Choroby cywilizacyjne w XXI wieku

Obecne czasy to takie w których bardzo wiele się dzieje. Następuje bardzo wiele odkryć i szybki postęp techniczny, naukowy oraz w wielu innych dziedzinach. Można powiedzieć, że cała cywilizacja wchodzi na zupełnie nowy poziom.  Wszelkie zmiany następują dziś szybciej niż kiedykolwiek wcześniej, człowiekowi czasami aż ciężko za tym nadążyć. Jednocześnie jest to czas gdy głośne staje się hasło „choroba cywilizacyjna”. Czym właściwie są choroby cywilizacyjne i co oznaczają dla naszego zdrowia oraz życia właśnie te choroby?

Definicja choroby cywilizacyjnej

Są to choroby definiowane jako globalnie występujące, powszechne choroby, do których samego wystąpienia lub też rozprzestrzenienia się przyczynił się poszerzający wciąż postęp współczesnej cywilizacji. Z tego względu często można spotkać się z zamienną nazwą – choroby XXI wieku.  Definicja ta nie jest jednak trwała i odnosi się do konkretnego miejsca i czasu. Chorobę możemy nazywać cywilizacyjną tylko dopóki ludzkość nie upora się z jej występowaniem, a zachorowalność lub też śmiertelność na nią zmniejszy się i straci swój globalny charakter.

Współcześnie panujące choroby cywilizacyjne:

Bardzo wiele chorób dotyka układu sercowo-naczyniowe, co wiąże się w szczególności ze stresującym trybem życia oraz niewłaściwą dietą:

• Nadciśnienie tętnicze
• Stabilna choroba wieńcowa
• Zawał serca
• Miażdżyca

W dalszej kolejności są to choroby układu oddechowego:

• POChP – Przewlekła obturacyjna choroba płuc

Choroby układu pokarmowego są wywołane najczęściej zła i niezdrową dietą oraz najprawdopodobniej toksynami i chemikaliami znajdującymi się w jedzeniu:

• Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
• Choroba refluksowa przełyku
• Żylaki odbytu
• Biegunka
• Zaparcia

W następnej kolejności możemy zauważyć choroby zakaźne, których pojawienie się i występowanie przyczyn nadal jest badane przez specjalistów:

• AIDS
• Gruźlica

Kolejna grupa chorób najprawdopodobniej ma dużą część swoich przyczyn w złe diecie oraz chemikaliach i toksynach jakie nas otaczają:

• Otyłość
• Cukrzyca
• Nowotwory
• Osteoporoza
• Choroby alergiczne

Kolejna grupa chorób, która stanowi swoistą plagę są to choroby psychiczne oraz problemy psychologiczne, związane ze stresem oraz brakiem umiejętności społecznych:

• Pracoholizm, alkoholizm, narkomania, uzależnienie od internetu
• anoreksja, bulimia
• depresja i inne choroby afektywne
• zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, natręctwa
• wypalenie zawodowe

Czynniki ryzyka

Jest bardzo wiele przyczyn występowania chorób cywilizacyjnych. Można je jednak podzielić na dwie różne grupy, które są ze sobą ściśle powiązane.

Pośrednio wpływające na zdrowie człowieka:

• uprzemysłowienie,
• bezustannie trwająca rozbudowa miast,
• coraz większe skażenie środowiska,
• wyczerpywanie zasobów naturalnych,
• hałas i zgiełk w miastach,
• promieniowanie jonizujące,
• zmiany klimatu,
• nowe technologie o nieznanych dla zdrowia skutkach.

Bezpośrednio wpływające na zdrowie człowieka:

• niewłaściwe nawyki żywieniowe (nadmierne spożywanie produktów przetworzonych, o podwyższonej zawartości tłuszczu, zawierających dużo cukru, jedzenie nieregularnie lub w pośpiechu),
• palenie papierosów,
• nadużywanie napojów alkoholowych,
• brak lub mała aktywność fizyczna,
• siedzący, bierny tryb życia,
• rosnące tempo życia, ciągły stres i nerwy.

Dramat i błędne koło chorób cywilizacyjnych

Choroby XXI wieku to nie tylko zwykłe schorzenia, ale również przyczyny ponad 80% wszystkich zgonów w obecnych czasach. Spoglądając na wyżej przytoczoną listę chorób można bez problemu wskazać takie, za których przyczyną ginie rocznie ponad połowa ofiar z ogólnej liczny zgonów. Można śmiało stwierdzić, że choroby cywilizacyjne są odpowiedzialne za pogorszenie jakości życia oraz skrócenie jego długości.

