Zatrucie niejadalnymi lub trującymi grzybami to problemy przede wszystkim z okresu późnego lata do wczesnej jesieni, kiedy to większość polaków rusza na grzybobrania. Często biorą w tym udział osoby niedoświadczone, lub takie, które pragną tylko znaleźć „popularne” lub „łatwe do rozpoznania” grzyby. Jest to powodem wielu zatruć, a w najgorszym przypadku trwałej śpiączki lub nawet śmierci, dlatego zanim udamy się na grzybobranie należy dokładnie przestudiować atlas grzybów i nigdy nie zbierać grzyba, którego nie jesteśmy pewni.
Muchomor sromotnikowy – po czym rozpoznać
Doświadczeni grzybiarze mówią, że nie sposób pomylić muchomora sromotnikowego, jednak wszystkie media ostrzegają. Kto ma racje? Media, ponieważ nie należy zbierać grzybów, których się nie zna. Dopóki nie obeznaliśmy się z grzybami i nie zdobyliśmy w tym doświadczenia możemy łatwo pomylić czubajkę kanię z muchomorem sromotnikowym, chociaż częstszą pomyłką jest pomylenie muchomora sromotnikowego z gąską.
Cechy muchomora sromotnikowego
-
Kolor: muchomor sromotnikowy jest w kolorach od kredowo białego, po żółtawo – biały, szarawo – biały, zielono – biały lub nawet zielono – szarawy przez co bywa mylony z gąską.
-
Rozmiar: rozmiar muchomora sromotnikowego to jedna z najważniejszych wskazówek do rozpoznania go, jest znacznie mniejszy niż kania, kapelusz ma rozpiętość od 5 do 15 centymetrów, tak samo w przypadku trzonu, przeważnie występuje jako grzyb nieduży.
-
Spód kapelusza: pokryty jest blaszkami, najwięcej grzybów o spodzie blaszkowym jest trujących, dlatego warto ich po prostu unikać.
-
Miąższ: jest biały, nie zmienia koloru po uszkodzeniu czy przekrojeniu, nie puszcza też soku jak mają w zwyczaju niektóre grzyby.
-
Smak: uwaga! Smak sromotnika jest bardzo przyjemny i określany jako smaczny, jednak nawet polizanie grzyba może powodować ciężkie zatrucie!
Zatrucie grzybami leśnymi
Takie zatrucie najczęściej powoduje problemy z układem trawienia, to znaczy silne biegunki, wymioty, nudności. Na drugim miejscu są problemy natury neurologicznej czyli zaburzenia widzenia, senność, czy problemy z koncentracją lub nawet halucynacje. Jednak wywoływane są przez toksyny, które jak w przypadku muchomora powodują poważne uszkodzenia całego organizmu, nieleczone prowadzą do zgonu. Objawy zatruciem możemy podzielić na dwa podstawowe okresy,w których się pojawiają. Są to:
Krótki okres utajenia
Krótki okres utajenia charakteryzuje się pojawieniem się objawów między 4 a 8 godzinami od spożycia trującego grzyba. Są to również najczęściej słabo trujące grzyby, których toksyna przede wszystkim podrażnia układ pokarmowy zmuszając do częstych wymiotów, wodnistej biegunki i nudności. W takim wypadku należy udać się do szpitala na płukanie żołądka i podanie najczęściej węgla aktywnego wraz z uzupełnianiem elektrolitów. Jest bardzo ważne, aby udać się do lekarza wraz z próbką jedzonych grzybów, aby lekarz wiedział, co dokładnie dzieje się z naszym organizmem.
Długi okres utajenia
Długi okres to taki, kiedy objawy pojawiają się od 6-8 do 12-24 godzin od spożycia grzyba. Oznacza to, że toksyna musi zostać wyłapana dopiero przez wątrobę, co często oznacza poważne uszkodzenie jej prowadzące nawet do martwicy. Najczęściej grzyby o długim okresie utajenia to te, które trują najbardziej, a ich toksyna często jest mordercza dla człowieka. Do tej grupy zaliczany jest między innymi zasłonak, ale również muchomor sromotnikowy, które często powodują zgon. Są również grzyby, których nie połączymy z objawami zatrucia – dają one objawy dopiero po uszkodzeniu organu na przykład nerek czyli czasem nawet 2 miesiące od zjedzenia felernego grzyba.
