Kaszel suchy – jakim chorobom towarzyszy i jak go skutecznie leczyć?
Kaszel służy jako mechanizm do oczyszczania dróg oddechowych. Jest odruchem obronnym i występującym przy wielu różnych chorobach, głównie przy schorzeniach układu oddechowego. W większości przypadków kaszel suchy pojawia się przy wirusowych zakażeniach dróg oddechowych. Początkom infekcji towarzyszy uporczywy suchy kaszel, by później zmienić się w kaszel mokry i trudny do odkrztuszania http://conakaszel.pl/kaszel-suchy/.
Przyczyną kaszlu suchego może być też astma, choroba refluksowa czy niewydolność serca. Suchy kaszel występuje również u palaczy i osób przyjmujących inhibitory ACE. Taki rodzaj kaszlu pojawia się również np. na tle nerwowym (mówi się wtedy o kaszlu o podłożu nieorganicznym).
Kaszel suchy, czyli nieproduktywny bywa bardzo uciążliwy, a w niektórych przypadkach nawet niebezpieczny. Uporczywy kaszel bez odkrztuszania należy tłumić odpowiednimi lekami przeciwkaszlowymi, czy to działającymi ośrodkowo, czy obwodowo. Jaki syrop na suchy kaszel należy stosować? Do leków hamujących ośrodek kaszlu zalicza się farmaceutyki opioidowe (np. kodeinę, desktrometorfan) i nieopioidowe (np. butamirat, lewodropropizynę). Kodeina oraz desktrometorfan działają ośrodkowo, hamując ośrodek kaszlu w rdzeniu przedłużonym. Ze względu na silne działanie prowadzące nawet do uzależnienia od leku, zaleca się stosowanie syropów opioidowych do tłumienia odruchu kaszlowego jedynie przez krótki czas. Takie leki można podawać dorosłym i dzieciom powyżej 12. r.ż.
W leczeniu suchego i męczącego kaszlu, a także do hamowania odruchu kaszlowego np. po operacjach stosuje się zazwyczaj lek przeciwkaszlowy zawierający butamirat. Dobry syrop na suchy kaszel skutecznie zapobiega suchemu kaszlowi, nie wywołując jednocześnie nieprzyjemnych skutków ubocznych takich jak wymioty, nudności czy zaparcia.
Leki przeciwkaszlowe podaje się jedynie przy bardzo uciążliwym kaszlu uniemożliwiającym spokojny sen i normalne funkcjonowanie. W początkowej fazie infekcji wirusowej przy napadach kaszlu warto zastosować też inhalacje nawilżające górne drogi oddechowe.
Kaszel mokry – przy jakich chorobach występuje i jak go leczyć?
Produktywny kaszel z odkrztuszaniem jest dla organizmu korzystny, ponieważ oczyszcza drogi oddechowe z zalegającej w nich wydzieliny http://conakaszel.pl/syrop-na-kaszel/. Do przyczyn kaszlu mokrego zalicza się zakażenie zatok przynosowych, oskrzeli lub płuc. Duże ilości odkrztuszanej plwociny mogą świadczyć o rozstrzeniu oskrzeli, a przezroczysta i lepka wydzielina to objaw charakterystyczny dla astmy. Kaszel mokry, zwłaszcza przewlekły przypisuje się rakowi płuc, gruźlicy, bakteryjnemu zapaleniu płuc, grzybicy dróg oddechowych czy mukowiscydozie.
Skuteczne leczenie kaszlu rozpoczyna się od dobrego rozpoznania. Przy kaszlu mokrym nie stosuje się leków przeciwkaszlowych. Powstrzymanie odruchu kaszlowego uniemożliwia odkrztuszanie wydzieliny, a to z kolei prowadzi do jej zalegania w drogach oddechowych i zakażeń bakteryjnych. Kaszel produktywny wymaga zastosowania leków wspomagających usuwanie plwociny, czyli środków wykrztuśnych i rozrzedzających wydzielinę (leków mukolitycznych).
W infekcjach z kaszlem mokrym zaleca się również inhalacje z roztworem soli fizjologicznej oraz nawilżanie powietrza w pomieszczeniach, w których przebywa chory. Dzieci, u których odruch kaszlowy nie jest jeszcze tak intensywny jak u dorosłych, warto oklepywać kilka razy w ciągu dnia. Dzięki temu zwiększy się efektywność kaszlu, a dziecko skuteczniej będzie pozbywało się wydzieliny.
