Posocznica brzmi dość obco, jednak kiedy usłyszymy wyraz sepsa, zaczynami się niepokoić. Co powinniśmy właściwie wiedzieć o tej chorobie? Kto jest najbardziej narażony na zakażenie nią i dlaczego?
Wielu lekarzy zauważa, że większość osób zarażonych sepsą nie zna tak naprawdę przebiegu choroby i czynników, które mogą ją wywołać. Okazuje się, że sepsa jest zazwyczaj odpowiedzią organizmu na infekcję i nie objawia możliwości do dalszego zarażania. Ponadto nie jest tak często występującą chorobą jak donoszą o tym media.
Historia posocznicy
Chociaż historią sepsy interesował się już sam Hipokrates, nadal jest ona chorobą nie końca przez nas znaną. Wielu lekarzy uznaje ją jako wyzwanie. Okazuje się, że dopiero przeprowadzone stosunkowo niedawno badania, dostarczyły specjalistom nowych informacji na jej temat. Mimo tego nadal nie jesteśmy w stanie stwierdzić, w jaki sposób w organizmie, który nie przejawia wyraźnych objawów choroby w ciągu kilkunastu godzin, może dojść do stanu zagrażającemu życiu.
Sepsa była często określana mianem epidemii, która przecież kojarzy się z ogromną ilością zachorowań. Warto jednak wiedzieć, że lekarze określają tym pojęciem chorobę zakaźną, która występuje na danym terenie u większej ilości osób, niż odnotowana to w poprzednich latach.
Przyczyny występowania posocznicy
Do czynienia z posocznicą mamy w wypadku, kiedy nasz układ odpornościowy nie jest w stanie poradzić sobie z konkretną infekcją bakteryjną, wirusową lub grzybiczą. Mamy wtedy do czynienia z osłabieniem bariery odporności przez co dochodzi do zakażenia sepsą. Cały proces zaczyna się od podwyższenia stężenie cytokin we krwi – są one mediatorami zapalenia. Powoduje to gwałtowny wzrost lub spadek temperatury ciała. Cytokiny oddziaływuja także na naczynia krwionośne, w związku z tym możemy mieć do czynienia z mikro zakrzepami. Mechanizmy rozpuszczające skrzepy przestają działać na optymalnym poziomie, więc dochodzi do przepuszczania osocza do tkanek, w związku z czym komórki nie dostają odpowiedniej ilości tlenu i obumierają. Powoduje to problemy z nerkami, a nawet utratę świadomości. Z każdą chwilą kolejne narządy odmawiają współpracy, to z kolei prowadzi do nieodwracalnych w skutkach wstrząsów.
Objawy posocznicy
Do najczęstszych objawów związanych z zakażeniem posocznicą należą:
- Podwyższona lub znacznie obniżona temperatura ciała
- Przyspieszony oddech
- Przyspieszone tętno
- Ogólne osłabienie organizmu
- Rozbicie
Kontakt z lekarzem jest szczególnie zalecany, kiedy objawy występują po zabiegu operacyjnym, wyrywaniu zęba czy podczas ogólnego osłabienia organizmu związanego z infekcją. Aby uchronić się przed sepsą, można skonsultować się z lekarzem w celu zaszczepienia się przeciw pneumokokom oraz meningokokom. Niemowlętom do pierwszego roku życia poleca się podanie dwóch dawek szczepionki, dzieciom i dorosłym podaje się jedną dawkę. NFZ nie włączyło jeszcze tych szczepionek do refundacji, więc trzeba zapłacić za nie z własnego portfela. Koszt waha się między 100 a 120 zł za ampułkę.
Czy sepsą można się zarazić?
Sepsa sama w sobie nie jest zaraźliwa, ale z kolei grzyby, bakterie i wirusy, które ją powodują – tak. Zaliczamy do nich:
- Wirusy – te, które wywołują gorączkę krwotoczną.
- Grzyby – Candida albicans
- Bakterie – gronkowce, paciorkowce, pneumokoki, bakterie E coli.
Warto jednak zdawać sobie sprawę z tego, że ryzyko występowania sepsy dotyka każdego. Największe ryzyko obejmuje dzieci, osoby starsze i osoby z obniżonym funkcjonowaniem układu immunologicznego. Zakażenie sepsą może wystąpić także u osób, u których są wykonywane inwazyjne zabiegi. W przypadku zakażenia należy niezwłocznie udać się do lekarza i rozpocząć leczenie w szpitalu.
Diagnostyka posocznicy
Do stycznia ubiegłego roku diagnostyka posocznicy była możliwa jedynie w odpowiednio wyposażonych gabinetach laboratoryjnych dużych szpitali. Ostatnio jednak sprowadzono do Polski urządzenie o nazwie Labgeo IB-10. Pozwala ono na badanie prokalcytoniny, która jest określana czułym markerem posocznicy. Badanie polega na pobraniu krwi, a jego wyniki można odczytać już po 20 minutach. Od tego czasu badania na obecność sepsy można wykonywać w każdym gabinecie lekarskim, szpitalu, izbie przyjęć, laboratorium, a nawet karetce pogotowia. Testy są uważane za wiarygodne przez lekarzy, zostały potwierdzone wieloma badaniami klinicznymi.
Leczenie posocznicy
Jak najszybciej po zaobserwowaniu pierwszych objawów, które mogą oznaczać posocznicę, należy zrobić badania i w razie pozytywnego wyniku niezwłocznie podać antybiotyków, płynów oraz leków o działaniu przeciwzakrzepowy. Niezwykle ważne jest zrobienie posiewu krwi, który ma celu wykazać, co spowodowało wystąpienie zakażenia sepsą. Należy wykonać także badania, które pozwolą ustalić pierwotną przyczynę zakażenia. Niestety w około 30% przypadków posocznicy nie udaje się odkryć drobnoustroju, który wywołał sepsę. Wtedy lekarze decydują się na jak najszybsze podanie antybiotyków charakteryzujących się szerokim spektrum działania. Statystki wykazują, że trzech na dziesięciu chorujących na sepsę nie przeżywa miesiąca.