Czym jest nużeniec ludzki?
Nużeniec ludzki to pasożyt należący do grupy roztoczy. Bytuje na skórze i wywołuje objawy dermatologiczne. Nie jest widoczny gołym okiem. Żyje w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych twarzy i rzęs i wywołuje w nich stany zapalne. Najczęściej borykają się z nim osoby po 40. roku życia. Dzieci nie są atakowane często, a jeśli już to pierwsze objawy obserwowane są w okresie dojrzewania. Nużeniec ma kształt walca zakończonego 4 parami nóżek, zatem jest pajęczakiem.
Nużyca i jej przyczyny
Sama obecność nużeńca nie wywołuje choroby. Choroba, zwana nużycą, zaczyna się w momencie, gdy liczba pasożytów jest zbyt wysoka oraz jeśli wydostają się one poza środowisko swojego bytowania czyli mieszki włosowe i gruczoły łojowe. Najbardziej narażeni na nużeńca są ludzie, którzy mają cerę łojotokową lub mieszaną. Taki stan skóry sprzyja pasożytowaniu nużeńca. Ciężko jednak jednoznacznie określić, czy nużeniec jest przyczyną stan zapalnych skóry czy odwrotnie. Do przyczyn zachorowania na nużycę należą:
- Bezpośredni kontakt z osobą zarażoną,
- Używanie wspólnych przedmiotów osobistych z osobą chorą,
- Używanie rzeczy z secondhandu, np. ubrań, butów,
- Przebywanie w szpitalu,
- Zabiegi w gabinetach kosmetycznych i fryzjerskich,
- Pobyt w hotelu.
Objawy nużycy
Pasożytnicze działanie nużeńców powoduje zmiany skórne o charakterze rumienia, łuszczenia, stanu zapalnego skóry wokół ust, grudek i krostek przypominających trądzik zwyczajny, trądzik różowaty oraz szorstkość skóry. Zdarza się, że osoba, na której pasożytują nużeńce traci włosy, czemu towarzyszy swędzenie i pieczenie skóry. Łysienie czasem mylone jest z łysieniem plackowatym, a swędzenie powiek z zapaleniem spojówek.
Ogólnie objawy nużycy są następujące:
- Stan zapalny wokół ust,
- Dolegliwości skórne: rumień, wypryski, grudki, krostki ropne, trądzik,
- Wągry, zaskórniki,
- Zapalenie spojówek,
- Zespół suchego oka,
- Jęczmień,
- Pieczenie, kłucie i piasek w oczach,
- Złogi na brzegach powiek i rzęs,
- Wypadanie rzęs i włosów.
Nużeniec u dzieci
Nużeniec nie atakuje dzieci zbyt często ze względu na ich stosunkowo wyższa odporność niż u ludzi starszych. Organizmy dzieci radzą sobie z zewnętrznymi pasożytami, a dodatkowa, przesadna opieka rodzicielska nad dziećmi pod kątem ich higieny jest kolejnym czynnikiem chroniącym dzieci przed bytowaniem pasożytów. Ciało dziecka nie jest mocno owłosione, a gruczoły potowe nie a ż tak aktywne jak u dorosłych. Dzięki temu zmniejsza się powierzchnia potencjalnego bytowania pasożyta. Jeśli jednak zdarzy się, że dziecko zachoruje na pasożyta, pierwsze objawy ujawniają się dopiero w okresie dojrzewania. Spowodowane jest to zwiększoną aktywnością gruczołów łojowych i potowych oraz pojawiającym się owłosieniem i zarostem. Zaniedbania odnośnie higieny i pielęgnacji skóry są czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na nużycę.
Kogo atakuje nużyca?
Nużyca, inaczej zwana demodekozą najczęściej atakuje osoby miedzy 30 a 60 rokiem życia. Najrzadziej atakowane chorobą są dzieci dzięki większej odporności Wraz z wiekiem rośnie odsetek zachorowań na demodekozę. Ponad 70% osób powyżej 70 roku życia zapada na chorobę. Jednak tylko u niewielkiego odsetka nużyca ujawnia się i powoduje symptomy. . Jaja nużeńca rozprzestrzeniają się razem z kurzem. Dlatego dodatkową grupą narażoną na nużycę są alergicy oraz osoby z osłabioną odpornością. Największym czynnikiem chorobotwórczym jest jednak skóra tłusta i łojotokowa lub mieszana.
Leczenie nużycy
Leczenie nużycy polega na leczeniu objawowym, tzn. usuwaniu symptomów. U części osób między 30. a 60. rokiem życia nużeniec powraca okresowo wraz ze stanami zapalnymi, zwłaszcza skóry łojotokowej, tłustej i mieszanej.
Leczenie rozpoczyna się od diagnozy na podstawie mikroskopowego badania chorego naskórka. Analizie poddaje się również próbki rzęs i brwi. Nie ma skutecznej terapii, która na dobre rozprawi się z chorobą. Leczenie polega na stosowaniu maści, kremów i innych preparatów, łagodzących stan zapalny i świąd przepisanych przez lekarza. Dodatkowo oczyszcza się chore miejsca celem złagodzenia stanu zapalnego. Polega to między innymi na używaniu jednorazowych ręczników. Pełne leczenie z nużeńca nierzadko trwa do kilku miesięcy.
Jak ustrzec się nużycy?
Nużyca to choroba zakaźna. Ustrzec się jej można poprzez odpowiednią higienę. Do zarażenia nużeńcem dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z chora osobą. Dodatkowo wzrost ryzyka zarażenia następuje poprzez używanie wspólnych przedmiotów osobistych takich jak szczotki do włosów, grzebienie, ręczniki, pościel czy ubrania.