Laktoza, rodzaj cukru występującego w nabiale, nie zależenie od tego, z jakiego mleka zwierzęcia ów nabiał jest produkowany. Występuje jedynie w produktach mlecznych. Prawdopodobnie najlepiej trawią ją dzieci, gdyż u dorosłych powoli zanika enzym trawiący laktozę. Mimo to, szacuje się, że w Polsce raptem od 17 do 37 procent cierpi na nietolerancję laktozy, reszta nie ma problemów z trawieniem tego dwucukru. Jest wiele mitów o tym, że laktozy nie powinno się w ogóle spożywać, jednak czy są one prawdziwe?
Co to jest laktoza
Laktoza jest to dwucukier który występuje głównie w produktach pochodzenia mlecznego, zarówno od zwierząt jak i u ludzi. Różne produkty mają różną wartość laktozy i tak szacuje się, że na 100 gram mleka krowiego znajduje się w nim od 4,6 do około 5gram laktozy, podczas gdy w kobiecym mleku znajduje się aż od 5,5 do nawet 8 gram! W ludzkim jelicie cienkim wytwarzany jest enzym – laktaza, służący do trawienia czyli rozkładania laktozy na cukry proste czyli glukozę i sacharozę. U części populacji ludzkiej produkcja enzymu może zaniknąć, zaś u większości zwierząt zanika w ogóle.
Czy powinno się jeść produkty z laktozą
Wbrew co raz częściej słyszanym pogłoskom w ludzkim organizmie w większości przypadków produkcja enzymu laktazy służącego do trawienia laktozy nie zanika, jest to prawdopodobnie spowodowane przystosowaniem się do środowiska, czyli faktu, że człowiek od tysięcy lat hodował bydło nie tylko na mięso, ale również przetwory mleczne. Dzięki temu człowiek jest w stanie trawić laktozę bez problemu i nie powinna ona wywoływać niestrawności. Mleko, w którym występuje laktoza jest bardzo ważnym elementem diety, dzięki któremu przyswajane są ważne witaminy i mikroelementy, między innymi odpowiedzialne za tak zwane mocne kości bardzo ważne w wieku dziecięcym!
Co to jest nietolerancja laktozy
Nietolerancja laktozy może być pełna lub tylko częściowa, aby przekonać się jaką mamy należy udać się na specjalistyczne testy do laboratorium. Nietolerancja oznacza nie tyle alergię co właśnie nietolerancję, nie objawia się tak silnymi objawami jak alergia, ale głównie niestrawnościami. Polega na tym, że enzym trawiący laktozę czyli laktaza z jakiegoś powodu przestaje być produkowany w naszym organizmie lub jego produkcja znacznie się zmniejsza, a zatem jest trudniej przyswajany, co może powodować nieprzyjemne objawy i skutki.
Przyczyny nietolerancji laktozy
Przyczyn może być wiele, ponieważ stan, kiedy laktaza nie jest produkowana jest anomalią dla ludzkiego organizmu. Inaczej się to ma przy innych ssakach jak na przykład u kotów, u których produkcja laktazy zanika około 6 miesiąca życia. Jednak u człowieka produkcja laktazy nie powinna zanikać. Przyczynami może być wiele chorób, które mogą zapewnić nam stałą nietolerancję laktozy, mogą to być choroby takie jak:
-
alergia na białko mleka
-
mukowiscydoza
-
choroba Dhuringa
-
celiakia
-
lamblioza
-
martwicze zapalenie jelita
Po czym rozpoznać nietolerancję laktozy – objawy
Nietolerancja laktozy objawia się najczęściej podobnie do wielu chorób jelitowo-żołądkowych, gdyż brak enzymu odpowiadającego za trawienie powoduje niestrawności przy próbie przetworzenia laktozy. Z tego powodu czasem ciężko zorientować się, że cierpimy na nietolerancje, jednak jeżeli wyraźnie źle się czujemy po zjedzeniu wielu produktów mlecznych, to możliwe, że cierpimy na nietolerancję. Najpopularniejsze objawy to:
-
silne bóle brzucha
-
biegunki
-
nudności
-
wymioty
-
kolki i skurcze jelit
-
wzdęcia i wyraźnie zwiększona produkcja gazów
Czym zastąpić laktozę – dieta bezmleczna a bezlaktozowa
Warto pamiętać, że laktoza znajduje się w wielu produktach pochodzenia mlecznego zarówno zwierzęcego jak i ludzkiego. Mimo to jest ona niewielkim składnikiem tych produktów i tak w serze żółtym występuje w ilościach znikomych, gdyż do 1 grama na 100 gram sera. Co więcej nietolerancja laktozy nie ma nic wspólnego z alergią na mleko! Z tego powodu można śmiało stosować mleka bez laktozy (jedyną różnicą, jest słodzenie ich innymi substancjami po odfiltrowaniu laktozy) lub też stosowanie mlek roślinnych, w których brak laktozy, ale również brak białka mleka pochodzenia zwierzęcego!
Minus L mleko 3,8% bez laktozy UHT
Dieta bez laktozy u najmłodszych
Nietolerancja laktozy wśród dzieci to niesamowita rzadkość, znacznie częściej nietolerancja pojawia się po około 15 roku życia kiedy z jakiegoś powodu zanika enzym. Jeżeli nasze dziecko cierpi na nietolerancję laktozy warto zamienić zwykłe mleko na mleko tak zwane bez laktozowy. Ze względu na wysoką zawartość wapnia, witaminy K i E w mleku warto nie pozbywać się go zupełnie z diety, jeżeli nie ma alergii na białko mleka. Zupełne odstawienie produktów mlecznych wymaga uzupełniania niedoborów właśnie wapnia i witamin pochodzących z mleka, tak, aby kościec dziecka nie został uszkodzony!
Nietolerancja laktozy u noworodków i niemowląt
To niezwykle rzadka przypadłość, jednak zdarza się, że noworodek nie produkuje enzymu laktazy. Może być to błąd genetyczny lub objaw poważniejszej choroby. Jest to niezwykle nieprzyjemna przypadłość, gdyż matka nie może wtedy karmić dziecka piersią w naturalny sposób, gdyż nawet w mleku matki znajduje się laktoza! W takich przypadkach lekarz przypisuje specjalne mleka dla dzieci bez laktozy, prawdopodobnie dziecko będzie cierpieć na nietolerancję laktozy przez resztę życia.
Czym grozi nietolerancja laktozy
Sama nietolerancja laktozy nie ma negatywnych skutków, gdyż jest to jedynie inny rodzaj cukru. Jednak usunięcie z diety wszystkich produktów mlecznych ze względu na laktozę może prowadzić do niebezpiecznych niedoborów. W konsekwencji najczęściej cierpią kości, a w najgorszym przypadku można nabawić się wczesnej osteoporozy spowodowanej brakiem i niedoborami wapnia.