Najgorsze jednak okazuje się błędne koło, które tworzą wspólne przyczyny i wzajemnie napędzające się powikłania współczesnych chorób cywilizacyjnych. Obserwując dzisiejszą rzeczywistość łatwo jest zauważyć, że zachorowanie na jedną z powyżej wymienionych chorób sprawia, że o wiele łatwiej zachorować będzie na kolejną. Tak powstaje błędne koło, z którego praktycznie nie da się wydostać.

Prostym przykładem będzie przedstawienie tutaj jednego z takich „błędnych kół” dla zobrazowania możliwej sytuacji. Dajmy na to – otyłość. Prowadzić ona może do nadciśnienia, które już samo w sobie jest chorobą cywilizacyjną. Jest jednak również jedną z przyczyn miażdżycy oraz choroby wieńcowej i może do nich doprowadzić. Jednocześnie nadwaga może prowadzić do nietolerancji glukozy, oporności na insulinę i cukrzycy typu 2. Kolejne dolegliwości mogą się tak dokładać i zapętlać bez końca, aż doprowadzą do śmierci. Dlatego bardzo ważne jest, aby zadbać o siebie i możliwie nie dopuścić do rozkręcenia tego niebezpiecznego zjawiska błędnego koła.

Profilaktyka i leczenie

Mówi się słusznie, że lepiej zapobiegać niż leczyć. W tym wypadku pasuje to idealnie, ponieważ niektórych z chorób cywilizacyjnych wyleczyć się nie da. Nie wszystkim też można zapobiec, ale zastosowanie kilku praktycznych porad w codziennym życiu skutecznie zmniejszy ryzyko ich wystąpienia na ile to tylko możliwe. Oto kilka pomysłów:

• Ograniczenie używek – mowa tutaj o alkoholu, tytoniu, ale również kawie, która także zalicza się do używek, a jej nadmierne spożywanie prowadzi do wypłukania z ważnych dla organizmu: magnezu i żelaza.
• Zdrowe odżywianie – warto jeść więcej i częściej owoce oraz warzywa, rzadziej natomiast mięso, a przede wszystkim ograniczyć sól i cukier w codziennym stosowaniu. Zadbać o regularność posiłków i rozłożyć je na mniejsze, ale częstsze.
• Prawidłowe nawodnienie – bardzo pomocne jest zastąpienie kolorowych napojów gazowanych naturalnymi sokami, wodą mineralną lub najlepiej kompotami przygotowanymi w domu, czy świeżo wyciskanymi sokami z owoców – wtedy mamy pewność co pijemy.
• Aktywność fizyczna – warto zatroszczyć się o kilka minut dziennie na proste ćwiczenia poprawiające krążenie. Mogą być one chwilą relaksu lub odpoczynku od siedzącej pracy. Lub zwyczajny spacer, rezygnacja z samochodu na rzecz przejażdżki rowerem do pracy lub sklepu w pogodny dzień. Warto pomyśleć o odrobinie aktywności na co dzień, może zdziałać cuda.
• Pozbądź się nadwagi – dodatkowa tkanka tłuszczowa, szczególnie zgromadzona na brzuchu może być przyczyną chorób metabolicznych, najlepiej zrzucić zbędne kilogramy póki jest ich niewiele.
• Regularne badania – podstawowe badania wydają się niepotrzebne, ale są bardzo ważne. Dzięki nim można z wyprzedzeniem odkryć jakąś groźną chorobę, której można zawczasu zacząć zapobiegać. Pamiętajmy zatem o mierzeniu ciśnienia, badaniu poziomu cukru we krwi czy morfologii, szczególnie gdy mamy jakieś podejrzenia lub ze względów genetycznych zachorowanie na którąś z chorób jest prawdopodobne.
• Leczenie infekcji – nawracające i niedoleczone infekcje mogą znacznie osłabić organizm i źle wpływać na samopoczucie, dlatego trzeba dbać o to, żeby skutecznie wyleczyć pojawiające się choroby, choćby to było tylko przeziębienie.
• Unikanie stresu – długotrwały i intensywny stres wpływa bardzo źle na organizm i samopoczucie, dlatego nie wolno zapominać o chwili na odpoczynek i relaks.