Leki wykrztuśne ułatwiające usuwanie plwociny z dróg oddechowych to leki sekretolityczne wydzielające płynny śluz w oskrzelach oraz leki mukolityczne upłynniające wydzielinę oskrzelową i zmniejszające lepkość śluzu.
Przy kaszlu mokrym, głównie w chorobach o łagodnym przebiegu, stosuje się również leki pochodzenia roślinnego. Syrop z dziewanny, babki lancetowatej czy wyciąg z ziela tymianku wykazują działanie upłynniające gęstą i zalegającą wydzielinę, zwiększają wydzielanie śluzu z oskrzeli oraz działają wykrztuśnie. Fitoterapię (leczenie roślinne) poleca się jako uzupełnienie leczenia klasycznymi preparatami. Syropy roślinne stosuje się też na kaszel dla dziecka.
Kaszel przewlekły – o czym może świadczyć i jak go leczyć?
Kaszel przewlekły http://conakaszel.pl/przewlekly-kaszel/ utrzymujący się u dorosłych powyżej 8 tygodni zawsze wymaga konsultacji lekarskiej. U niektórych pacjentów występuje ciężka postać kaszlu przewlekłego, który dodatkowo powoduje bóle głowy, nietrzymanie moczu, omdlenia. Może też prowadzić do wycofania z życia społecznego i wystąpienia nerwicy oraz depresji. Kaszel przewlekły towarzyszy chorobom układu oddechowego, ale także innym schorzeniom. U pacjenta cierpiącego na ten rodzaj kaszlu lekarz powinien przeprowadzić szczegółowy wywiad oraz zlecić dokładne badania (jeśli przyczyny kaszlu nie udaje się ustalić w badaniu fizykalnym).
Osoby niepalące oraz nieprzyjmujące inhibitorów ACE cierpią na kaszel przewlekły najczęściej (w 90% przypadków) z powodu astmy oskrzelowej, choroby refluksowej przełyku (GERD) oraz zespołu ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła (PNDS – post nasal drip syndrome). Kaszel przewlekły może pojawić się też przy niewydolności serca i zatorowości płucnej, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc, nowotworach płuc, chorobach tarczycy czy chorobach tkanki łącznej. Kaszel trwający dłużej niż 8 tygodni może występować też u pacjentów dializowanych, chorych na gruźlicę czy cierpiących na choroby śródmiąższowe płuc. Wśród innych przyczyn tego rodzaju kaszlu wymienia się również choroby zapalne przewodu pokarmowego, schorzenia laryngologiczne i guzy śródpiersia.
Kaszel to jedynie objaw choroby czy podrażnienia górnych dróg oddechowych. Żeby powstrzymać uporczywy kaszel, trzeba znaleźć jego przyczynę i rozpocząć leczenie choroby, która zaatakowała organizm. W przypadku astmy oskrzelowej pacjent przyjmuje wziewne glikokortykosteroidy, przy chorobie refluksowej – inhibitory pompy protonowej, a przy zespole ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła – leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy donosowe i leki zmniejszające przekrwienie błony śluzowej.
Kaszel świadczy o chorobie toczącej się w organizmie lub podrażnieniu dróg oddechowych. Nie należy go lekceważyć, a przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku, należy skonsultować rodzaj kaszlu z lekarzem. Szczególnie niepokojący może być przewlekły suchy kaszel, który pojawia się jako jedyny objaw.
Źródła:
- https://lekwpolsce.pl/download.php?dokid=547877cf85dee
- http://fpn.sum.edu.pl/archiwum/publikacje/2007/publikacja4_nr1_2007.pdf
- https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/010/953/original/Strony_od_MpD_2011_05-15.pdf?1468411447
- https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/objawy/70135,kaszel
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.16.
- http://alergia.org.pl/wp-content/uploads/2017/08/Kaszel-w-praktyce-klinicznej-%E2%80%93-cz%C4%99%C5%9B%C4%87-II-kaszel-przewlek%C5%82y.pdf