Podwyższone stężenie cholesterolu w surowicy krwi – co to oznacza?

Podwyższone stężenie cholesterolu we krwi to częsty problem zdrowotny, który w większości przypadków nie daje żadnych objawów. Cholesterol jest składnikiem ważnym dla organizmu, ale nadmiar frakcji LDL – czyli „złej” – jest szkodliwy dla zdrowia i może prowadzić do rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego.

Lipidogram – proste badanie określające poziom cholesterolu we krwi

Wielu osobom wydaje się, że jeśli są młode, szczupłe lub aktywne fizycznie, to hipercholesterolemia, czyli podwyższony poziom cholesterolu we krwi, ich nie dotyczy. To błąd! Według statystyk problem ten dotyka ponad 60% dorosłej populacji naszego kraju¹. Dlatego wszyscy – niezależnie od wieku, samopoczucia i stanu zdrowia – powinniśmy regularnie wykonywać badania krwi, a wśród nich lipidogram.

Lipidogram to proste badanie określające stężenie cholesterolu całkowitego, LDL-C (czyli „złego” cholesterolu), HDL-C („dobrego”) i trójglicerydów w surowicy krwi. Można zrobić je w każdym ambulatorium czy przychodni – trwa zaledwie moment, tyle ile potrzeba, by pobrać próbkę krwi ze zgięcia łokciowego. Wyniki otrzymuje się najczęściej jeszcze tego samego dnia.

Podwyższony cholesterol, czyli jaki? Normy cholesterolu w Polsce

Normy cholesterolu, które stosowane są w Polsce, są opracowane przez Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC). Za prawidłowy wynik cholesterolu całkowitego w prewencji pierwotnej, czyli u osób bez chorób serca, uznaje się wartość poniżej 190 mg/dl. Dla cholesterolu frakcji LDL, czyli „złego” cholesterolu, norma w prewencji pierwotnej wynosi do 115 mg/dl², przy czym warto utrzymywać jak najniższe jego wartości. Każdy wynik powinien być jednak indywidualnie zinterpretowany przez lekarza, który spojrzy na niego przez pryzmat ogólnego stanu zdrowia, przebytych chorób czy ryzyka sercowo-naczyniowego. Dopiero on wystawi diagnozę i – jeśli będzie taka konieczność – zaproponuje dalsze działania.

Warto zaznaczyć, że cholesterol jest substancją niezbędną dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ale jednocześnie jego nadmiar może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Pierwszym etapem jest powstawanie blaszki miażdżycowej, która zwęża światło tętnicy. W konsekwencji pojawiają się choroby układu sercowo-naczyniowego. np. zawał serca czy udar mózgu Dlatego ważne jest utrzymywanie cholesterolu na odpowiednim poziomie, a niezbędne do tego są zdrowy styl życia i odpowiednia dieta.

Zdrowa dieta bogata w stanole roślinne

Dieta bogata w stanole roślinne może przyczynić się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi. Według badań dzienna dawka tych składników aktywnych powinna wynosić od 1,5 do 2,4 g, aby skutecznie działać³. Związki te występują w strączkach, olejach roślinnych, orzechach, pestkach, niektórych warzywach i owocach. Stanowią świetny dodatek do zdrowej, zbilansowanej diety, zwłaszcza dla osób z podwyższonym poziomem cholesterolu, a ich regularne spożywanie może przyczynić się do redukcji stężenia cholesterolu, a co za tym idzie, ograniczyć ryzyko wystąpienia miażdżycy i zawału serca.

Zawartość stanoli w żywności jest jednak zbyt mała, by dawać skutek w postaci redukcji stężenia cholesterolu.  Dlatego na rynku pojawiła się żywność funkcjonalna, czyli produkty dodatkowo wzbogacone w stanole roślinne. Szeroko dostępne w sklepach spożywczych są margaryny oraz napoje jogurtowe marki Benecol. Zawarte w nich estry stanoli sprawiają, że poziom frakcji LDL może obniżyć się o 7-10% już w ciągu 2-3 tygodni*.

* Udowodniono, że estry stanoli roślinnych obniżają stężenie cholesterolu. Wysokie stężenie cholesterolu jest czynnikiem ryzyka rozwoju choroby wieńcowej serca.

¹ Wojakowski W., Hrycek E. Hipercholesterolemia. Online: https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/88295,hipercholesterolemia. Dostęp: 29.03.2023.

² Kopeć G. Wysoki poziom cholesterolu – kiedy należy przyjmować leki? Online: https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/60580,wysoki-poziom-cholesterolu-kiedy-nalezy-przyjmowac-leki. Dostęp: 29.03.2023.

³ European Food Safety Authority. „Blood cholesterol reduction health claims on phytosterols can now be judged against EFSA new scientific advice. Online: https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can. Dostęp: 29.03.2023.