology. 72 (5): 487–88.
- Williams B, Mancia G, Spiering W, Agabiti Rosei E, Azizi M, Burnier M, et al. (September 2018). „2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension”. European Heart Journal. 39 (33): 3021–3104