Objawy zatrucia muchomorem sromotnikowym – przebieg zatrucia
Przebieg zatruciem muchomorem jest dosyć charakterystyczny. Większość grzybów daje objawy i dopóki nie udamy się do lekarza, objawy nie mijają. Niestety muchomor sromotnikowy może sugerować złudną poprawę stanu przez co część zatrutych rezygnuje z udania się do lekarza. Typowe zatrucie możemy podzielić na 5 faz, jednak należy pamiętać, że jeżeli, któraś z faz się nie pojawiła nie oznacza to, że zatruliśmy się innym grzybem i pomimo to należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza!
-
Zatrucie – pierwszymi objawami jest zatrucie, któremu towarzyszą wymioty, wodnista biegunka, nudności, zawroty głowy, są one bardzo silne i nieprzyjemne, występują od 6 do 24 godzin od spożycia grzyba
-
Pozorna poprawa – po kilku godzinnych problemach żołądkowych następuje chwila spokoju, która często odbierana jest jako poprawa. Niestety nie oznacza to poprawy, a dalsze uszkadzanie organizmu przez toksynę.
-
Ponowne pogorszenie – towarzyszą mu nie tylko objawy zatrucia, ale często też niewydolność wątroby, które stopniowo postępuje doprowadzając do martwicy organu. Konieczna jest hospitalizacja!
-
Martwica wątroby i czasem również niewydolność nerek – prowadzi to do żółtaczki i wielu niebezpiecznych powikłań.
-
Zgon.
Rozpoznanie zatrucia muchomorem
Rozpoznania dokonuje lekarz, jednak na etapie zatrucia rozpoznanie jest niezbędne przez pacjenta. Jeżeli w ciągu ostatniego tygodnia jedliśmy grzyby i nawet jeżeli jesteśmy pewni jedzonych grzybów, to pod żadnym pozorem nie należy eliminować możliwości zatrucia grzybem! Jeżeli występują objawy ostrego zatrucia pokarmowego i w ciągu tygodnia jedliśmy grzyby warto natychmiast udać się do lekarza! Warto mieć ze sobą resztki potrawy, a jeżeli nie, to niestety wymiocin, aby w warunkach laboratoryjnych można było sprawdzić, jakie toksyny są zawarte w resztkach.
Leczenie zatrucia – pierwsza pomoc i hospitalizacja
Najważniejsza jest szybka reakcja i przełamania efektu wyparcia. Jeżeli zostały zjedzone jakiekolwiek grzyby i występuje zatrucie najważniejszym momentem jest jak najszybsze udanie się do lekarza lub do szpitala po pomoc. Szybkie podanie węgla aktywowanego, zrobienia płukania żołądka może uratować życie i organy pacjenta!
Jak się leczy zatrucie
Jedyną możliwością leczenia jest podanie węgla aktywowanego, uzupełnianie elektrolitów i płynów, a w przypadku krwotoków podawanie czynników krzepliwości oraz transfuzja krwi. Jeżeli mimo to zatrucie postępuje często niezbędny jest przeszczep wątroby, jednak dopiero po ustaniu zatrucia, aby nowa wątroba nie została również uszkodzona. Często w końcowej fazie potrzebna jest również dializa, jeżeli zatruty zbyt późno został zdiagnozowany niezbędne są dializy do końca życia. Dlatego tak ważne jest udanie się do szpitala, gdyż tylko na początku można szybko zahamować objawy zatrucia.
Jak uniknąć zatrucia muchomorem
Jest to dosyć proste, jednak czasem ciężko się powstrzymać. Mianowicie należy nigdy nie zbierać i nie jeść grzybów, które wyglądają podejrzanie i których nie jesteśmy pewni. Jeżeli rzadko chodzimy na grzyby, a mamy ochotę chociażby na tak popularne kurki warto spytać doświadczonego grzybiarza czy dobre grzyby zebraliśmy lub udać się do ośrodków sanitarno-epidemiologicznych lub skupu grzybów i miejsc, gdzie specjalista potwierdzi czy to dany grzyb. Są jednak grzyby, których nie warto zbierać, gdyż ryzyko pomyłki jest zbyt duże i wtedy łatwo o zatrucie.