Jaskółcze ziele znane jest również pod nazwami glistnik, złotnik, żółtnik, celidonia, cyndalia czy glistownik. Jej łacińska nazwa to Chelidonium Majus. Nazwa ta pochodzi od greckiego słowa Chelidon – jaskółka. Roślina ta ma długą tradycję zastosowań leczniczych, sięgającą starożytności. W starych książkach możemy znaleźć go pod nazwa łaska Pana Boga, ziele Marii, Boży dar czy krwawe ziele. W Polsce roślina ta często uznawana jest za chwast. Jaskółcze ziele to roślina należąca do bylin z rodziny makowatych o niewielkiej wysokości, posiadająca delikatne, żółte kwiaty. Jej łodyga jest okrągła na przekroju, z wewnątrz pusta i przeważnie zapadnięta. Sok o pomarańczowo-żółtej barwie wypływający z przełamanej łodygi, uważany jest za trujący lecz posiada on także właściwości zdrowotne. Przy zerwaniu trzeba być ostrożnym, ponieważ możemy się nim ubrudzić. Organy nadziemne jaskółczego ziela dobrze znoszą mrozy, co zawdzięczają glikogenowi. Roślina nieprzyjemnie pachnie i ma szczypiący, gorzki smak. Ze względów na jego silne działanie zaleca się szczególną ostrożność przy jego spożywaniu.
Występowanie i rozwój
Roślina ta kwitnie od maja aż do jesieni. Spotkać ją możemy w całej Europie. Rozpowszechniona jest na terenach klimatu umiarkowanego w Eurazji. W Polsce jest ona bardzo pospolita na całym obszarze. Rośnie w ogrodach, rowach czy nieużytkach rolnych. Bardzo chętnie pojawia się także przy murach, płotach i osypiskach. Jest to roślina mało wymagająca, którą spotkać możemy również przy drogach, nad brzegiem rzeki, w lasach i parkach. Preferuje miejsca zacienione na glebach żyznych i próchnicznych. Kwiaty glistnika są samopylne, chociaż potrafi on się także rozmnażać wegetatywnie. Nasiona czasami są roznoszone przez mrówki. Rozpoczynają kiełkowanie w zależności od warunków pogodowych po 20-60 dniach. Ziele należy zbierać w okresie wiosenno letnim i suszyć w temperaturze około 60 stopni. Przechowywać go należy w szczelnym zamknięciu chroniąc przed wilgocią.
Właściwości glistnika
Glistnik stosowany jest od dawna w ziołolecznictwie europejskim i chińskim. Do celów leczniczych zbiera się ziele i korzeń. Glistnik zawiera w sobie około 20 alkaloidów. Najpopularniejsze z nich to chelidonina, sangwinaryna, allokryptopina i sangwinaryna. Ponadto jaskółcze ziele jest źródłem substancji bioaktywnych, do której można zaliczyć barwniki, karotenoidy (karoten), składniki mineralne czy kwasy organiczne. Posiada on wiele właściwości pomagających przy:
- kolkach wątrobowych i bólach menstruacyjnych
- odklejaniu się siatkówki oka
- oczyszczeniu krwi i wątroby
- schorzeniach skórnych
- zwalczaniu kaszlu
- żółtaczce
- obniżeniu ciśnienia krwi
- niszczeniu guzów nowotworowych
Nalewka glistnik i inne produkty oparte na glistniku – TUTAJ
Zioło to działa również przeciwalergicznie. Jest też świetnym przeciwutleniaczem. Nieprawidłowo dawkowane może wywołać podrażnienie przewodu pokarmowego, biegunkę, ogólne zatrucie, nudności i wymioty. W sklepie mamy możliwość zakupienia preparatów zawierających jaskółcze ziele. Glistnik usuwa z organizmu toksyny, wzmacnia i uodparnia. Stosuje się go także do znieczulenia miejscowego. Wyciąg z jaskółczego ziela pomaga osobom, które przeszły operację usunięcia pęcherzyka żółciowego. Wpływa pozytywnie również na przemianę materii. Leczy także grzybice stóp, brodawki, odciski na stopach, liszaj, egzemę, polipowatość jelita grubego, a dym ze spalonej rośliny ma właściwości owadobójcze. Jest polecana aby używać ją razem z pędami czarnego dzikiego bzu i pokrzywą w przypadku białaczki. Badano również jego wpływ na skuteczność zwalczania wirusa HIV.
Stosowanie
Spożywając jaskółcze ziele trzeba pamiętać przede wszystkim o tym by były to dawki nie za duże, ponieważ ma ono właściwości silnie trujące, które zamiast nam pomóc mogą zaszkodzić. Leczenie poważniejszych chorób tą rośliną może być prowadzone wyłącznie pod okiem lekarza. Toksyczne działanie mają alkaloidy izochinolinowe. W ostrych przypadkach zatrucia pojawiają się zawroty, zaburzenia świadomości czy spadek ciśnienia tętniczego. Zarejestrowano kilka przypadków śmiertelnych, przez zatrucie jaskółczym zielem. Były to głównie dzieci. Aby zapobiec takim sytuacjom należy jak najszybciej podać białko jajka kurzego bądź chude mleko oraz wykonać płukanie żołądka. Aby nie przedawkować zalecanej dawki, wynoszącej 30 mg alkaloidów glistnika trzeba używać ok 4-5 gram jego liści. Leki z glistnikiem nie mogą być stosowanie przy cierpieniu na jaskrę, w chorobie wrzodowej, ostrych nieżytach przewodu pokarmowego czy podczas ciąży.