Hydroksyzyna – lek o działaniu uspokajającym. Wskazania, dawkowanie i skutki uboczne.
Czym jest hydroksyzyna?
Hydroksyzyna jest lekiem uspokajającym i przeciwlękowym. To organiczna pochodna piperazyny. Hydroksyzyna działa w organizmie hamując aktywność ośrodków w warstwie podkorowej OUN. Nie hamuje ona jednak czynności kory mózgowej. Jakkolwiek, po zażyciu leku spada stan napięcia wewnętrznego oraz objawy kondycji psychicznej czyli: niepokój, napięcie lękowe i napięcie mięśniowe. Hydroksyzyna działa przeciwhistaminowo. Poza tym ma działanie przeciwbólowe i przeciwwymiotne. Ma skłonność do szybkiego wchłaniania się przewodu pokarmowego a swoje działanie rozpoczyna już po ok. 15–30 min od zażycia leku. Aż 80% leku jest dostępne w postaci biologicznej, przy czym czas połowicznego rozkładu wynosi ok. 2 h. Jak dochodzi do pojawienia się uczucia spokoju? Hydroksyzyna bowiem po podaniu doustnym przenika do skóry, tak aby jej stężenie w skórze było większe niż w surowicy. Hydroksyzyna to lek silnie inwazyjny, ponieważ bez problemu przenika przez barierę krew-mózg oraz przez barierę łożyskową, przez co dochodzi do osiągnięcia większego stężenia w organizmie płodu niż matki. Hydroksyzyna działa w organizmie przez ok 20 h, u dzieci zaś czas jej działania ogranicza się do 8 godzin. Czas ten jest jednak dłuższy u osób starszych i z niewydolnością wątroby. Skład chemiczny hydroksyzyny sprawia, że jest ona w dużej mierze metabolizowana. Głównym metabolitem jest substancja o nazwie cetyryzyny. Działa ona blokująco na obwodowe receptory H1, a w procesie udział bierze dehydrogenaza alkoholowa. Zmetabolizowana hydroksyzyna wydalana jest w przez nerki. 0,8% hydroksyzyny wydalane jest w postaci niezmienionej.
Wskazania do stosowania leku
Hydroksyzyna to lej działający silnie na obwodowy układ nerwowy. Dlatego bezwzględnym i bezpośrednim wskazaniem jest objawowe leczeni lęku, świądu oraz jako lek uspokajający przed zabiegami i po operacjach. Innymi wskazaniami są: zaburzenia lękowe uogólnione, niepokój i pobudzenie psychoruchowe w przebiegu zaburzeń nerwicowych i w chorobach organicznych. Lek można stosować pozajelitowo, ale wskazaniem jest wówczas nagły przypadek i problemy z podaniem doustnym. Hydroksyzynę przepisuje się również dzieciom, czyli w przypadkach gdy potrzebne jest osłabienie objawów lęku, świądu i nudności i wymiotów. Wskazaniem do podawania hydroksyzyny jest tez pokrzywka.
Oprócz wskazań warto przyjrzeć się bliżej przeciwwskazaniom. Przeciwwskazaniem jest ciąża i karmienie piersią, ponieważ hydroksyzyna przenika przez błony w organizmie, przez co płód narażony jest na jej działanie. Również niektóre choroby mogą stanowić problem w przepisywaniu leku. Zaliczamy do nich: porfirie, jaskrę, osłabioną perystaltykę jelit oraz zaburzenia pracy nerek i wątroby. Przed przepisaniem leku lekarz powinien przeprowadzić szczegółowy wywiad z pacjentem w celu wykluczenia: napadów drgawkowych, chorób nerek, wątroby, astmy, trudności z oddychaniem, nadciśnienia, wrzodów, niedrożności jelit i choroby tarczycy u pacjenta.
Dawkowanie leku
Lek przeznaczony jest do podawania doustnego. Należy popić go szklanką wody. Nie należy podwajać dawki z powodu zaniedbania przyjęcia poprzedniej, jednak należy niezwłocznie przyjąć porcje leku po tym, jak zapomniało się przyjąć ostatnią. Przedawkowanie leku objawia się jako mocna senność i nudności, wymioty i omdlenia. Należy wówczas niezwłocznie poinformować lekarza o sytuacji. Lekarz powinien wiedzieć o wszystkich przebytych i obecnych chorobach pacjenta, ponieważ lek wykazuje interakcje z innymi substancjami czynnymi. Hydroksyzyna działa na układ nerwowy, zatem należy dostosować wysokości dawek innych preparatów o podobnym działaniu. Hydroksyzyna nasila działanie alkoholu i leków przeciwzakrzepowych. Może być nawet kardiotoksyczna w przypadku równoczesnego podawania leków antydepresyjnych
Skutki uboczne stosowania leku
Jak każdy lek, hydroksyzyna może wywoływać działania niepożądane. Zauważalne jest to zwłaszcza u osób starszych, u których mogą zostać zaburzone funkcje poznawcze oraz istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Niezwykle ważne jest wówczas stosowanie się do zaleceń lekarskich odnośnie przyjmowania leku. Należy zacząć niepokoić się, gdy pojawią się drgawki, mętlik w głowie, drżenie i skurcze mięśni w okolicach oczu, języka, szczęki i szyi. W czasie stosowania hydroksyzyny należy unikać prowadzenia pojazdów.
Najczęstszymi skutkami przyjmowania hydroksyzyny są ospałość oraz suchość w jamie ustnej. Są to nieszkodliwe skutki, które szybko ustępują. Jako skutki uboczne odnotowano również: zmęczenie, bezsenność, senność, depresję, biegunki, bóle głowy, nerwowość, wzrost apetytu, a także objawy ze strony układu krwionośnego: niedociśnienie, obrzęki, kołatanie serca i problemy dermatologiczne: wysypki, nadwrażliwość na światło i świąd. Objawy ze strony narządów wewnętrznych takie jak: nadmierna potliwość, problemy z oddawaniem moczu, problemy z widzeniem i oddychaniem występują niezwykle rzadko.
Wymienione wyżej skutki uboczne pojawiają się w wyniku stosowania leku. Istnieją jednak skutki wynikające z przedawkowania i zaliczamy do nich między innymi: wymioty, trachykardię, gorączkę, senność, nadmierne uspokojenie, problemy z koordynacją ruchów, samoświadomości i oddychania. Nasilenie tych objawów zależy od ilości przyjętej dawki leku.